Vikan - 29.10.1987, Qupperneq 16

Texti:
Magnús Guðmundsson
30 háþróuð
hlerunartæki í
notkun einhvers
staðar á íslandi
Einstök tilviljun réði því að
blaðamaður Vikunnar komst að
því í Bandaríkjunum að fyrir-
tækið Decor Industries í New
York hafði nýlega sent 30 ein-
tök af mjög næmum hlerunar-
búnaði til aðila á íslandi. Fyrir-
tækið neitar hins vegar alfarið
að upplýsa hver móttakandinn á
íslandi er.
Erindi blaðamanns við Decor
Industries var einfaldlega að
safna fróðleiksmolum um raf-
eindabúnað þann sem víða er
notaður til njósna. Þegar hann
kynnti sig sem íslending hélt
talsmaður Decor Industries
augljóslega að hinn íslenski við-
mælandi hans væri á vegum
þess aðila sem hafði fengið
pöntun sína afgreidda viku áður.
„Ert þú frá Kópavogur?"
spurði talsmaðurinn.
,Ja, reyndar hef ég átt heima
þar,“ svaraði blaðamaður Vik-
unnar hissa.
„Pöntunin er þegar afgreidd,"
sagði Bandaríkjamaðurinn.
„Hún fór frá okkur í síðustu
viku, 30 stykki eins og beðið var
um,“ sagði hann.
Hann virtist halda að Kópa-
vogur væri einhvers konar sam-
tök eða fýrirtæki og hafði nokk-
ur orð um gerð og notagildi
tækjanna, en þegar hann sá
vandræðasvipinn á blaða-
manninum áttaði hann sig á, að
ekki væri allt sem skyldi og snar-
þagnaði.
Þrátt fyrir áleitnar spurningar
harðneitaði Bandaríkjamaður-
inn að segja meira um málið.
Hann afsakaði sig með því að
fýrirtæki hans hefði aldrei fýrr
haft nein viðskipti við ísland og
þess vegna hefði hann dregið þá
ályktun að blaðamaður Vikunn-
ar hlyti að vera í tengslum við
þann aðila á íslandi sem hafði
fengið hlerunarbúnaðinn send-
an í gegnum pósthúsið í Kópa-
vogi.
„Öll okkar viðskipti eru
ströng trúnaðarmál," sagði
Bandaríkjamaðurinn ákveðinn
og tók málið þar með af dagskrá.
Hlerað í kíló-
metra f jarlægð
Það var ekki auðvelt að fá
upplýst hvernig hlerunarbúnað-
ló VIKAN
Bandaríkjamenn láta sitt ekki eftir
liggja þegar þeir njósna um
Sovétmenn. Sovéskir sendiráðs-
menn sýndu þennan múrstein á
blaðamannafúndi í Washington
DC í sumar. Þeir héldu því fram að
bandaríska leyniþjónustan hefði
komið hferunarbúnaðinum,
hljóðnema og sendi, fyrir í
múrsteinum sem notaðir voru til
byggingar sovéska sendiráðsins í
Washington.
ur var sendur til íslands en Vik-
unni tókst þó um síðir að fá
greinargóða lýsingu á tækjabún-
aðinum og notkunargildi hans
með aðstoð sérfróðra manna í
Bandaríkjunum.
Um er að ræða örlítil en mjög
öflug þráðlaus senditæki með
innbyggðum hljóðnema, sem
geta sent talað mál um allt að
tveggja kílómetra vegalengd við
bestu aðstæður.
Hvert senditæki er á stærð við
tíu króna pening að flatarmáli
en þykktin fer eftir því hversu
stórar rafhlöður eru notaðar við
tækin. Þykktin getur verið um
einn sentimetri þannig að auð-
velt er að fela tækið næstum
hvar sem er á skrifstofúm og í
híbýlum fólks. Hvert tæki hefúr
áfastan örmjóan loftnetsþráð,
sem getur verið af ýmsum teg-
undum, en langdrægnin fer
verulega eftir lengd loftnetsins.
Samkvæmt þeim upplýsing-
um sem Vikan hefúr aflað sér er
nokkuð algengt að hljóðnem-
arnir séu dulbúnir með plast-
kvoðu eða epoxy-efni, sem
steypt er utan um þá og gjarnan
látið harðna sem óregluleg
klessa. Er þá afar erfitt að átta sig
á að klessan geti verið háþróað-
ur hlerunarbúnaður.
Það er líka tæknilega mögu-
legt að tryggja senditækjunum
varanlega raforku með að tengja
þau með straumbreyti við
rafrnagn.
Hlerunartækin senda hljóðið
til FM-móttökutækis og er hægt
að stilla senditækin á tíðnisvið
sem hleypur á bilinu 40 mhz til
170 mhz. í raun er hægt að
nema sendinguna á venjulegt
FM-útvarpsviðtæki sem hefur
tíðnisvið frá 88 mhz til 109
mhz, ef svo ólíklega vildi til að
sá sem hlerar hafi stillt sendinn
á einhverja af þeim rásum. Það
má hins vegar gera ráð fyrir að
sérstök móttökutæki séu notuð
til að nema sendingar hlerunar-
tækjanna.
Búnaðurinn er
ólöglegur
Hvar eða hvort þessi háþró-
uðu hlerunartæki hafa verið tek-
in í notkun á íslandi vitum við
ekki enn en það er hæpið að
einhver, eða einhverjir, fjárfesti
í svona miklu magni hlerunar-
búnaðar án þess að ætla að nota
hann einhvers staðar.
Yfirmenn dómsmálaráðu-
neytisins voru flestir erlendis
þegar blaðið fór í prentun um
helgina svo ekki tókst að ná
sambandi við þá til að inna þá
eftir lögmæti þessa búnaðar en
lögfræðingur, sem Vikan ræddi
Myndln sýnlr ýmsar gerðir
hljóðnema með þráðlausum
sendum, sem eru seldir víða
um heim. Ólögulega
hrúgaldið í miðjunni er
öflugasta hlerunartækið, en
30 sfík voru seld til íslands
nýlega.
við um málið, segir hleranir
ólöglegar hér á landi nema í ein-
stökum undantekningartilfell-
um. Er þá um að ræða símahler-
anir stjórnvalda hjá meintum af-
brotamönnum, sem vitað er að
eiga sér stað öðru hverju. f þeim
tilfellum þarf alltaf dómsúr-
skurð. Einn heimildarmaður
Vikunnar hjá lögreglunni fúll-
yrti þó að oft væri farið nokkuð
frjálslega með túlkun þeirra
reglna.
Símahleranir hins opinbera,
sem eru alltaf framkvæmdar á
símstöðvum, eru réttlættar með
því að síminn er ríkiseign og er
yfirvöldum heimilt í undantekn-
ingartilfellum að rjúfa friðhelgi
einstaklinga ef grunur leikur á
að síminn sé notaður til lög-
brota.
Hleranir í heimahúsum af
völdum utanaðkomandi aðila,
hvort sem þær eru framkvæmd-
ar af einstaklingum eða yfirvöld-
um, eru í öllum tilfellum á lög-
um um friðhelgi heimila. Sama
gildir ef hlerað er hjá fýrirtækj-
um eða stofnunum.
Erfitt að afla
upplýsinga
Upplýsingar um njósnabúnað
eins og nú hefúr verjð keyptur
til íslands liggja svo sannarlega
ekki á lausu hjá þeim aðilum
sem versla með slík tæki og enn
síður hjá þeim aðilum sem
reikna má með að noti þau að
staðaldri.
Þar sem njósnir eru í eðli
sínu Ieyndarmál þeirra sem þær
stunda er afekaplega erfitt að fá
fólk með þekkingu á þessum
málum til að ræða þau. Eftir
ýmsum krókaleiðum og með
hjálp nokkurra aðila í Washing-
ton DC tókst Vikunni þó að
komast í samband við mann
sem óhætt er að telja sérfræðing
í þessum málum. Hann lagði