Vikan - 20.04.1939, Blaðsíða 8

8
V I K A N
Nr. 16, 1939
Marcó Póló,
a^lmíuþicdmújbw^jbm. mlddí
Árið 1295 komu þrír langferðamenn til
Venedig, illa til fara og einkennilegir í
framkomu. Þeir þóttust vera þaðan; en
þeir fengu þó hvergi inni, af því að enginn
kannaðist við þá. Og líklegast þótti, að þeir
hefðu tekið sér fölsk nöfn, því að nöfnin
könnuðust margir við, en mennina eng-
inn.
24 árum áður höfðu tveir bræður frá
Venedig, Póló að nafni, farið í verzlunar-
erindum til Miklagarðs, og farið svo það-
an eitthvað austur á bóginn til Turkestan.
1 för með þeim hafði og verið ungur son-
ur annars þeirra bræðra, sem Marcó hét.
Það var almennt talið, að þeir hefðu farizt
á því ferðalagi, líklegast verið drepnir.
Nú leit helzt út fyrir, að þessir þrir
ferðalangar hefðu tekið sér nöfn þeirra, og
engum af Póló-ættinni leizt þannig á þá,
að þeir vildu taka á móti þeim.
En þeir ferðafélagarnir tóku þá það til
bragðs, að þeir buðu öllum ættingjum sín-
um, sem þeir sögðu vera, í samsæti, og
veittu ríkmannlega, þó að þeir væru sjálfir
líkari beiningamönnum en auðkýfingum
til fara.
Er samsætið var um það leyti að byrja,
höfðu þeir þó loks fataskipti, og klæddu
sig nú í rautt satin, sem öllum þótti mikið
til koma, enda komu þessi umskipti öllum
á óvænt. Og á meðan á samsætinu stóð,
höfðu þeir aftur fataskipti tvisvar sinn-
um, og voru þá klæði þeirra í fyrra skiptið
úr fagurrauðu damask, en í síðara skiptið
úr flaueli.
En fötin, sem þeir fóru úr í hvert skipti,
gáfu þeir veizluþjónunum.
1 veizlulok sendu þeir loks Marcó Póló
eftir fataræflunum, sem þeir höfðu komið
í. Síðan ristu þeir þá í lengjur með hníf-
um, að gestum öllum áhorfandi, og hrundu
þá úr þeim, niður á gólfið, perlur allskon-
ar og gimsteinar, saffírar, smaragðar og
rúbínar, meira virði en dyngjur gulls og
silfurs.
Enda hefðu þeir ekki getað flutt með
sér svo mikinn auð í peningum, bæði
vegna þyngsla og vegna áhættu, á jafn
löngu ferðalagi. Rán og manndráp voru
þá tíð og hverjum lífshætta búin.
Nú fóru menn að kannast við þá félaga,
svo að allir þóttust þeim eitthvað skyldir
eða venslaðir.
Stórmenni bæjarins kepptust um að
sýna þeim virðingu. Og menn þreyttust
ekki á að hlýða á ferðasögur þeirra, eínk-
anlega austan frá Kína, en þar höfðu þeir
lengstum verið allan þann tíma, sem þeir
voru að heiman, og ratað í margskonar
æfintýri og raunir. Nýstárlegastar þóttu
Eftir ÓLAF ÖLAFSSON.
frásagnir þeirra um siði og hirðlíf hjá
Tartara-keisaranum, hinum mikla Kahn.
Marcó Póló hafði þá venjulega orð fyrir
þeim. Hann var enn maður á bezta aldri,
glæsilegur í framkomu og barst nokkuð á.
Þegar hann sagði frá tekjum keisarans
og auðæfum, þá valt alltaf á milljónum,
og var hann þess vegna kallaður Marco
Millioni eða Milljóna-Markús.
Um þetta leyti bar svo við, að búist var
við ófriði í Venedig. Stafaði það af æstri
verzlunarsamkeppni milli kaupmanna í
Venedig og Genúa.
Genúa sendi 70 herskip gegn Venedig,
sem mætti þeim með 90 herskipum.
En Marcó Póló var skipherra á einu
þeirra. Hafði hann verið til þess kjörinn,
þar sem hann var vanur svaðilförum og
þótti líklegur til stórræða.
Hann var líka ofurhugi hinn mesti; og
svo framarlega stóð hann í orustunni, að
hin skipin drógust aftur úr. Venedig-flot-
anum veitti miður, skip Marcó Póló var
hertekið, en hann særðist á handlegg og
var fluttur sem fangi til Genúa.
I Genúa urðu menn brátt þess varir,
hvers konar maður Marcó Póló var, og að
hann kunni frá mörgu að segja. Fjölmarg-
ir komu til að hlusta á sögur hans, og
meðal þeirra voru ýmsir af helztu mönn-
um bæjarins. Það var farið með hann eins
og væri hann gestur, en ekki fangi. Þáði
hann góðar gjafir og var margskonar sómi
sýndur.
Hann fór svo að þreytast smámsaman
á látlausum spumingum manna, alltaf um
þetta sama. Honum vár þá ráðlagt að
skrifa um það bók, og var maður vel að
sér í frönsku, honum hjálplegur með það.
Og þannig varð til furðulegasta og mest
lesna ferðasaga, sem komið hefir út fram
á þenna dag.
Marcó Póló var að lokum sleppt úr varð-
haldinu. Þegar hann kom heim aftur til
Venedig fékk hann að vita það, að faðir
hans var kvæntur aftur og hafði eignast
tvo sonu.
Engin vitneskja er til um það, hvað hafi
orðið um auðæfi þeirra. En líklegt er, að
þau hafi fljótt gengið úr sér, eins og oft
vill verða. „Mölur og ryð“ grandar jafnvel
gimsteinunum.
Marcó Póló var fæddur í Venedig árið
1254. Faðir hans, Nicóló Póló, og föður-
bróðir voru verzlunarmenn. Þeir verzluðu
við Miklagarð og höfðust þar mikið við.
Á ferðalagi í verzlunarerindum fóru þeir
norður eftir Volga og komust alla leið til
Bakahra. Þeir náðu fundi Kublai Khan,
sem hafði höfuðstað í borg einni á norður
landamærum Kínaveldis.
Hann hafði aldrei áður séð Evrópumenn
og tók þeim einstaklega vel, og lét þá
segja sér margt frá siðum Evrópumanna,
en þó einkanlega frá Rómaveldi og páfan-
um. —
Þannig orsakaðist það, að Kublai Khan
sendi þá á fund páfa til þess að biðja hann
um 100 kennara og kristniboða. Er ekki
ólíklegt, að saga Kínaveldis hefði orðið
önnur, ef páfastóllinn hefði getað orðið við
þeim tilmælum.
En þannig stóð á, þegar þeir bræður
komu til Rómaborgar, en það var 1269, að
þá var páfinn nýdauður; og svo liðu 2 ár
áður en nýr páfi var kjörinn. Hann gat
ekki útvegað nema tvo munka, sem fúsir
voru að fara austur til Kína; en þeim sner-
ist hugur á leiðinni austur þangað.
Bræðurnir Póló fóru austur aftur til
Kína 1271, og höfðu nú með sér Marcó,
son Nicóló, 17 ára gamlan.
Þeir fóru landveg austur, voru 3]/2 ár
á því ferðalagi og náðu til hirðar Kublai
Khan vorið 1275.
Mjög fáir Evrópumenn höfðu farið þá
leið áður.
Marcó Póló var skýr strákur og lærði
fljótt málið. Kublai Khan tók hann í þjón-
ustu sína, og í hans erindum var hann
sendur víða um ríkið, og þótti ágætari en
allir aðrir sendimenn
hins volduga keisara. —
Hann kynntist því landi
og þjóð óvenjulega mik-
ið. — Hans er getið í
kínverskum annálum árið
1277, og er það góð sönn-
un þess, hve þekktur
hann hefir verið orðinn í
Kína, að hans skyldi get-
ið í slíkum skjölum.
Keisarinn var orðinn
gamall og hrumur. Nú
þótti þeim, Póló bræðr-
um og Marcó, óvísast,
hvað tæki við eftir dauða
hans. Þeir höfðu verið
Franxh. á bls. 21.
Marcó Póló-brúin, skammt frá Peiping. Hann sagði frá steinbrú i
Kína, sem væri svo breið, að tíu riddarár gætu riðið samsíða yfir
hana. Þótti þetta hin mesta fjarstæða og var brúin nefnd eftir honum.