Vikan - 06.03.1940, Blaðsíða 6

6
VIKAN, nr. 10, 1940
Draugurinn.
Grímur gamli niðursetningur tók til
máls: — Jæja, piltar mínir! Foreldr-
ar mínir höfðu báðir sálazt skikkan-
lega, er ég var fullra fjórtán ára. Ég varð
þá veglaust grey, félaus og frændsmár. En
það fengu mig nú samt færri en vildu.
Ég vistaðist til hans séra Sveins á Stað.
Guð blessi minningu þess sómakarls.
Það var einmitt annað vorið, sem ég var
á Stað. Ég var þá að vísu ungur, en þó
stór eftir aldri og enda tahnn afbragð
ungra manna í sveitinni. Forspjallið er það,
að ég var sendur á f jöruna eftir stórveður
og sjávarrosa og fann lík — nýrekið lík.
Það var af stórummanni, alskeggjuðum, ill-
úðlegum drjóla, er lá á vinstri hliðinni. Þeg-
ar ég reið fram á f jörukambinn, blöstu stór,
blóðhlaupin augu dela þessa við mér, bólgin
af ógn og ömurleik. En ég var óharnaður,
óreyndur og líkhræddur ormur og þeysti
þegar í stað heim eins og hesturinn komst
og romsaði um rekann.
Presturinn, guð blessi minningu hans,
sagði, að mér mundi hefnast fyrir að veita
ekki mannræflinum venjulegan aðbúnað.
Þetta hefði sennilega verið Flandrari, og
þeir væru alltaf viðsjálsgripir, allra helzt,
ef þeir væru ekki orðnir ískaldir, þegar þeir
fyndust.
Þetta var einn liðurinn í trúfræðinni
hans séra Sveins!
— Hann hefir annað hvort — eða ef
til vill hvort tveggja — verið hjátrúarfull-
ur pokaprestur eða sá dæmalausi níðingur
að láta þig gjalda trúgirni þinnar og fá-
fræði, greip Sveinn fjósamaður fram í og
kímdi.
— Hundspottið þitt, Sveinn! Smánar þú
hann langafa þinn í gröfinni? Dirfistu að
taka þér slík stóryrði í munn, flórgoðinn
þinn? — Ojú, Sveinn prestur vissi, hverju
skyldi trúa. Hann átti sannanimar, vís-
dóminn, þekkinguna! Grímur gamli hafði
brýnt raustina.
— En svo að ég snúi aftur að efninu,
hélt hann áfram, — þá var líkið sótt í
hvínandi hvelli og moldu ausið hérna nyrst
í kirkjugarðinum. Mennirnir, sem bjuggu
það til greftrunar, tóku eftir því með öðm
hvumleiðu, að það var með mörgum, bæði
smáum og stómm stungum. Þeir gizkuðu
á, að sjóari þessi hefði beinlínis verið drep-
inn. En auðvitað vitnaðist aldrei neitt í því
máli.
Ég var ungur þá og þekkti ekkert alvöru
lífsins og gleymdi því Flandraranum, þegar
búið var að hola honum niður.
Sumarið leið. Ekkert bar til frétta eða
frásagna. Haustið kom. Þá þótti draga til
titla og tíðinda. Þegar nótt fór að dimma,
þóttust ýmsir verða varir við, að Flandr-
arinn lægi ekki kyrr. Skygn kona, sjón-
döpur og hálf gamalær, var á staðnum.
Hún sá drauginn á hverju kvöldi og heyrði
Saga eftir
Sigurjón frá Þorgeirsstöðum.
til hans um nætur. Hún sagði, að einhver
heimamanna hlyti að hafa gert á hlut hans,
og mundi hann hyggja á hroðalegar hefnd-
ir. En þegar þessi snjalli spádómur barst
út, þóttu þær líkur vera sterkastar, að ég
yrði fyrir barðinu á benvítis sneipunni. En
ég hélt þetta hégiljur og fordæmdi það,
alveg eins og Sveinn fjósastrákur hefði
gert í mínum sporum.
Svo var það einn sunnudagsmorgunn
um veturnæturnar, að presturinn kallaði
á mig inn í stofuhúsið til sín. Hann var
f jarska áhyggjufullur, enda sagði hann, að
sig hefði dreymt merkilegan draum um
nóttina. Honum þótti koma til sín kona,
— nei, ekki kona, heldur það gagnstæða.
Honum þótti koma til sín engill í skín-
andi skrúða.-------
Fólkið skellihló.
— Það gagnstæða! — Þú hefir þá skoð-
un, gamli, sögðu piltarnir milli hláturkvið-
anna.
— Haltu áfram!
Grímur gamli ygldi sig og skrafaði
ónotayrði í skeggið.
— Haltu áfram! Þið segið það, rauðálf-
arnir. Þið skiljið þetta ekki og hlægið að
eyðandi eldinum eins og hálfvitar og flón.
-----Ég ætti að hætta! Hundar hafa ekk-
ert með helgidóm að gera og helgar vitr-
anir frá himnum eru ekki fyrir angurgapa,
sem eru gersneyddir allri íhygli.---------
Ojá, en svo að ég snúi aftur að efninu, þá
bað engillinn prestinn um að vara mig við
Flandraranum, því að hann sæti beinlínis
um líftóruna í mér. — Svo mörg og merki-
leg voru þau orð. Ég, heimskinginn, hló
eins og þið, aularnir. — Ojá, lengi er
mannshöfuðið að skapast!
Presturinn, guð blessi minningu hans,
sagði:
— Gættu þín! Hann bað mig að hlæja
ekki. Svo fór hann að færa rök fyrir því,
að franski fjandinn sækti mig heim. Því
til ströngustu staðfestingar sagði hann
kynstur af keimlíkum sögum, sem borið
höfðu við í svipuðum tilfellum.
Já, honum var fyllsta alvara!
Ég hlustaði á eins og líkneski.----Uss,
nei, ekki eins og líflaust líkneski, heldur
eins og ég býst við, að sál mín hlusti á
æðsta dóminn.
Presturinn var að leiða mig úr myrkri
heimskunnar í ljós sannleikans. Og ég varð
að trúa.
Hann sagðist vera sálusorgari minn. —
Hann komst betur að orði, því að hann var
ári orðhagur og fróður í fornum fræðum.
Hann kvaðst vera hirðirinn, sem guð hefði
trúað fyrir syndugri og sjónskakkri sál
minni.
Ojá, hann kvað þannig að.
Hann lagði mér síðan ýms góð ráð. Fyrst
kenndi hann mér nokkur ljómandi lagleg
vers. Það voru reyndar voðalega hryllileg
hrakyrði yfir sendiboðum Satans. Ég er,
því miður, búinn að týna þeim. — Þá lét
hann mig hafa nokkra Krists krossa, og
eitthvað af vígðu vatni. Með þessum vopn-
um átti ég að verja mig fyrir ásókn
draugsa og koma honum fyrir, ef tækifæri
gæfist.
Þegar ég fór úr stofuhúsinu frá prest-
inum, var ég sannfærður um, að ég ætti
eftir að komast í hann krappann.
Ojá. Öðru vísi mér áður brá!
— Þá hefir prestspúkinn — guð blessi
minningu hans — verið búinn að ljúga þig
fullan af draugatrú, sem nú er orðin sér-
eign menntunarlausra villimanna, skaut
Sveinn fjósamaður inn í.
— Vertu ekki alltaf að steyta kjaft, ætt-
lerinn þinn, hvein í Grími gamla.
— Jæja, en svo að ég haldi sögunni
áfram, þá leið fram á jólaföstu, án þess
að til stórtíðinda steðjaði.
Presturinn kom þá að máli við mig einn
góðviðrisdag að fara með heytollana fyrir
sig suður yfir á. Ég fór ríðandi á Stormi,
reiðhesti séra Sveins. Ég dreifði lömbun-
um um alla bæi. Segir ekkert af ferð minni,
fýrr en um kvöldið, sem ég kom heim.
Tungl var þá í fyllingu, en gekk í mari.
Þegar ég kom í klettana hérna fyrir neðan
Stað, fór Stormur að ókyrrast, frísa og
snörla. Ég sá líka framundan einhverja
hvítleita þústu. Mér datt í hug, að Gunna
kærasta mín — hún var vinnukona á staðn-
um — kæmi þar á móti mér til launfunda.
En áður en ég hafði hugsað út í, hvað það
var f jarstætt, þar sem hún vissi ekki, hve-
nær ég mundi koma heim, kváðu við miklir
vábrestir, jörðin gekk í öldum; tunglið
tifaði fram milli skýbólstra og varpaði
daufri og dapurlegri glætu yfir vegatroðn-
ingana og holtin.
En eftir götunni kom eitthvert hvítt fer-
líki. Það stefndi til mín. Hesturinn varð
óður og hljóp af veginum. Ég var góður