Vikan - 23.05.1940, Blaðsíða 13

VIKAN, nr. 21, 1940
13
Hefi ég nokkurn tíma sagt ykkur frá
gullkeðjunni hans Billa stýrimanns ?
Það er bezt, að ég segi ykkur þá frá
henni. — Fyrir mörgum árum lá ég með
skútunni í Pernambuco. Skömmu áður
höfðum við haft hendur í hári nokkurra
sjóræningja, og lögreglan borgaði okkur
tíu krónur hverjum. Okkur langaði nú til
að kaupa fyrir peningana, áður en við lét-
um úr höfn og veðjuðum, hver okkar not-
aði peningana skynsamlegast. Jæja, nú
stigum við á land og fórum að verzla. Um
kvöldið hittumst við á þilfarinu og bárum
saman munina.
Óli léttadrengur hafði keypt þann
stærsta konfekt-poka, sem ég hefi nokk-
um tíma séð —, en hann var þegar orð-
inn grænn í framan og varð að liggja í
rúminu í hálfan mánuð, svo að ekki er
hægt að kalla það skynsamlegt. Bjössi
háseti hafði keypt sjónauka, sem hann var
ákaflega hreykinn af, þar til hann komst
að því, að hann sá betur með berum aug-
um en í gegnum sjónaukann, — það var
nefnilega aðeins rúðugler í honum. Ég
hafði keypt grænan páfagauk, því að það
er svo gaman að hafa páfagauk um borð,
ef manni leiðist — þeir eru svo fjári
skemmtilegir. En ekki gat ég gert að því,
þó að hann stryki burt, þegar ég opnaði
búrið. Hvað finnst ykkur?
Þá var enginn eftir nema Billi stýri-
maður, og það kom í ljós, að hann hafði
keypt úrfesti úr gulli fyrir tíkallinn sinn.
Við horfðum á hana —, hún var jafn þung
og akkerisfesti og svo glóandi, að maður
varð að setja upp sólgleraugu til að geta
horft á hana. Okkur fannst þessi glóandi
blikaði í hálfluktum augunum, en hvarm-
arnir voru ívið rauðir og votir. Lindin
kyrrðist, skuggi fór yfir landið og brunn-
klukkurnar tvær syntu upp að yfirborði
vatnsins til þess að ná sér í loft. Hrossa-
gaukurinn og mýrispýtan hættu að kveð-
ast á, en glaðir stelkar kvökuðu niðri í
mýrinni og andvarinn læddist yfir túnið,
eins og hann vildi ekki trufla neinn. Hve
þessi bjarti og blíði júnídagur var ólíkur
hinni dimmu drífu, sem grúfði yfir um-
hverfinu og kallaði á rökkrið inn í bað-
stofuna! Hve hinir þungu skýjakláfar,
sem földu sólina í morgun, voru frábrugðn-
ir fisléttum hnoðrunum, er svifu í leik um
vorloftin, eins og álftir á flugi. Allir sumar-
fuglarnir voru löngu horfnir, jafnvel
svangir spörvamir höfðu flúið af bæjar-
skaflinum, — og engin blóm lifðu í skamm-
deginu. Á gluggarúðunni uxu aðeins óljós-
ar frostrósir, sem þiðnuðu, ef maður blés
á þær — og spruttu svo strax aftur.
Jónsi sjóari segir frá
gullkeðja vera ódýr, og það endaði með
því, að Billi stýrimaður vann veðmálið —,
hann hafði, þegar öllum var á botninn
hvolft, verið skynsamastur.
Jæja, daginn eftir lögðum við af stað.
Við ætluðum til New York með tyggigúmí.
Byr var með afbrigðum góður. Eg bjóst
við, að við yrðum í New York að þrem
dögum liðnum, því að ,,Lára“ mín lét ekki
að sér hæða. Ég gekk fram og aftur um
stjórnpallinn og tuggði tyggigúmí eftir
lyst, gægðist glaðlega inn í stýrishús til
Billa, sem var að athuga áttavitann, gaf
Óla léttadreng á hann öðru hvoru, og var
yfirleitt í bezta skapi.
Um kvöldið hrópaði einhver: ,,Land —,
land.“
— Það er undarlegt, tautaði ég. —
Skyldum við vera komnir til New York?
Venjuleg skip fóru þessa leið á viku. —
Var það von, að mér þætti þetta kynlegt?
Jæja, við stýrðum í höfn. En hvað mér
fannst ég kannast.við allt þarna, og þegar
ég sá rauðhærða manninn við pylsuvagn-
inn, skildi ég, hvernig í öllu lá. Við vorum
komnir til Pernambuco aftur.
í næsta klukkutíma gekk ég bölvandi
fram og aftur um þilfarið. Ég skammaðist
svo, að áhöfnin var tilbúin að stökkva fyrir
borð. En að lokum jafnaði ég mig og gaf
skipun um að leggja af stað á ný. Við
sigldum næsta sólarhring, en þá var enn
hrópað: „Land — land.“
— Húrra, sagði ég. — Þá erum við
Faðir hennar kom inn frá gegningum.
Hann skóf af sér snjóhrönglið í göngunum
og hafði útidyrnar opnar á meðan, svo að
ískaldur súgur fyllti baðstofuna. Köttur-
inn bröndótti lék sér að völu í einu horn-
inu, og sló hana með loppunni, eins og
hún væri lifandi bráð. Það var rokkið inni.
Ráðskonan prjónaði leista — og glamrið í
prjónunum yfirgnæfði hinar veiku stunur.
Litla stúlkan heyrði með löngu millibili
undurlág andvörp, sem smugu gegnum
þiljuna. Hún óskaði sér, að ráðskonan
felldi niður lykkju og hætti að prjóna í
bili, svo að hún gæti hlustað ótrufluð á
þessi undurlágu andvörp. Hafði dauðinn
verið að kvelja ömmu eða kveið hún fyrir
því að fara til Paradísar? Kannske var
henni að batna, því að stunurnar í morg-
un voru ekki eins háar og tíðar og í gær,
en núna .. . þei, þei . . . Ráðskonan hafði
einmitt fellt niður lykkju, en engin stuna
smaug gegnum þiljuna og ekkert andvarp.
komnir til New York. En svei mér, ef ég
sá ekki sama rauðhærða manninn við
pylsuvagninn. I þriðja skipti vorum við í
Pernambuco. Þar vorum við um kyrrt í
tvær klukkustundir, en að þeim liðnum var
ég orðinn svo hás, að ég kom engu orði
upp. Eyrun á Óla léttadreng voru stokk-
bólgin. Bjössi háseti var eins og hrædd
hæna, og Billa stýrimanni hafði verið sagt
'upp, en var ráðinn á ný. Og síðan lögðum
við af stað. Sama kvöld var hrópað: „Land
— land.“ — Þá snúurrj við við, öskraði ég,
og það var gert. En næsta kvöld, sá ég
land sjálfur og þekkti, að það var Pernam-
buco. Eg fór niður í káetu og stakk hausn-
um inn í kæhskápinn. En þegar þetta hafði
gengið í heila viku, fékk ég nóg. — Eg
sendi boð eftir bezta hafnsögumanninum
í Pernambuco, og við lögðum af stað í tí-
unda sinn.
Þegar við höfðum siglt í tvo tíma, heyrði
ég óskaplegan hávaða í stýrishúsinu. Ég
þangað, og þar stóðu hafnsögumaðurinn
og Billi í háa rifrildi.
— Hvað gengur á? spurði ég.
— Ég vil ekki hafa stýrimanninn ná-
lægt mér, sagði hafnsögumaðurinn, — því
að þá verður áttavitinn vitlaus!
— Aldrei hefi ég heyrt annað eins,
sagði stýrimaðurinn, — og hefi ég samt
verið á sjó, síðan ég var þriggja ára og
var orðinn stýrimaður áður en ég kunni
að telja upp að fimm.
— Upp að hverju getið þér talið núna?
æpti hafnsögumaðurinn og þreif um leið
þessa forláta úrfesti stýrimannsins. —
Sko, skipstjóri, sagði hann. — Þetta er allt
úrfestinni að kenna. I henni er 24 karata
skrautjárn, og áttavitinn fer strax úr lagi
og festin kemur nálægt honum.
Eg hefi ekki getað komi til Pernambuco
síðan. Við neyddum stýrimanninn til að
greiða veðmálið til baka, og fyrir þá pen-
inga héldum við stórveizlu, þegar við kom-
um loksins til New York.
Það var alger þögn inni hjá ömmu. —
Kötturinn bröndótti hætti að leika sér
að völunni og skauzt í felur eins og hann
væri hræddur, en ráðskonan lagði frá sér
prjónana og kveikti á olíulampanum. Hún
gekk inn fyrir með ljósið og lokaði á eftir
sér, en litla stúlkan tvísteig eftirvænting-
arfull hjá rúmstólpanum. Hvað hafði
gerzt? Áður en henni gæfist tími til að
svara þessari spurningu, opnuðust dyrnar
til hálfs — og ráðskonan stakk höfðinu
fram í gættina.
— Andrés! kallaði hún. — Komdu
fljótt, Andrés!
Amma var dáin — og kvöldið leið í
framandi hljóðleik. Faðir hennar og ráðs-
konan sátu hvort andspænis öðru, kyrrlát
og alvarleg. Þau sýsluðu lítið við tóvinn-
una, en stöku sinnum heyrði hún óglöggt,
að þau töluðu um liðið helstríð og væntan-
lega jarðarför. Þau töluðu einnig um lík-
menn og útgjöld, erfisdrykkju og peninga,