Vikan - 13.02.1941, Síða 3

VIKAN, nr. 7, 1941
3
Einmana konur.
í grein þessari gerir amerísk kona upp æfireikning sinn og
niðurstaðan er ...
Framhald af forsíðu:
Með því að draga fram þessar andstæð-
ur er ég ekki einungis að hugsa um sjálfa
mig. Margar konur, sem líkt er ástatt fyrir
mundu fúslega bera fram sömu játning-
una.
Við erum konur, sem eftir eigin vali eða
af nauðsyn höfum lifað einlífi. Það eru
hundruð af okkur í hverri borg. Það má
sjá okkur á veitingahúsunum, í kvik-
myndahúsum, leikhúsum, fyrirlestrarsöl-
um, og stundum í ræðustólnum, allt af ein-
ar eða með öðrum konum. Við lifum út
af fyrir okkur, á hótelum, í leikhúsum eða
í kvennaklúbbum eins og nunnur, sem hafa
misst sjónar á köllun sinni. Eða við eigum
kannske jarðarskika upp í sveit með öðr-
um einstæðings kvenmanni. Á kvöldin
hreiðrum við um okkur í legubekknum
með bók í hendi, eða við opnum fyrir út-
varpið. Þegar bezt lætur komum við sam-
an til að spila bridge, leika golf eða borða
góðan mat. Ef við höfum verið giftar nógu
lengi til að eignast börn, heimsækjum við
þau öðru hvoru. En svo hverfum við aftur
heim í einveru næturinnar, sem ásækir
okkur með spurningum, sem við getum
ekki svarað.
Hvað er fram undan? Hvernig verður
lífið, þegar við erum komnar á sextugsald-
ur, sjötugsaldur eða jafnvel á áttræðisald-
ur? Lífið lengist eftir því sem verkefnum
þess fækkar, og við höfum eftir mætti
tryggt fjárhagslega afkomu okkar í ell-
inni, því að okkur er ljóst, að við eigum
ekki í önnur hús að venda. En hrunið 1929
varð okkur mörgum þungt áfall, og fæst-
ax okkar hafa enn beðið þess bætur.
Fjárhagsörðugleikar geta þó ekki tal-
ist einkaáhyggjur okkar, sem erum ógift-
ar. Allir, bæði giftir og ógiftir hafa hlotið
sinn skerf af þeim. En það, sem okkur
hefir skort er félaginn, lífsförunauturinn,
sem ber með okkur byrðarnar og gerir þær
svo óendanlega miklu léttari. Það er ekki
skemmtileg tilhugsun, að eiga von á því
að vera lagður upp á hillu eins og tóm
niðursuðudós, eftir að hafa staðið heilan
mannsaldur í straumiðu lífsins, vita það,
að við eigum eftir að enda æfi okkar á elli-
heimili, jafnvel þó að við séum svo heppn-
ar að geta borgað fyrir okkur.
En ef við eigum börn? Eigum við þá
ekki athvarf hjá þeim? Þau lifa sínu eigin
lífi og tímarnir eru erfiðir núna. Og hvar
er pláss fyrir okkur í þeim tveggja og
þriggja herbergja íbúðum, sem flest ung
hjón búa í nú á tímum ? Svo er það heldur
ekki ósennilegt, að störf okkar hafi valdið
því, að afskipti okkar af börnunum urðu
að eins konar hjáverki. Getum við þá vænst
þess, að þau fórni sér fyrir okkur nú,
þegar við þurfum á þeim að halda? Ég
held ekki. Og þau gera það heldur ekki.
Og þó svo væri, ættum við'allt af erfitt með
að falla inn í heimilislíf þeirra, því að allt
fjölskyldulíf er orðið okkur framandi, og
búsýslustörf kunnum við ekki.
í þessum hópi tel ég auðvitað ekki þær
fáu undantekningar, sem með starfi sínu
á sviði lista, vísinda og þjóðfélagsmála
hafa gefið lífi sínu fyllingu, þó að jafn-
vel þær hafi líka sínar sorgir. Þær eru út-
valdar af örlögunum og eiga ekki um
neitt að velja. Ég er heldur ekki að berjast
á móti rétti konunnar til að vinna. Sem
frjálsir þjóðfélagsþegnar hafa þær rétt til
að velja sér hvaða starf, sem þær vilja
og geta fengið. Nauðsyn kvenna, bæði
giftra og ógiftra, á að vinna sér og sínum
til lífsviðurværis er að aukast, og margar
þeirra berjast hetjulegri baráttu sem eina
fyrirvinna heimilisins. Það, sem mér finnst
varhugaverðast er það, hvað miklum tök-
um við látum störf okkar ná á okkur,
hvernig við ofmetum þau, sem væru þau
eina markmið lífsins, og látum þau að lok-
um skilja okkur frá öllu mannlegu sam-
lífi, sem er æðsta og dýpsta þörf konunnar.
Þetta þyrfti ekki að vera þannig, ef við
tækjum störf okkar eins og karlmennirnir.
Fyrir margra alda forréttindi hafa þau
orðið aðahnntak lífs þeirra. Hjónabandið
er þeim eins konar dægrastytting eða
aukastarf. Á milli heimilis þeirra og vinnu-
stöðvar er órjúfandi veggur. Þessar tvær
hliðar á lífi þeirra fara aldrei hvor inn á
annars svið. Þær renna áfram eins og tvær
samhliða ár, sem stefna að sama marki.
Fyrir konuna — og það á einkum við
um mína kynslóð — er atvinnan furðulegt
ævintýri í furðulegum heimi, sem krefst
hennar heillar og óskiptar. Á hinn bóginn
krefst hjónabandið eins mikils af henni,
ekki sízt ef hún á börn. Ef hún lætur at-
vinnuna ná tökum á sér, getur það annað
tveggja neytt hana til að hafna hjónaband-
inu, eða ef hún giftist, þá krafist svo
mikils af hfi hennar, að hjónabandið líði
við það. Fyrir hverja heilbrigða konu get-
ur þetta val orðið til þess að gjörbreyta
hinu upprunalega eðli hennar og gera hana
óhæfa til þess að rækja hlutverk sitt sem
konu. Það sorglega við þetta er, að okkur
verður þetta sjaldnast ljóst fyrr en um
seinan.
Ég þekki ekkert betra dæmi um þetta en
sjálfa mig. Að hjónaband mitt varð svo
stutt, var engan veginn því að kenna, að ég
vildi heldur vinna utan heimilisins. Þó að
ég hefði talað um að fá mér atvinnu, þegar
ég var í skóla, þá átti það aldrei djúpar
rætur í mér. Það voru aðeins tímabundin
áhrif frá kvenfrelsishreyfingunni, sem þá
lét mikið til sín taka, og sem margar skóla-
stúlkur urðu fyrir. Ég var ástfangin, þegar
ég giftist, og ég vildi eignast heimili og
fjölskyldu. En maðurinn minn og ég átt-
um svo erfitt með að samlagast hvort öðru,
að við sáum strax, að sambúð okkar mundi
ekki geta blessast. Ég fór þá að vinna úti,
af því að ég vildi ekki taka á móti pening-
um af manninum mínum. Ég elskaði litla
heimilið mitt og eini sársaukinn, sem var
samfara skilnaðinum var missir þess.
Mér geðjaðist yfirleitt vel að karlmönn-
um, og ég hafði alltaf frekar notið hylh
þeirra. Þó að ég hugsaði ekki mikið um
það, leyndist allt af einhver von í huga
mínum um það, að ég ætti eftir að gift-
ast aftur og eignast heimili. Ástæðan til að
svo varð ekki, voru áhrif þau, sem störf
mín höfðu á mig. Frá upphafi tóku þau

„Óvina“-flugvélar yfir New York. Hér á myndinni sjást 6 sprengjuflugvélar af þeirri tegund flug-
véla, sem kallaðar hafa verið „Virkin fljúgandi“. Bandaríkin hafa selt Englendingum nokkrar af
þessum nýju flugvélum. Þessar flugvélar hér á myndinni eru að fljúga yfir Manhattan, New
York, eftir að hafa flogið frá San Francisco yfir þvera Ameríku.