Vikan - 21.08.1941, Side 4

4
VIKAN, nr. 34, 1941
— Eftir því sem ég bezt veit, segir dr.
Jón, lifa þeir góðu lífi enn þann dag í dag
eða öllu heldur afkomendur þeirra. Þetta
mun þykja saga til næsta bæjar, þar sem
þrástaglazt hefur verið á því, að Islend-
ingar væru útdauðir í Grænlandi fyrir æfa-
löngu, hvað þá heldur landnámsmennirnir
í Ameríku, utan útflytjenda síðari tíma.
Hins vegar tjóir ekki að búast við því, að
vér finnum afkomendur forfeðra vorra að
útliti og í háttum eins og Islendinga hér
á landi og annars staðar, þar sem hvítir
menn byggja. Vér verðum að hafa hug-
fast, að frumþjóðin á hinni norðlægu strönd
Ameríku voru Skrælingjar, kynþáttur á
frumstæðasta menningarstigi og þó öllu
heldur villimenn. Þeir voru svartir á hör-
undslit og svartir á hár, dvergvaxnir og
bjuggu í holum í jörðinni. Þeir voru mein-
lausir og kunnu ekki til hernaðar, svo að
það er útilokað, að vígdjörf þjóð eins og
íslendingar til forna hafi látið í minni pok-
ann fyrir þeim. Þeir voru svo meinlausir,
að sagnir segja, að Isl. gæfu börnum sín-
um þá fyrir leikföng. Annað er það, að
ótti kann að hafa flögrað að fámennum
landnámsflokkum eins og liði Þorfinns
Karlsefnis, er þeir komu óvænt og hundr-
uðum saman að landnemunum, en sá ótti
mun hafa verið sprottinn af líkingu Skræl-
ingja við ára helvítis eins og kirkjan
kenndi. — Nú er það að segja af viðskipt-
um þessarar frumþjóðar Norðaustur-Ame-
ríku og Islendinga í Grænlandi, að hvorir
sáu aðra fyrst í landkönnunarferðum Is-
lendinga til norðaustur strandar Ameríku.
Þegar svo landnámsflokkar tóku sig upp
frá Grænlandi til að nema víðtæk lönd
amerísku strandarinnar, blönduðu þeir
blóði við frumþjóðina eins og alltaf verð-
ur, er tvær þjóðir lifa í góðum friði hver
innanum aðra. Er ekki að orðlengja um
það, að Eskimóarnir í Grænlandi eru af-
komendur Islendinga, aðeins sárlítið bland-
aðir Skrælingjum. Blóðblöndun við síðari
Norðurálfumenn gætir þar tiltölulega lítið.
Tunnit rústimar, íslenzk mannvirki.
— En hvað varð þá af íslenzku land-
námsmönnunum annars staðar í Ameríku ?
— Það er erfiðara að rekja spor þeirra.
Á norðausturströndinni og alla leið til
Siberíu eru forn mannvirki, sem nefnd eru
nú Tunnit-rústir. Það eru margs konar
hlaðin mannvirki. Ég fyrir mitt leyti er
ekki í nokkrum efa um, að þetta séu minj-
ar um landkönnun og landnám íslendinga
frá Grænlandi. Hafa íslendingar þá fyrstir
manna þekkt og siglt norðvesturleiðina,
sem svo er kölluð, og síðári tíma land-
könnuðir hafa getið sér frægð fyrir að
finna og kanna. Suður á bóginn hafa Is-
lendingar komizt til Mið- ogSuður-Ameríku.
Grunar mig að Quetzalcohualt-trúarbrögðin
í Mexiko hafi orðið til fyrir íslenzk, kristileg
áhrif, því svo gömul eru þau að engin lík-
indi eru til þess að Spánverjar hafi haft
þar á nokkur áhrif. Quetzalcohualt var
löggjafi og foringi þjóðflokks, sem nefndur
var Toltequerar og Indjánar töldu kominn
yfir haf frá norðlægu, köldu landi. Þeir
voru háir og vel vaxnir, næstum hvítir
eins og Norðurálfumenn og lifðu í ein-
kvæni. Foringja þeirra var svo lýst, að
hann væri hvítur maður, skeggjaður og
með gulbjart hár. Hér sem annars staðar,
þar sem Islendingar rákust á Indíána hlutu
þeir um síðir að bera skarðan hlut frá
borði, þegar þjóðirnar blönduðust. Hvað
sem líður afdrifum Islendinga suður um
alla Ameríku, er það víst, að siglingar
þeirra þar syðra hafa staðið langt fram á
aldir, því Cas Casas segir svo frá um fyrsta
fund og landnám á Cuba, að Indjánarnir
þar hafi staðið fastar á því en fótunum,
,,að aðrir hvítir og skeggjaðir menn, líkir
okkur sjálfum, hefðu komið til þessarar
eyja, Espaniola (Haiti), ekki mörgum ár-
um á undan okkur.“ — En viðv. Tunnit-
rústunum og hinum ævintýralegu land-
könnunarferðum Islendinga til forna um
frosin höf, þá hefir íslendingurinn -Vil-
hjálmur Stefánsson bezt sannað, hvernig
hægast er að ferðast um þessar slóðir og
hve hægt er í raun og veru að fara um
hin norðlægu lönd og frosnu höf. Eitt með
öðru, sem vakti fyrir Vilhjálmi Stefáns-
syni á ferðum hans, var að finna hina
ljósu og bláeygu Eskimóa, afkomendur Is-
lendinga frá Grænlandi á norðurströnd
Ameríku. Hér er hvorki staður né stund
til að ræða um rannsóknir Vilhjálms
Stefánssonar, sem eru hinar þýðingar-
mestu, en um það er ég sannfærður, að
ef Ameríkumenn sneru sér að rannsókn á
Grænlandi og fólkinu þar með þeim áhuga
og krafti sem í rannsóknarferðum Vil-
hjálms Stefánssonar, þá muni margt það
koma í ljós, sem styður skoðanir mínar
um afrek og afdrif íslenzku landnáms-
mannanna þar í landi.“
Að lokum spyrjum vér dr. Jón um rit
hans „Landkönnun og landnám“, sem nú
er að koma út, og um niðurstöður þess.
— Þess má ekki vænta, segir dr. Jón,
— að ég geti í stuttu blaðaviðtali gert
1 Vitið pér það?
| 1. HvaSa drepsótt barst hingað til lands i
1402 og hve lengi geisaði hún?
É 2. Hvaða þjóðhöfðingi í Mið-Evrópu dó I
I meðan á seinustu heimsstyrjöld stóð? |
i 3. Hvers vegna finnst manni 15° h'eitt |
vatn kaldara en 15° heitt loft?
: 4. Hvað hét hestur reiðkapþans og kvik- =
5 mjmdaleika.rans Tom Mix?
| 5. Hvað er „Taburett"?
: 6. Hver var biskup í Skálholti 1238— i
1268? i
: 7. Hvað kalla Arabar Evrópumenn?
i 8. Hvers vegna er þægilegra að nota ljós |
| eða hvít föt á sumrin?
i 9. Hvað voru Abraham og Sara gömul, |
þegar Isak fæddist?
: 10. Hverjar urðu frægastar af kvikmynd- i
um þeim sem Douglas Fairbanks lék í ? |
i Sjá svör á bls. 14. i
• lllllllllllllt 111)111111 IIMIIIIIIIIIMIIIIIII Ml IIMIII IIMIIIMimitllllltMlfllllHUIlllllltlltl
grein fyrir öllum niðurstöðum rits þessa,
sem mönnum mun nokkur nýjung á að
vita, þaðan af síður fært fram rök fyrir
jafnvel því fáa, sem hér hefir verið sagt.
Verð ég í því efni að vísa til heftanna
jafnóðum og þau koma út.
En mér er óhætt að segja, að hverjum
hugsandi Islendingi ætti að vera það kapps-
mál að kynnast þessum hluta sögu þjóðar-
innar, sem lítill gaumur hefir verið gefinn
hér á landi allt til þessa. Hitt er svo ann-
að mál, hvort hann er á sömu skoðun og
ég um þessi efni, en því hefi ég samið rit
þessi, að ég vildi færa löndum mínum upp
í hendur gögn og heimildir til sjálfstæðrar
íhugunar um þetta efni, frekar en halda
að þeim grundvallaðri skoðun minni.
]ðað er
aÍDeg dreiðajt legl/
Úlfaldinn, jakuxinn og lamadýrið eru
einhver gagnlegustu dýr jarðarinnar. Þau
sjá mönnunum fyrir tjöldum, fötum og
ullarteppum, sem búin eru til úr hári þeirra
og skinni, og svo sjá þeir líka fyrir kjöti,
mjólk og eldivið.
*
I Syrakus á Sikiley er risastór klukku-
laga hellir, sem heitir „Eyra Dionysios“ og
hefir einkennilegan hljómburð. Harðstjór-
inn Dionysios notaði hellinn fyrir fangelsi
og úr höll sinni, sem hann byggði yfir hell-
inn, gat hann heyrt allt, sem fangarnir
sögðu. Þegar alt-rödd syngur nokkra tóna
þar niðri, hljómar það eins og orgelleikur.
*
Mary Jones, sem var dvergur í Shrops-
hire, var aðeins 93 cm. á hæð, en varð 100
ára gömul.
*
Gingkotréð er elzta trjátegund í heimi.
Það hefir verið til næstum óbreytt í 10
millj. ára. Það vex mjög hægt og eru dæmi
til þess að gingkotré hafi vaxið í 75 ár,
áður en það bar ávöxt.
*
Dýrasta klukka, sem til er í heiminum,
var eign Piusar páfa XI. Hún er metin á
1200000 kr.
*
I St. Paulskirkjunni nálægt bænum Sa-
cramento í Kalifomíu er einkennilegur kór.
Það eru 400 söngfuglar í búrum fram með
altarinu. Fyrstu tónar hvers sálms eru
flautaðir, og þá taka fuglarnir við og
syngja með orgelinu.
*
Meðal hinna mörgu einkennilegu dansa,
sem íbúar Bechuanalands í Suður-Afríku
dansa, er „krukkudansinn“, þar sem fullt
eins mikið er komið undir höfðinu eins og
fótunum. Dansmeyjamar hreyfa fætur og
líkama með geysilegum hraða og hafa
ávalar leirkmkkur á höfðinu, sem þær
verða að láta halda jafnvægi á hárinu.