Vikan - 18.12.1947, Blaðsíða 3

JÓLABLAÐ VIKUNNAR 1947
3
Ævintýraleg ferð í eintrjáning
Islenzk stúlka, Margrét Guðmundsdóttir frá
Keykjavík, fór í sumar ásamt fimm sænskmn
félögum sínum í eintrjáningum frá upptökum
Ljusnanárinnar í Svíþjóð til árósanna.
Ljusnan er ekkert lamb að
leika sér við. Hún á upptök sín
í norsk-sænsku landamæraf jöll-
unum í 1149 m. hæð og fellur,
ýmist logntær um gróðursæla
dali eða straumhörð um flúðir
og kletta, 65 km. leið til Bot-
neskaflóans.
Þrisvar hafa verið gerðar til-
raunir til að fara ána á bátum
frá upptökum til ósa. Árið 1850
reyndi það sænskur maður, en
varð að hætta eftir einn dag.
Tveir Englendingar gerðu til-
raunina 1913, en eftir að þeir
höfðu lent í lífshættu hvað eft-
ir annað, gáfust þeir upp eftir
nokkra daga.
1 sumar var þriðja tilraunin
gerð — og hún tókst. Fjórir
karlmenn, ljósmyndarar frá
Stokkhólmi, — og tvær stúlkur,
önnur sænsk og hin íslenzk,
Margrét Guðmundsdóttir frá
Reykjavík, unnu þetta afrek.
Þau notuðu þrjá eintrjáninga,
sem þau sendu með járnbraut-
arlest upp með ánni. 1 fyrstu
gekk allt að óskum, áin rann
lygn og tær milli grasigróinna
og skógivaxinna bakka. En í
Ljusnedal byrjuðu erfiðleikarn-
ir. Þar verður áin straumhörð
og botninn grýttur. íbúunum
varð starsýnt á þetta ferðafólk,
enda höfðu margir þeirra aldrei
séð eintrjáning fyrr, og spáðu
þeir ekki góðu um ferðina. En
ferðafélagarnir létu það ekki á
sig fá og þóttust, færir í flest-
an sjó.
„En þegar við komum til
Rördn og Midskogsbygget,“
segir einn ferðafélaganna, Sven
Gillsáter, í grein í sænska
Þessi mynd gefur góða hugmynd um
stundum að fara í land til að tæma
ólguna í ánni. Oft gaf á og varð þá
bátinn vatni.
Hér sést Margrét
Guðmundsdóttir í
eintrjáningnum til
hægri og hin
sænska vinstúlka
hennar til vinstri.
1 sumum straumköstunum var svo vandsiglt, að ,,skipstjórinn“ varð að
fara útbyrðis til að stýra milli steina, en Margrét situr í eintrjáningnum
sem eins konar kjölfesta.
— Við fætur hennar er skipskötturinn ,,Fossakalli“.
myndablaðinu Se, „lækkaði
heldur á ökkur risið. Þar belj-
aði áin fram og við vorum fimm
tíma að komast þrjá km. Svo
skall mýrkrið á. ísköid rigning.
Mýbit. Við hefðum af öllu hjarta
uniiaö .beztu óvinurn okkar að
lenda í þessu. Ýmist urðum við
að vaða ána og stýra bátunum
milli steinanna, sem höfðu blátt
áfram segulmagnaðan eigin-
leika til að vera sífellt þar sem
sízt skyldi, eða við stikluðum
á steinum og héldum í þrjátíu
metra langan kaðal, sem víð
,,stýrðum“ bátunum með. Þess
á milli létum við skeika að sköp-
uðu, stýrðum eftir beztu getu
í trausti þess að enginn steinn
tæki upp á því að gægjast upp
um bátsbotninn. Um miðnætti
komum við á áningarstað.
Alla leið frá Ilede til Linsall
gnæfði Sanfjall á aðra hönd í
máttugri tign sinni. Áin óx að
vatnsmagni, rödd hennar varð
dimm og þung og í djúpum,
straumhörður álunum brunuðu
bátarnir áfram með fleygiferð.
Öðru hvoru skullu öldur inn yf-
ir bátana aftan frá og þá urðum
við að fara í land til að tæma þá.
Lafoss, stærsti fossinn í ánni,
er ófær öllum nema sjálfsmorð-
ingjum, og við tókum því þann
kost að bera báfana og farang-
urinn niður fyrir fossinn. Það
var ekki áhlaupaverk! ... I
Fárila og Ljusdal vorum við
einn dag, og skoðuðum hina
kunnu klakstöð í Jdrvsö. Til að
vinna upp slórið rerum við um
nóttina í tunglskini eftir Tve-
sjön og Orsjön, til Vállsta og
Arbrá.
Ég minntist á tunglskin.
Hvers vegna fara menn til Ha-
waii? Hvers vegna syngja menn
um Honolulu og Kúba og Rio
de Janeiro, en ekki um Ljusn-
an? Það hlýtur að vera yfirsjón,
sorgleg gleymska. Við getum
vottað, að Tvesjön býr yfir eins
mikilli fegurð og rómantík og
unnt er að njóta. Þar er allt sem
hugurinn girnist: silfurbelti
mánaskinsins á logntæru vatn-
inu, seiðmagnaður þyturinn í
dimmum skóginum, ástarsöng-
ur náttfuglanna, andardráttur
náttúrunnar, sefandi en þó
þrunginn lífi. Jæja, hversdags-
leikinn birtist aftur í Arbrá-
straumnum í líki timburflota,
sem verið var að flytja niður
Framhald á næstu síðu.