Vikan - 15.04.1948, Blaðsíða 2

2
VIKAN, nr. 16, 1948',
Steindór prentsmiöjustjóri Gunnarsson látinn
Þegar slökknar skyndilega á vita,
sem lýst hefir vandfarna leið, þegar
fararstjóri hverfur allt í einu sjónum
þeirra, sem hann hefir leitt, þegar
forsöngvari þagnar öllum á óvænt
-—■ þá verður mönnum bilt við og þeir
eiga erfitt með að átta sig.
Svo fór okkur vinum og samstarfs-
mönnum Steindórs prentsmiðjustjóra
Gunnarssonar, er við fréttum, að hann
hefði orðið bráðkvaddur að kvöldi
annars í páskum, þessi sterki og glað-
lyndi maður, sem bar aldurinn alveg
óvenju vel. Missirinn er líka mikill
fyrir hina nánustu og okkur hin, sem
höfðum mikið saman við hann að
sælda.
Það er sjálfsagður hlutur að minn-
ast hans hér í blaðinu, þótt ekkl sé
venja, að það flytji slíkar greinar, því
að hann var eigandi blaðsins, og hafði
mikinn áhuga á velgengni þess, enda
var margt af því, sem vel hefir verið
um blaðið á undanfömum árum runn-
ið undan rifjum hans.
Steindór Sigurbjöm Gunnarsson
var fæddur í Reykjavík 26. marz 1889,
sonur Gunnars skósmiðs Bjömssonar
og konu hans Þorbjargar Pétursdótt-
ur á Gufuskálum í Leiru Jónssonar.
Ólst hann upp hjá foreldrum sínum
í hinni „góðu, gömlu Reykjavík", f jör-
mikill og framtaksgóður, og þannig
var hann allt sitt líf. Honum þótti
mjög vænt um Reykjavík og ekki sízt
eins og hún var á uppvaxtarárum
hans og kom það mjög fram í athöfn-
um hans síðar á æfinni, enda var
eitt hugðnæmasta umtalsefni hans að
segja frá ýmsu, er á daga hans dreif
i æsku og var frásögnin þá oft mjög
góð og skemmtileg. Hann hafði og
óblandna ánægju af að tala um hesta,
var hann mikill hestamaður og hesta-
vinur. Hann var allra manna færast-
ur að segja rétt nöfn manna á göml-
um Reykjavíkurmyndum og leysti
hann þar mjög oft úr vanda, þegar
jafnaldrar hans, sem höfðu verið á
sömu slóðum, voru gengnir frá. Naut
Vikan ákaflega oft þessa hæfileika
hans.
Steindór hóf prentnám í Félags-
prentsmiðjunni 1903 og stundaði nám
í Iðnskólanum í Reykjavík. 1908 gekk
hann í Hið ísl. prentarafélag og varð
snemma verkstjóri Félagsprentsmiðj-
unnar. En hugur hans stóð til meiri
fullkomnunar í iðninni og fór hann ■
því utan og vann árin 1913—14 í
prentsmiðju S. L. Möller í Kaup-
mannahöfn og stundaði jafnframt -
nám í Teknisk Selskabs Skole þar íiœ
borg.
Hann gerðist meðeigandi í Félags-
prentsmiðjunnd og varð prentsmiðju-
stjóri hennar frá áramótum 1916 og
var það óslitið fram á árið 1934. 1.
júlí það ár stofnaði hann Steindórs-
prent h.f., ásamt Einari yfirprent-
ara Jónssyni, Kristjáni yfirprentara
Ágústssjmi og Eggert stórkaupmanni
Kristjánssyni. Prentsmiðjan var fyrst
til húsa í Aðalstræti 4, síðan í Kirkju-
stræti 4, en fluttizt snemma á árinu
1945 í þá hið nýbyggða og veglega
hús, Tjamargötu 4. Þar tók prent-
smiðjan til starfa í marz 1945.
Steindór var ritstjóri Viðskipta-
skrárinnar frá upphafi, hinnar merki-
legustu handbókar á sínu sviði og
lagöi mikla vinnu í það verk. Kom
fyrsti árgangur hennar út 1937 og
hefir hún síðan aukizt með hverju
ári, og er 11. árg. hennar nú í prentun.
Hann hafði snemma áhuga á blaða-
útgáfu og gerði tilraunir í þá átt, og
var það því eðlilegt, að Vikan yrði
hans „hjartans mál“ á því sviði, eftir
að hann varð meðeigandi hennar, en
hún kom fyrst út 17. nóv. 1938 og
hefir alla tíð verið prentuð í Stein-
dórsprenti. Honum þótti og mjög
vænt um hið vandaða tímarit tJrval,
er hann stofnaði 1942 og Steindórs-
prent gefur út. Ekki verður hér nefnd
öll útgáfustarfsemi hans, en drepa
má á nokkuð af henni. Hann var
kostnaðarmaður Sögu Reykjavíkur,
eftir Klemenz Jónsson; í stjóm Fé-
lagsins Ingólfur, sem gaf út Land-
nám Ingólfs, safn til sögu landnáms
Ingólfs Amarsonar og Þætti úr sögu
Reykjavikur. Enn em ótaldar hesta-
bækurnar, sem hann gaf út, Endur-
minningar Daníels Daníelssonar
o. m. fl.
I
Það mál, sem tvímælalaust mun
halda nafni hans lengst á lofti,
a. m. k. innan prentarastéttarinnar,
var hinn geysimikli áhugi hans á
menntun stéttarinnar. Barðist hann
fyrir því af feikna elju, að hér yrði í
framtíðinni settur á stofn og starf-
ræktur vandaður prentskóli. 2. júní
1940 gaf Steindórsprent h.f. 1000 kr.
til stofnunar prentskólasjóðs og enn
aftur aðrar 1000 kr. í sjóðinn 1944.
Hvert álit kunnáttumenn hafa haft
á prentstarfsemi Steindórs Gunnars-
sonar má marka á því, að í grein um
þróun prentlistarinnar á Islandi í
fjöratíu ár (Afmælisblað Prentarans,
4. apríl 1937) segir m. a.; „... . Veld-
ur, hver á heldur. Þeim tækifæram,
sem íslenzkum prenturum gáfust til
viðleitni inn endurreisn í prentlistinni
með prentsmiðjum Odds Björnssonar
og Þorvarðs Þorvarðssonar og einkum
með prentsmiðjunni Gutenberg, fjölg-
aði þegar Steindór Gunnarsson fékk
ráð á Félagsprentsmiðjunni, þar sem
Prentsmiðja Þjóðviljans gamla og
prentsmiðjan Rún höfðu sameinazt,
. .. . “ Þetta skrifaði Hallbjörn Hall-
dórsson, hinn gagnfróðasti maður um
prentlist.
Steindór var mikill áhugamaður um
framfarir í prentiðninni, hefir inn-
fært hér ýmsar nýjungar, eins og t. d.,
að hann keypti til prentsmiðju þeirr-
ar, er hann stjómaði, fyrstu setning-
arvélina, sem fluttist hingað til lands.
Hann fékk hingað hraðpressu með
sjálfíleggjara, vél til að prenta með
upphleypt letur, áhöld til að búa til
gúmmístimpla, vél til að strika með
höfuðbækur, fullkomnari en áður
hafði tíðkast hér o. fl.
Árið 1945 stofnaði hann, ásamt
fleiram, Offsettprent. Hann var og
fulltrúi Félags ísl. prentsmiðjueig-
enda í Iðnráði, formaður þess félags
um skeið og lengi í stjóm þess.
Steindór kvæntist 1917 Stellu Jó-
hönnu Petru, dóttur Nicolai Bjarna-
son og Önnu Thorsteinsson, konu
hans.
Samstarfsmenn Steindórs sakna
hans sárt, því að hann var x fremsta.
máta góður félagi og alþýðlegur og
hjálpsamur með afbrigðum, þar sem
hann tók því. Þeir vita, að skarð hans
er vandfyllt, en minningin um hann
mun hjálpa þeim í gleði og sorg og
örðugleikum þeii’ra ára, sem þeir eiga
eftir ólifuð.
Jarðarför Steindórs Gunnarssonar-
fór fram 6. apríl, að viðstöddu miklu
fjölmenni. Presturinn var séra Jón
Auðuns. Samstarfsmenn hans báru
kistuna fyrsta spölinn frá heimilinu,
í kirkju bræður hans og mágar, úr
kirkjunni Oddfellowar og þeir stóðu
einnig heiðursvörð við kistuna; í garð-
inn báru félagar úr Hestamannafélag-
inu Fákur, og prentsmiðjustjórar, en
bræður hins látna síðasta áfangann
að gröfinni. Numið var staðar fyrir
framan Steindórsprent á leiðinni að
heiman.
PÓSTURINN
Heiðraða góða Vika!
Getur þú nú ekki sagt mér, hvort
ekki muni vera hægt að fá á íslenzku
aðra kennslubók í efnafræði en þá,
sem er eftir Bjama Jósefsson. Erm-
fremur hvort til er kennslubók í líf-
eðlisfræði á íslenzku.
Með fyrirfram þakklæti.
Ellert.
Svar: Önnur efnafræði mxm vera til
eftir Helga H. Eiriksson, en engin líf-
eðlisfræði að þvi er við bezt vitum.
— Smákver, „Lífræn efnafræði", eftir
Ring, er líka til.
gefa mér dálitlar upplýsingar. Mig
langar svo til að fara á listmálara-
skóla úti í Califomíu. Hvað get ég
gert ? Get ég skrifað irmritunarbeiðni,
og ef svo er, x hvaða skóla?
Með fyrirfram þökk.
Fáfróður frístundamálari.
Vinsamlegast óska ég eftir svari
sem allra fyrst.
Svar: Reyndu að snúa þér til Upp-
lýsingaskrifstofu stúdenta, Grundar-
stíg 2 A.
Nú langar mig að spyrja þig. Hvað
á ég að gera til að hárið detti ekki
af mér svona eins og það gerir? Ég
ber alltaf i hárið á mér Brylcreem og
ef þú álítur að það sé ekki gott þá
vísaðu mér á eitthvað, sem er betra,
því ég verð alltaf að bera eitthvað
í hárið, annars er það svo lifandi.
Vonast eftir svari í næsta blaði.
Óli Óla.
Svar: Reyndu vaselín og nuddaðu
því vel í hársvörðirm.
Kæra Vika min!
Viltu gera svo vel, að birta fyrir
mig adressuna hans Dick Haymes?
Með fyrirfram þakklæti.
Ein sem elskar.
P.S. Hvernig er skriftin?
Svar: Skrifið til kvikmyndatöku-
félagsins, sem er 20th Century-
Fox, Box No. 900, Beverley Hills,
Califomia.
Skriftin er fremur ljót.
Kæra Vika!
Mig langar til að biðja þig um að
Kæra Vika!
Viltu vera svo góð og segja mér
hverrar þjóðar Oleg Cassini er, sem
er eða var giftur Gene Tiemay. Þökk
fyrir svarið. Gunna.
E.S. Hvemig er skriftin?
Svar: Oleg Cassini er rússneskur.
Skriftin er ágæt.
Útgefandi VIKAN H.F., Reykjavík. — Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Jón H. Guðmundsson, Tjamargötu 4, sími 5004, pósthólf 365.