Menntamál - 01.08.1971, Side 7

krefjast sífellt einstaklingslegrar athygli kennar-
ans. Dvöl barnanna í forskólabekk með leikskóla-
sniði innan vébanda barnaskólans myndi draga
mikið úr ofangreindum vanda.
Við hið almenna þroskaleysi barnanna bætast
ýmsir líkamlegir og andlegir ágallar, sem oft eru
ekki greindir fyrr en seint og síðar meir og eftir
mikil mistök og ósigra í námi. Ef öll 6 ára börn
fengju að njóta góðs af sérfræðingum þeim, sem
barnaskólar hafa nú þegar á að skipa og munu
liafa á að skipa í náinni framtíð, væri áreiðan-
lega unnt að hlífa miklu fleiri börnum við af-
drifaríkum mistökum í námi en hingað lil hefur
tekizt. Á ég hér við þjónustu sérfræðinga eins
og augnlækna, heyrnarsérfræðinga, talkennara og
sálfræðinga, auk hins almenna heilbrigðiseftirlits
skólalæknisins. í hinu frjálsa sniði leikskólans
iiðlast fóstran eða kennarinn miklu nánari kynni
af börnunum en venjulegt er um kennara í barna-
skólum. Við þessi nánu kynni og með kerfis-
bundnum athugunum reynist auðveldara að
greina snemma liina ýmsu ágalla, sem börnin
kunna að eiga við að strfða, og koma þeim í
tæka tíð lil hlutaðeigandi sérfræðings. Eitt barn
reynist sjóndapurt, annað heyrnardauft, þriðja
reynist hafa áberandi málgalla eða hefur óeðli-
lega fátæklegan orðaforða. Margvísleg afbrigði-
leg hegðunareinkenni korna í ljós, sem of langt
mál yrði að telja upp. Því fyrr sem afbrigðileg
hegðun er greind, því meiri von er um að unnt
sé að veita hjálp sem dugir. Hinn frjálsi leikur
og allt skapandi starf, sem er kjarninn í leik-
skólastarfseminni, hefur einnig mikið lækninga-
og geðverndargildi, ef rétt er á haldið. Þetta varn-
aðar- og geðverndarstarf í forskólabekk álít ég,
að hafi grundvallargildi í jjeirri viðleitni að
jafna uppeldisaðstöðu barnanna, og ber að rækja
þetta starf af mikilli alvöru og alúð.
En ekkert uppeldisstarf innan skólans verður
unnið til fulls gagns án þess að hafa góða sam-
vinnu við foreldra barnanna. Á jjað ekki sízt við
um starfið nreðal yngstu barnanna. Hins vegar
nær samstarf við loreldrana tæplega tilgangi sín-
um nema lögð sé rækt við að fræða foreldrana urn
almennan jnoskaíeril barna, uppeldi þeirra og
markmið kennslunnar. í sambandi við starfsemi
6 ára deildanna mætti leggja grundvöll að víð-
tæku og nánu foreldrasamstarfi við barnaskól-
ana. Blasir hér við mikið og veglegt verkefni.
III. Leikskólaþátturinn
í starfsemi forskólabekkjar
Eins og áður er drepið á, tel ég, að leikskóla-
starfsemi sé nauðsynlegur grxindvöllur að starf-
semi forskólabekkjar. Leikurinn í sinni fjöl-
breyttu og margslungnu rnynd á að mynda kjarna,
sem allt annað starf byggist á og æxlast af. Leik-
föngin og verkefnin verða að sjálfsögðu að vera
við hæfi 6 ára barna, og jní yrði starfsemin á
hærra stigi, vitsmunalega og félagslega, en sú
leikskólastarfsemi, sem ætluð er fyrir börn undir
6 ára aldri í venjulegum leikskólum. Ber að
leggja ríka áherzlu á jiað.
Leikskólastarfsemina má greina í nokkra jrætti
til hægðarauka, Jrótt |)eir séu í reyndinni meira
og minna samofnir:
1. Frjáls leikur úti og inni.
2. Skapandi föndur.
3. Fræðsla og kynnisferðir.
4. Efling málþroska: samræðustundir — sög-
ur, kvæði, þulur, leikbrúður.
5. Hljómlist og söngur.
6. Rytrnik og/eða leikfimi (Gössel).
Til Jress að slík starfsemi geti farið fram, Jrarf
mikið leikrými, miklu meira en við venjulega
kennslu eins og hér tíðkast t. d. í 7 ára bekkjum.
Einnig Jrarf margvíslegan efnivið til að vinna úr
og fjölbreytilegan leikfangakost. Ef Jretta er ekki
fyrir hendi, er ekki hægt að rækja leikskólastarf-
semi. Leikstofan má ekki vera „nakin“ kennslu-
stofa, heldur á lnin að bera blæ af vinnustofu,
Jjar sem verkefnin blasa við börnunum.
Þar eð margir virðast hafa óljósar hugmyndir
um uppeldislegt gildi leikskólastarfsemi, langar
mig til að ræða dálítið nánar um nokkra Jrætti
hennar. Of langt mál yrði að ræða um alla Jrá
Jjætti, er að ofan greinir. Sleppi ég því að þessu
MENNTAMÁL
113