Bjarmi - 01.05.1912, Blaðsíða 7

B J A R M I
71
liann vav á Reynistáð '(1751 — 57). Sigvíður
dóttir hans giftist ekki Markíísi Magnússyni
stiftpróf. í Görðum, heldur Markúsi Sigurðs-
syni, siðast presti að Mosfelli ( Mosfellssveit
(t 1818). Eins hefir misritast, að Skaftárgosið
hafi byrjað 5. júni í staðinn fyrir 8. júní 1783.
Vér þökkum upplýsingarnar.
Kristindómur og vísindi,
Landi vor eitín vestan liafs, nú á
átlræðisaldri, hefir senl Bjarma eftir-
farandi ágrip aí fyrirlestri utn »Krist-
indóm og vísindi«, sem presturinn K.
Sechuus fiutti 22. marz í vetur sem
leið í Decorah-kauplúni í Iówa í
Bandarikjunúm.
Hann segir svo frá:
Fyrirlesturinn var fiullur að til-
hlutun félags eins, sem kallar sig »P.
A. Munchs hisloriske Forening«; var
hann J>ví fjölsótlur, bæði af náms-
mönnum, kennurum og öðru fólki úr
káuptúninu. Mark og mið fyrirlesar-
ans var að sýna afstöðu kristindóms-
ins við vísindin og sanna mentun.
Fyrirleslrarmaður byrjaði á að leiða
alhygli manna að Jrvi, hversu margir
af hinum svo nefndu mentamönnum
slæði fyrir ulan kyrkjuna og alla
starfsemi hennar. Petta kæmi fjölda
fólks til að álíta, að kristindómur og
vísindi væri svo gagnstætt hvað öðru,
að [)að gæti ekki samrímstmeð nokkru
móli. Mentamennirnir afsökuðu sig
með [)ví, að lála í veðri vaka, að
»kyrkjan væri orðin svo langt á eftir
límanum í ýtnsum greinum og flytti
svo gamlar og úrellar kenningar, að
mentaðir menn gæti ekki sætl sig við
þær, og því eigi hallasl að kyrkjunni
né geíið sig við starfsemi hennar«.
Fyrirlestrarmaður kvað þetta gjör-
samlega öfugan skilning á sambandi
kristindóms og sannrar mentunar og
Iiraparlega villukenningu, Vitanlega
slæði kyrkjan og vildi all af standa á
gnmdvelli tniarinnar. En af því leiddi
alls eigi, að kenhingar hennar gætu
eigi samrímst sannvísindalegri ment-
un. Kristindómurinn hefði þverl á
móli gengið á undan í því að efia
menlun í heiminum og vísindin svo
sigll í kjölfar hans. Hann sagði, að
þýðingarlaust væri, að halda því fram,
þó að sumir gerðu það, að kristin-
dómurinn væri handa fjöldanum, en
ekki handa hinum fáu (mentamönn-
unum); trúarhrögðin væru handa öll-
um; krislindómurinn flytli öllum,
hverjum einasta manni, sama hoð-
skapinn, án lillils lil þess, hvort liann
stæði á háu eða lágu mentunarstigi.
Menn gætu haft gildar ástæður lil að
tala um framfarir, uppgötvanir og
aukna þekkingu i ýmsum greinum,
frá lægra stigi lil annars hærra. En
vér mættum eigi að heldur gleyma
því, að á Abrahams dögum slóðu Ausl-
urlandaþjóðir á liáu mentunarstígi og
forfeður Gyðinganna höfðu heldur eigi
farið á mis við þá mentun.
Fyrirlestrarm. kvað yfirleitt enga
gilda sögulega sönnun vera til fyrir
því, að kyrkjan og vísindingælu eigi
orðið samfara eða tekið höndum sam-
an, hvað væri líka heimurinn án kristi-
legrar vonar, hvað væri öll lieims-
mentun og fróðleikur, ef það væri slitið
úrsamhandi við þá von og þann kær-
leika og hræðralag, sem kristindómur-
inn liefir leitt inn í heiminn; sú menl-
un sem leiddi menn burlu frá krislin-
dóminum væri alt annað en sönn
menlun, því að sú mentun leiddi menn
líka burtu frá sönnu siðgæði.
Síðast sagði hann: Það er kristin-
dómurinn sem hefir gert heiminn það,
sem hann er, gert hann svo, að lifandi
séíhonum; það er kristindómurinn.sem
hefjr veitt mannlífinu silt rétta gildi og
gerl það innihaldsríkt; það er kristin-
dómurinn, sem hefir hafið og göfgað
mannkynið og fært það nær guði sjálf-
um, skapara sínum. (Lausl. þýtt)-
S. S. Ho/teíg.