Bjarmi - 01.06.1928, Blaðsíða 7

B J A R M I
135
iskar« guðsþjónustur í Osló, honum um
að flytja prjedikun í háskólanum.
Samkvæmt norskum veujum sendir guð-
fræðiskandídat umsókn um prestsembætti
um hendur sóknarprests síns, prófasts
og biskups, er allir láta umsögn sína fylgja
með til kirkjumálaráðuneytisins. — Pað
sendir svo umsóknina með fylgiskjölum
til sóknarnefndar i viðkomandi presta-
kalli, og þaðan fer hún til umsagnar pró-
fasts og biskups í því stifti, sem presta-
kallið er, og siðan aftur til ráðuneytisins,
er oftasl veitir brauðið þeim, sem sókn-
arnefndin mælir með.
Pessar reglur voru brotnar í þetta sinn
af báðum hlutaðeigendum. Dr. Schelde-
rup sendi umsóknina i vetur um Vereyjar-
prcstakali í Lófóten beina leið til Ha-
sunds kirkjumálaráðherra í Osló, og brjef
um leið mjög hiýlegt, en þó með mjög
óákveðnu orðalagi, að öðru leyti en því,
að hann kvaðst ekkert taka aftur af því,
sem hann hafi áður skrifað um kristin-
dóminn.
Svar ráðuneytisins (dags. 8. mars) var
á þessa leið:
»Ráðuneytið hefir fengið umsókn hr.
doktorsins (dags. 23. f. m.) um Vereyjar-
prestakall, og brjef yðar frá sama degi
til formanns ráðuneytisins.
Eftir afstaðinn stjórnarfund (regjerings-
konferance) skýrir ráðuneytið yður frá,
að fyrnefud umsókn yðar og aðrar um-
sóknir yðar um prestleg embætti. ef til
kemur, verða ekki teknar til greina eins
og stendur, þar eð engin lagaheimild er
talin fyrir því«. —
Út af þessu brjefi urðu ákafar deilur
í norskum blöðum. Vinir nýguðfræðinnar
urðu stórreiðir, rjeðust þeir einkum á
kirkjumálaráðherra fyrir að hafa ekki
sent umsóknina til biskups og látið guð-
fræðinga dæma um hvort trúarskoðanir
dr. Schelderup væru hæfar þjóðkirkju-
presti. — Ráðherra svaraði, að hann þyrfti
ekki að spyrja neinn um það, doktorinn
segöist hafna guðdómi Krists, enda þólt
hann wsegðist sjá Guði í Kristi«, — og þá
þætti sjer lítilmannlegt, að vera að koma
ábyrgðinni á aðra. — Nokkrir nýguð-
fræðisprestar skrifuðu svæsnar greinar í
blöðin, kváðust vera sammála doktornum
í flestu, og einn bætti því við, að sjer
sýndist skifta litlu, hvort Jesús frá Naza-
ret hefði verið til eða ekki, »hugsjónir
kristindómsins væru jafngóðar eftir sem
áður«.
Vinir eldri stefnunnar vörðu stjórnina.
og allir biskuparnir voru þeim megin.
En um alt land var málið rætt af kappi
og mátti heita, að um hríð rigndi yfir
kirkjumálaráðherrann ýmist þakkarskeyt-
um eða ámælum.
Jafnvel sumir þeirra, er sjálfir kvéðust
standa fjarri öllum kirkjumálum, tóku
til máls í blöðunum, og kváðust óánægðir
með þetta alt. — Rað væri alveg óhafandi
að nýguðfræðingar gerðust starfsmenn
þeirrar þjóðkirkju, sem hefði aðrar trú-
arjátningar en þeir gætu samsint. Hitt
skyldu þeir styðja þá við, ef þeir vildu
vinna að því að breyta þeim. Drengilegt
og sjálfsagt að vinna að lögfornlegum
breytingum á »úreltum« játningum, sögðu
þeir, en hitt væri ódrengskapur gagnvart
ríkinu og óhreinskilni gagnvart kirkjunni
að þiggja uppeldi sitt hjá henni á meðan
hún fengist ekki til að breyta játningunum.
Úrslitabaráttan um málið varð í Stór-
þinginu og stóð þar 2 daga 13. og 23.
marz, Dr. phil. R. Thommessen, ritstjóri
»Tidens Tegn«, var þar framsögumaður
og flutti tillögu um, að Stórþingið lýsti
óánægju sinni yfir úrskurði ráðuneytisins.
Síðar fjell hann þó frá því og studdi aðra
tillögu, er ekki fór fram á annað, en að
umsókn dr. Schelderups væri send sókn-
arnefnd og biskup til umsagnar, sem
aðrar slíkar umsóknar.
Pá komu enn 2 aðrar tillögur til um-
ræðu, í annari var þinginu ætlað að lýsa
þvi, að nýguðfræðin væri »enn slungnari
tilraun borgaranna« en gamla guð-
fræðin, »til að halda vinnulýðnum í and-
legri niðurlægingu«, og því bæri að skilja
ríki og kirkju tafarlaust og banna öll
trúmál í opinberum skólum (auðvitað
var sú lillaga frá jafnaðarmanni), en hin
tillagan, sú eina, er kirkjumálaráðherra
kvaðst geta gengið að, lýsti þvi, að Stór-
þingið sæi enga ástæðu til að skifta sjer
af málinu. Og sú tillaga var samþykt að
lokum með 75 atkv. gegn 64.
Verkamannaflokkurinn allur á móti,
— ætluðu að steypa stjórninni með mál-
inu — og 4 aðrir. —
Svo fór um sjóferð þá, en afleiðingarnar
eru ekki horfnar. Hasund ráðherra gat
þess við umræðurnar, að það væri ekki