Bjarmi - 15.05.1935, Síða 7

BJARMl
79
væntanlega rís upp (því ekki í Skálholti?)
að búa menn undir djákna-starf. Petta
myndi verða merkur liður í auknu starfi
leikmanna að kristindómsmálum innan
kirkjunnar og myndi margt gott af þvi
leiða, þar sem giftusamlega tækist til um
menn, samvinnu við söfnuð og prest o. s.
frv.
Væri engin kirkja auð og tóm nokkurn
helgidag á messutíma, myndi kirkjusókn
og kirkjuhelgi vaxa að drjúgum mun. Þá
myndi ekki setningin: »Það þýðir ekkert
að fara, það kemnr enginn í dag,« verða
það einkunnarorð kirkjuvanrækslunnar,
sem nú er.
En hin fyrsta nauðsyn er að ráðin sje
gagnger bót á ytra ásigkomulagi kirkju-
húsanna. Það mun mega greina framfarir
í þessum efnum á síðustu árum, en miklu
betur má ef duga skal. Það er mjög ár'ð-
andi að vandað verði hið besta til stíls og
gerðar Hallgrímskirkju og annara höfuð-
kirkna, því að þær hljóta að marka stefn-
urnar fyrir hinar, sem minni háttar eru.
Þær þurfa að rífa sig til fulls upp úr
menningar- guðleysi bárujárnskirknnana.
Er það því nauðsynlegra sem nú er tekið
að byggja úr varanlegra efni en áður var.
Jeg er eindregið fylgjandi tillögum Gísla
Sveinssonar sýslumanns þeim er hann set-
ur fram í erindi sínu um kirkjubygging-
ar, sem birtist í Bjarma um næst síðustu
áramót. Væri vel, ef það befðist fram, sem
þar stendur og svo um hnútana búið, að
ríkið gæti ekki hvenær sem er neitt afls-
munar og flaksað þessum málum til eftir
því sem strokan stendur á Alþingi. Ríkinu
ber vitanlega skylda til að fá hverjum
söfnuði þjóðkirkjunnar í hendur guðshús,
sem er »fagurt og gott« og halda því síð-
an við sjálfu sjer til sóma og þroska þegn-
anna til velferðar. Kæmi þá til kasta safn-
aðanna á hverjum stað, eins og sýrlumað-
urinn tekur fram, að leggja til gripi. Yrðu
það að vísu ærin útgjöld og fullncg fátæk-
um söfnuðum, ef hinir stærri gripir svo
sem orgel og klukkur*) eiga að vera með
sæmilegum hætti. Ætti þá hið opinbera
að hlaupa undir bagga og hver að hjálpa
öðrum eftir gömlum og góðum kirkjunnar
sið.
En allt annað ættu söfnuðirnir að leggja
til á eigin spítur og væri það hin ágæt-
asta sálubót almenningi að leggja fram list
sína Guði til dýrðar. Víða um lönd hafa
þessháttar viðfangsefni þroskað listagáfu
almennings, og gjört hana bæði almenna
og djúpa. - Islendingar eru hagir á trje
og hefir trjeskurður náð einstökum þroska
hjá þeim á sumuffi sviðum, svo sem söfn
votta. Útskornir munir (prjedikunarstólar,
altaristöflur o. fl. o. fl.) væri hinn ágæt-
asti helgiauki (einkum ef menn vendust af
að olíubera krossviðinn eins og nú er gjört
í hinum nýrri kirkjum. Jeg tala nú ekki
um hina skerandi og skræpóttu liti alda-
mótakirknanna). Og kvenfólkið á að vefa
og sauma, svo sem Guð hefir gefið því
hendurnar til. »Baldíringin« er þjóðleg list,
sem nú. er dauð í nágrannalöndunum, og- er
það undarlegt að hvergi skuli sjást »bald-
íraðir« höklar. Þessir klunnalegu, dönsku
höklar, sem nú eru notaðir um land allt
eru að sama skapi ómerkilegir sem þeir
eru dýrir.
Svíar gera mikið fyrir kirkjur sínar.
Flestar þeirra eru að vísu gamlar, en þær
eiga margháttaða sögu, með skini og skúr-
um eins og gengur. Á síðustu árum hefir
mikið verið gjört hjer í landi til þess aðend-
urbæta þessi gömlu musteri og færa þau
til fornrar vegsemdar eða fram úr því,
:::) Allar eru þœr til háðungar eins og er. Með
veigameiri og' hljómfegurri klukkum, yrði vitan-
lega lögð niöur |iessi dangl-hringing, sem tíðkast
nú og tekin upp sú, sem viðgengst hvarvetna
í kristninni og ekki aðeins í Landakoti, eins og
sumir halda.