Heima er bezt - 01.11.1951, Blaðsíða 6

262
HeIM'A er beizt
Nr. 9
því um hádegi, deginum áður. En
nú var vandinn að finna félaga
mína. Ég hafði enga hugmynd
um hvar húsið var, sem ég kom
í kvöldið áður. Samt hitti ég'fé-
laga mína um hádegi og voru
þeir fegnari en frá megi segja,
því þeir höfðu verið beðnir að
líta eftir mér á leiðinni. Þá var
lagt af stað og gekk allt slysa-
laust, suður að Merkinesi. Þá
gengu þaðan 3 skip, 2 áttæring-
ar og eitt 6 mannafar. Ég reri á
6 mannafari og fiskaði eitthvað
um fjögur hundruð fiska fyrir
lúðu, sem fékkst þá töluvert af.
Var þetta mest hert og flutt
heim. Hrálýsið var notað með
tólk. Þótti mér það sælgæti og
sveik það engann. Svo herti ég
líka þorskmaga og svil. Þetta var
látið í skyrsýru þar til það var
orðið mátulega súrt. Þarna reri
ég í sjö vertíðir, en var þá alltaf
sjóveikur. Það var ekki glæsilegt
að fara í skinnklæði öll útmökuð
með grút.
Það þurfti hraust bein til að
þola þetta. Samt skildi sjóveikin
við mig að mestu leyti og saknaði
ég hennar lítið. Þriðju vertíðina,
sem ég reri þarna, varð ég fyrir
því óhappi að mig kól á alla
figurgómana og annað handar-
bakið. Gómamir krosssprungu og
gróf svo í öllu saman. Samt reri
ég með því að láta klæða mig og
liðkaðist ég svo þegar hendurn-
ar voru orðnar blautar. Halldór
útgerðarmaður hugsaði vel um
þetta og skánaði mér furðu
fljótt, en bágt átti ég með að
vinna. Ég hafði heila lófana og
gat því haldið utan um árarnar,
og gerði helzt ekki annað en að
andæfa. Svo var mér hjálpað til
að gera að fiskinum sem mér bar.
Síðasta skeinan var gróin 17 vik-
ur af sumri.
Þessa vertíð fékk ég hæstan
hlut, átta hundruð af þorski og
lúðu, rikling á 2 hesta og á þriðja
hestinn af kinnum og gellum.
Var það góð búbót. Mesta lúðuna
fengum við í Reykjanesröst. Var
mikið af því stórlúða. Ég var nú
að verða 18 ára og var þetta
fyrsta árið sem ég fékk kaup.
Voru það 16 kr. Var ég i Kefla-
vík vorvertíðina til róðra og
landvinnu hjá Arnbirni sem
fyrstur reisti bakarí í Keflavík.
Kaup mitt þar voru 40 kr. til
Jónsmessu. Stundaði ég sjó í
þrjár vikur meðan síld veiddist
og var þá lítill svefn þann tíma.
Við sóttum út í Garðsjó drykkj-
arlausir og matarlausir. Kom
það oft fyrir að við vorum á sjón-
um hátt upp í sólarhring. Þá var
maður farinn að verða innan-
tómur, Þá var ekki siður að hafa
með sér hvorki mat né drykk.
Svo þegar að landi kom þá fór-
um við hásetarnir að gera- að
aflanum, en formaðurinn að
sofa. Og þegar það var búið
þurftum við oft að sækja til bak-
aríisins, og þá var kominn tími
til að róa aftur, og þá var enginn
svefninn. Maður átti því þessar
fáu krónur. Sama var vorið áð-
ur hjá Ásbirni í Njarðvíkum
nema að ég hafði heldur meiri
svefn, oftast þó tvo tíma á sól-
arhring. En þar fékk ég krónu á
dag. Þá tíðkaðist ekki meira
kaup, en vetrarvertíðarkaup um
50 kr. Vinnumannskaup var frá
40—100 kr. Vinnukonur fengu
frá 12—20 kr. í kaup. Þær voru
líka fleiri ár að vinna fyrir söðli,
kistu og sængurrúmi. Auðvitað
fengu þær þrjú föt og til handa
og fóta, en oft þurftu þær að
vinna að fötum sínum í frístund-
um sínum. Vinnumenn fengu
fjögur föt og til handa og fóta.
Næstu vertíð reri ég á sama stað,
var þá útgerðargerðarmaður sem
kallað var. Fékk ég þá 50 kr. yfir
vertíðina og gengu þær í búið.
Næsta ár fékk ég nýjan hnakk,
er kostaði 40 kr. Eftir fimm ára
skeið fór ég frá Odda í Lúnans-
holt til foreldra minna, dvaldi
hjá þeim eitt ár. Næsta ár fór ég
til Runólfs bróður, þegar hann
byrjaði búskap sinn í Koti á
Rangárvöllum. Dvaldi ég þar eitt
ár og var ég heima það haust.
Það var erfiðleikum bundið að
búa í Koti, því að ekkert slægju-
land var þar nema túnið, sem
gaf af sér 30 hesta. Fengum við
því slægjur niður á Rangárvöll-
um, á eyðijörð, Ketlu. Áttu hana
bræður tveir, Ólafur er bjó í Sel-
sundi og Ófeigur í Næfurholti.
Þangað var þriggja stunda lesta-
gangur. Heyjuðum við þar 150
hesta og vorum við bara tveir
við heyskapinn. Eins var með
vatnið. Það var einnar stundar
ferð 1 Selsundslæk og varð ég að
bera vatnið á bakinu í 40 potta
kút, haust og vor. Hafði ég reið-
ingsdýnu undir kútnum til þess
að það væri mýkra við bakið.
Einu sinni var ég að sækja vatn
og þá var okkur gefinn hálf
tunna af rófum og bætti ég
henni ofan á kútinn. Þama í
Koti var enginn hrossahagi, en
þetta var góð jörð fyrir fé. Land-
ið var mest brunahraun frá forn-
öld, sem Hekla hafði framleitt,
en hitt var mest sandur og vik-
ur. Víkingslækur, hefur runnið
rétt fyrir neðan bæinn í fortíð-
inni, en hefur þá þornað upp í
eldgosi. Sést ekkert af honum
nema svolítill spotti út við Ytri-
Rangá.
Nú ætlaði ég að verða laus
næsta ár og hætta vinnu-
mennsku, en það fór á aðra leið.
Samt fór ég suður seint um
haustið til að ráðgast við kunn-
ingja mína, en það varð þá öll
lausamennskan, að ég réði mig
hjá Þorláki alþingismanni í Fífu-
hvammi, fyrir 300 kr. um árið.
Mér hafði aldrei verið boðið svo
gott kaup. í Fífuhvammi dvaldi
ég í tvö ár.
Nú legg ég af stað heim og ætla
Mosfellsheiði. Fór ég klukkan
þrjú af stað úr Reykjavík. Þeg-
ar ég kem á móts við Miðdal þá
er að verða dimmt af nóttu og
kominn næðings bylur. Ég ætlaði
austur að Skógarkoti um nótt-
ina, en réði samt af að halda á-
fram. Ég vissi af sæluhúsi aust-
ur á heiðinni og ætlaði að halda
þar til, til morguns ef á þyrfti
að halda. Hélt ég því áfram, því
það var upphlaðinn vegur dálít-
inn spöl. Þegar ég var búinn að
ganga góðan tíma, þá var kom-
inn svo mikill austan bylur að
ég sá sama og ekkert frá mér.
Nú leist mér ekki á blikuna. Ég
vissi að það var tveggja stunda
gangur að sæluhúsinu. Nú var
upphlaðni vegurinn búinn. Samt
reyndi ég að halda stefnunni. Nú
var vandinn að hitta á kofann.
Var ég svo heppinn að ég sá
grilla í hann rétt hjá mér. Var
ég þá alhugar feginn, að vera bú-
inn að fá húsaskjól. Það var