Heima er bezt - 01.11.1951, Síða 7

Nr. 9
HeiMa er bbzo:
263
r— —-—^ —-- >,
HESTAVÍSUR
skófla í hespu á hurðinni og gat
ég ipokað frá hurðinni, til að
komast inn. Ég fór að virða kof-
ann fyrir mér, sá ég þá að þetta
myndi vera hús fyrir hross, en
ekki hrakta menn. Samt hélt ég
til í honum og sló fljótt að mér
kulda því ekkert var þarna til að
hlúa að sér með eða leggja sig í,
nema pallur og þótti mér hann
ekki vistlegur fyrir hvílu. Ég
hafði með mér spíritusflösku og
var að smá dreypa á henni og
hélt hún mér töluvert við. Ann-
að verra var, sem ég hafði ónæði
af en kuldinn. Ég var búinn að
heyra mikið talað um drauga-
gang í þessum kofa. Ég setti í
mig kjark og var tilbúinn að taka
á móti því sem hendi bæri, en
aumingja vofurnar hafa víst
kennt í brjósti um mig, því þær
létu mig í friði. Svo leið þessi
kalda og langa nótt.
Um morguninn þegar fór að
birta, lagði ég af stað og bað guð
að likna þessari huldu veru, ef
hún væri þá nokkur. Svo hélt ég
að Skógarkoti, í sæmilegu veðri.
Ég var að finna Þorsteinn bróð-
ir, sem var þar vinnumaður. Svo
komst ég heim heilu og höldnu.
Var fólk mitt orðið hrætt um
mig, því illviðrasamt var um
þessar mundir. Á næsta vori fór
ég að Fífuhvammi 21 árs að aldri.
Á því heimili voru þrjár stúlkur,
2 dætur hjónanna og uppeldis-
dóttir þeirra, og tökupiltur, syst-
ursonur Þorláks. Vinnumenn
toldu þar illa vegna skaplyndi
húsbónda. Stundum lék hann á
alls oddi, aðra stundina var ekki
hægt að toga út úr honum orð,
nema köpuryrði og ónot. Leidd-
ist mér þetta mikið, því ég var
sjálfur glaðsinna, en hann talaði
aldrei á bak manni. Ég fékk þar
góðan orðstýr. Samt gat ég ekki
verið þar nema 2 ár, þó kvenn-
höndin væri mér hliðholl. Ég tók
að mér fé til hirðingar, fram að
vertíð. Þess á milli var ég í jarða-
bótum og mótekju. Það var mik-
ið tekið af mó, sem var aðal eldi-
viðurinn. Mórinn var 14 stungur
á þykkt.
Á haustin fór ég austur í
Þingvallarétt með öðrum fleiri
mönnum, til að hirða féð, er átti
heima fyrir sunnan Mosfellsheiði.
ÉG HEF NÚ blaðað í síðasta
hefti Heima er bezt, eða réttara
sagt lesið það gaumgæfilega, og
vil ég hvorki segja kost né löst
á, því hvorttveggja liggur ljóst
fyrir. Mér er það ljóst mál, að þú
eygir það markmið, sem því riti
er ætlað, sem minnir með nafni
sínu á heimili eða heimahaga,
heimaland og þar fram eftir göt-
unum. Öll þessi hugtök hafa sér-
stakan blæ í málmynd sinni, og
það er engin tilviljun, að hug-
takið „bezt“ fylgir þeim. Það er
sannara en sagt verði. En þá er
líka bezt að fara til sinna heima-
haga og horfa í kringum sig í
minning um þroska og yndi, sem
þar hefur gefist. Það er langt
mál að fara langt í þetta efni,
en eitt hið mesta yndi heima er
hesturinn og mjög margar
þroskaminningar eru við hann
tengdar. Nú er hann einhvern
Þá var skilaréttin í Árnakrók.
Var glatt á hjalla nóttina fyrir
réttardaginn. Þar var dansað,
sungið, slegist og trúlofast. Margs
konar sælgæti var þar á boðstól-
um, kaffisala, hákarl og brenni-
vín. Einu sinni lenti ég þar í
stímabraki við Guðna Oddsson
frá Félagsgarði. Hann var að
leita mín til að yfirvinna sig.
Þekkti ég hann aðeins í sjón, en
vissi að hann var jötunnefldur.
Þá kom að því að leiðir okkar
lágu saman, var ekki að sökum
að spyrja.
Hann tekur annari hendinni
undir kverk mina og ætlar að slá
mig með hinni.
Ég reiddist, tók rykk á mig svo
málsmálið slitnaði, og skellti
honum því næst á utanfóta-
bragði. í því kemur kunningi
hans honum til hjálpar og lenti
ég þá undir þá báða. Samt komst
ég á fætur. Var ég þá orðinn æfa-
reiður og slæ Guðna. Þá þutu
menn upp til handa fóta til að
skakka leikinn, sem var kominn
á hættulegt stig. En daginn eftir
veginn að ganga að hurðarbaki í
þjóðlífinu, en minningin lifir og
hana á að hefja svo hátt, að aft-
ur komi „Skinfaxi“ og aki kerru
dagsins, eins og hinn forni hug-
myndaheimur lét vera, án þess
að hann taki við henni í þjóðlíf-
inu, eins og hann gerði mestan
hluta sögu. Þessar minningar um
hestinn eru meðal annars í
fjölda mörgum vísum, sem orð-
ið hafa til í daglega lífinu af
yndi hestsins og þýðingu í þjóð-
lífi voru fram að þessum tíma.
Nú þætti mér vel til fundið, að
Heima er bezt taki upp sérstak-
an þátt af hestavísum, og mundi
þá margt koma í leitirnar, sem
betra er að geyma en gleyma. Og
þótt Einar E. Sæmundsen hafi
safnað miklu af þessum þýðing-
armiklu vísum, er þó alltaf þörf
á því „að tína berin“.
Ég átti um tíma einn hinn á-
sá ég Guðna með reifað höfuðið.
Spurði ég hann hvernig honum
liði, og sagðist hann vera ótta-
legur aumingi. Eftir þessa viður-
eign urðum við beztu mátar og
unnum oft saman í Reykjavík.
Ég var tvö haust 1 Öskjuhlíð. Ég
var þá hjá Gísla múrara. Þá var
kaupgjaldið 20 aurar á klst. hjá
verkamönnum. Maður sem hafði
hest og vagn fékk fyrir sig og
hestinn 4,00 kr. á dag að haust-
lagi. Annars var kaupgjaldið 25—
30 aurar. Þá var mest byggt upp
úr steini. Klofinn steinn tilsett-
ur sem var 12 og 12 kostaði 60
aura alinin, kominn á bygging-
arstaðinn. En steinn sem var
settur á þrjá kanta var keyptur
á 40 aura ferhyrningsalinin. Ár-
ið 1898 flutti ég vinnumaður
austur í fæðingarhrepp minn til
Jóns Jörundssonar í Flagbjarn-
arholti. Dvaldi ég þar 2 ár og bar
lítið til tíðinda á því tímabili.
Læt ég hér staðarnumið að
sinni.
Magnús Jóhannsson.
Hafnarnesi.