Heima er bezt - 01.02.1952, Blaðsíða 26

58
Heima ER BE'ZT
Nr. 2
ferð eins og hann gerði jafnan.
Þá bjó hún ein í gamalli bað-
stofu og var þar ekkert fleira
fólk. Þá vildi hann fá að sjá
matarforða þann, sem hún átti
og þótti honum það lítill vetrar-
forði og sagði, að hún þyrfti í
viðbót sem svaraði hestburði af
mat, og skyldi hún koma til sín.
hann mundi eitthvað greiða
fyrir henni. Þetta heyrði ég Þór-
dísi segja sjálfa. En hún sagðist
hafa sagt, að það mundi lítið
þýða fyrir sig að fara gang-
andi fram að Arnarbæli og
ætla að sækja klyfjar af mat.
Hún gæti ekki borið það, því
engan ætti hún hestinn En
heldur þótti henni þetta nú
samt hugulsemi af prestinum,
því hún sagðist hafa reynt það
veturinn áður, hvað það var
að hafa lítið að borða, en ekki
væri hún birgari núna heldur en
hún hefði verið í fyrrahaust.
Nokkru eftir þetta sama haust-
ið, var ég um tíma í Arnar-
bæli. Og þá kom Þórdís þar.
Ég talaði ekkert við hana þá.
Hún stóð stundarkorn við,
og ég sá prestinn fylgja henni
út á hlað og þar kvaddi hún
hann og þakkaði honum fyrir
sig um leið. Hún fór með eitt-
hvað í poka, sem mér sýndist
vera hæfileg byrði fyrir hana.
Ég bæði sá það og heyrði, þegar
þau kvöddust, að þau voru al-
sátt. Því þau voru bæði þannig
skapi farin, að maður þekkti
það á hreimnum í málrómnum
hvort þeim líkaði vel eöa miður.
Ég hefi nú ímyndað mér, að
grundvöllurinn að sættinni hafi
verið lagður, þegar hann hús-
vitjaði hjá henni. En gengið
frá henni til fulls þegar hún
heimsótti hann í þetta inn.
Einhvernvegin var það nú
svo, eftir að Þórdís var ekki
ljósmóðir lengur, en önnur
skipuð í hennar stað, að hún
var fremur lítið sótt, þó hafði
sú, sem kom í hennar stað, ekki
mikið orð á sér sem yfirsetu-
kona. En Þórdís var furðu nær-
færin um það, hvar barnsvon
var og hvenær þyrfti að sækja
yfirsetukonuna. Það hittist
furðu oft svo á, að hún var á
ferð rétt um þær mundir á þeim
bæ, sem konan þurfti á yfirsetu-
konu að halda eða þá á næsta
bæ. Og þegar það var svo, þótti
sjálfsagt að biðja hana að sitja
yfir, enda stóð ekki á henni aö
gera það.
Þórdís var tæplega meðal-
kvenmaður á vöxt og vel vaxin,
hefur verið snotur að yfirlitum
á yngri árum. En tvennt var
það, sem lýtti hana í andliti á
efri árum. Augnalokin voru
rauð og bólgin, og hitt annað, að
henni fór að vaxa skegg, og það
svo mikið, að hún varð að láta
raka sig við og við. Henni
leiddist þetta hvorttveggja. Þó
þótti henni öllu verra með
skeggið. Hún sagðist minna fást
um það, þó hún væri rauðeygð,
því hún væri hætt að hugsa um
það, hvort piltunum litist á sig
eða ekki. En sjóninni sagðist
hún halda við með því að þvo
augun úr tæru lindarvatni fast
við uppsprettuna. En það yrði
að gerast á morgnana snemma
áður en fugl flygi yfir vatnið.
Það sagðist hún geta oft á sumr-
in en sjaldnar á vetrum, enda
væri hún þá jafnan rauðeygð-
ari og verri í augunum. En að
raka sig, átti hún erfiðara með,
hún sagðist ekki hafa lag á því
sjálf og verða að biðja aðra að
gera það, og það sagði hún að
sér leiddist og drógst það því
stundum nokkuð lengi. En þá
klippti hún lengstu kampana.
Þórdís fékkst nokkuð við lækn-
ingar, eins og þá var títt um
ljósmæður. Lítið lét hún úti af
meðölum, en ráðlagði að drekka
af ýmsum grösum eftir því sem
hún taldi við eiga, og setti á
Þátturinn af Þórdísi í
Hvammi er að ýmsu leyti
athyglisverður. Þar er
brugðið upp skýrri mynd af
sérstœðum persónuleika, og
þó að sumt í honum veki ef
til vill nokkra furðu hjá
þeirri kynslóð, sem er alin
upp við aðstœður nútímans,
verður hann um leið góð
lýsing á . hugsunarhcetti
fyrri tíma fólks, og verður
aldrei neinn dómur á slíkt
lagður, nema með þvl að
setja sig inn i hugsunar-
hátt þess tlma, er viðhurð-
irnir gerast.
V______________________________-
blóðhorn og blóðkoppa, og tók
fólki blóð eins og þá var al-
gengur siður. Ég sá hana einu
sinni taka konu blóð við ein-
hverjum kvilla. Hún tók henni
blóð þannig, að hún lét sjúkling-
inn standa niðri í volgu vatni.
og sló æðina á ristinni. Hún
sagði, að blóðtakan væri til bóta.
þegar svo stæði á, að annað-
hvort væri vindur í æðunum
eða óhreinindi i blóðinu. Þetta
losnaði sjúklingurinn við þegar
honum væri tekið blóð, ef veik-
indin stöfuðu af því, að ein-
hverju eða öllu leyti.
Eins og fyrr segir, bjó Þórdís
fyrst eftir það að maður hennar
dó, (sem mun hafa verið 1879)
með sonum sínum. Þeir voru 3.
Nikulás elztur, Einar og Ingvar
sem mig minnir að væri yngstur.
Þeir voru alir innan við tvítugt,
þegar faðir þeirra dó. Ingvar
var fáviti og varð aldrei skýrt
talandi. Hljóp hann oft frá bæn-
um svo enginn vissi, eitthvað
út um sveitina. Hann gerði eng-
um mein, en sótti í að káfa 1
stundaklukkum, og það kom
fyrir, að hann skemmdi þær, ef
svo hittist á, að hann kom á bæ
þar sem enginn var í baðstof-
unni þegar hann kom. Þá var
hann stundum búinn að taka
klukkuna að einhverju leyti í
sundur, þegar að var komið. En
sá var háttur hans, að þegar
hann varð þess var, að klukkan
hætti að ganga, þá rak hann
upp hljóð — orgaði — svo ef
nokkur var í bænum, þá heyrð-
ist til hans og þá vissu allir
hver kominn var, og komið í veg
fyrir frekari skemmdir. Þau
urðu æfilok Ingvars, aö hann
varð úti í síðustu ferðinni. Fór
síðast frá Króki í Grafningi og
ætlaði að Ölfusvatni. Á milli
þessara bæja er um y2 tíma
gangur. Snjór var nokkur en
gangfæri gott. Stuttu eftir að
Ingvar fór frá Króki, skall
skyndilega á norðan bylur með
ofsaveðri. Var þá strax sendur
maður á eftir honum frá Króki,
sem átti að ná í hann ef þess
væri kostur. Maður þessi komst
við illan leik að Ölfusvatni.
Hitti fyrir móhrauk, sem hann
þekkti og vissi að var skammt
frá bænum, og fyrir það atvik
Framh. á bls. 60.