Heima er bezt - 01.08.1954, Qupperneq 4

228
Heima er bezt
Nr. 8
Wm:
Sér norðvestur úr Laxárdal. Neðst á myndinni sést dalurinn og áin litlu neðar við bccina
Kasthvamm og Birningsstaði. Þarna er svið peirrar frásögu, er hér fylgir.
fara aldrei hraðar en svo, að hin-
ir sauðirnir gætu fylgt honum
eftir, og ef einhverjir drógust
aftur úr, beið hann þeirra og
jarmaði eins og hann væri að
vara þá við og áminna þá um að
halda sem bezt saman og fylgja
sér eftir. Það var líka bót í máli,
að heldur var undanhald til hús-
anna.
Að lokum náði Bergvin beitar-
húsunum og var hann þá orðinn
örþrota af þessum hráskinnsleik
við veðurofsann, og sauðirnir
mjög dasaðir, en allir komust
þeir þó í hús. Bergvin sagði svo
síðar frá, að hann hefði aldrei á
ævi sinni orðið fegnari að ná
húsum en í þetta sinn. Jafnframt
sagði hann, að það hefði verið
vonlaust mál fyrir sig og sauð-
ina að ná heim þetta kvöld, hefði
ekki Grána notið við. Hann hefði
því verið sannnefndur bjarg-
vættur þeirra í þetta sinn.
Þegar Bergvin var búinn að
koma sauðunum í hús, hvíldi
hann sig um stund og var helzt
að hugsa um að láta fyrirberast
í húsunum um nóttina, en ótt-
aðist þó, að heimilisfólkið og
móðir sín yrði hrædd um sig, ef
hann kæmi ekki heim. Og eins
var hitt, að hann var myrkfæl-
inn að dvelja einn í sauðahús-
unum næturlangt. Tók hann því
það ráð að halda heim, enda var
nú undanhald til bæjar. Segir
ekki af heimferð hans, en bæn-
um náði hann og var þá orðinn
mjög þrekaður.
Með þessu er Gránaþætti lok-
ið, en fleira gerðist sögulegt á
Birningsstöðum þennan um-
rædda dag, og læt ég það fylgja
hér á eftir.
Þegar heim kom frétti Bergvin
það, að fyrrihluta dagsins hefði
Árni húsbóndi hans og annar
vinnumaðurinn, sem heima var,
farið fram í Hóla að sækja tað á
sleða, sem hann átti þar geymt.
Sá bær stendur austan árinn-
ar, nokkru sunnar en Birnings-
staðir. Hafði Árni haft Bleik með
sér, enda mun hann hafa verið
eini hesturinn, sem var á járn-
um á heimilinu. Voru heima-
menn farnir að óttast um heim-
komu þeirra félaga, enda töldu
flestir með öllu óratandi í þessu
veðri. Höfðu heimamenn tekið
það ráð að láta einhvern standa
frammi í bæjardyrum og kalla út
í hríðina, ef ske kynni, að það
yrði þeim félögum til leiðbein-
ingar að finna bæinn.
Nokkru eftir heimkomu sauða-
manns sáu þeir, sem í dyrunum
stóðu, einhvern koma skríðandi
upp hlaðvarpann á Birningsstöð-
um. Var þetta vinnumaður sá,
sem farið hafði með Árna. Var
hann þrekaður mjög og hálf-
grátandi, því að kjarkurinn hafði
bilað í svaðilför þeirra félaga. —
Var hann spurður, hvar hús-
bóndi hans væri og sagði hann,
að Árni hefði gengið til fjárhúsa,
þegar hann var búinn að koma
honum heim undir bæinn, svo
að hann hlyti að hafa sig heim.
Jafnframt sagði vinnumaður
þá raunasögu, af ferð þeirra
Árna, að þeir hefðu verið komn-
ir með taðækið nokkuð á leið út
eftir ánni, þegar bylurinn skall
á. Hefðu þeir þá skilið ækið eft-
ir, því að ógjörlegt var að halda
áfram með það á móti slíku veðri.
Héldu þeir svo áfram og teymdu
Bleik, en eftir nokkra stund brast
ísinn undan hestinum og fór
hann á kaf. Samt hefði Bleik
skotið upp aftur og þeir náð í
beislið. Gerðu þeir allt sem þeir
gátu til þess að koma hestinum
upp úr vökinni. En hverra
bragða, sem þeir leituðu, tókst
þeim það ekki. Tók þeim þá mjög
að kólna og hesturinn að dasast
af umbrotunum í vökinni og
köldu árvatninu.
Þegar Árni var orðinn vonlaus
um, að þeim tækist að bjarga
hestinum, réð hann það af,
heldur en að skilja hann eftir
lifandi í vökinni, að skera Bleik
á háls með vasahníf sínum.
Skildu þarna leiðir þeirra Árna
og Bleiks og var haldið, að Árni
hefði lengi búið að þeim skiln-
aði, því að, eins og áður er sagt,
hafði hann ást mikla á hestin-
um.
Skömmu eftir að vinnumaður
hafði lokið að segja heimamönn-
um frá för þeirra félaga, kom
Árni í bæinn. Það fyrsta, sem
Árni spurði eftir, þegar hann
kom inn, var hvort Bergvin væri
heim kominn og hvort sauðirnir
hefðu komizt í hús. Var Árni þá
þúinn að fara á milli allra húsa
á túninu til þess að skyggnast
eftir, hvort féð hefði komizt í
hús og eins að líta eftir, hvort
húsin væru vel byrgð undir nótt-
ina.
Meðan Árni bjó á Birnings-
stöðum var þessi sóknarvísa
kveðin um hann:
Birningsstaði brátt ég finn,
býr þar glaður Árni.
Stundar hraður hagleik sinn
happamaður greiðvikinn.
Var Árni smiður góður á járn og
fleiri málma.
Saga þessi er hér skrásett eftir
Jóni bónda á BrekkU, syni Berg-
vins þess, sem áður er um getið.
Sagði hann mér söguna fyrir
nokkrum árum og skrásetti ég
hana þá þegar.
Jóhannes Friðlaugsson.