Heima er bezt - 01.03.1955, Side 21

Nr. 3
Heima er bezt
85
atvinnu, svo að þeir á tólf vikum
voru búnir að vinna sér inn far-
gjald ofan eftir, og fóru svo á
stað þaðan þann 7. júlí til Port-
hope við Ontariovatn kl. að
ganga 12 og komu þangað kl.
1. Það kostaði 55 cent, en þar
máttu menn bíða þar til kl. 7.
Var þaðan farið á hjólbát eftir
Ontariovatni og Lárensfljóti1)
ofan til Montreal. Var komið
þangað kl. 7 e. md. daginn eftir.
Kostaði farið 3 doll. 25 cent. Var
svo farið þaðan aftur kl. 10 og
haldið áfram alla nóttina. En kl.
2 e. md. komið til Portland.
Daginn eftir, laugardaginn
þann 10. júlí var farið aftur frá
Portland með hjólbát, sem kall-
aður var Falmouth, á leið til
Halifax, og var komið þangað á
mánudaginn þann 12. júlí, kl. 7
f. m.
Flokkur sá, sem áður er getið,
að fór beina leið frá Lindsay til
Halifax og Brynjúlfur frá Skegg-
stöðum var fyrir,2) hafði verið
þar vel haldinn á stjórnarinnar
kostnað, þar til I maí, að hann
var fluttur á hestvögnum norð-
ur og upp í sveit þá, sem kölluð
er Musqvodoboit, nálægt 100 míl-
ur norður frá Halifax. Hafði
stjórnin útvegað honum þar
lánshús um tíma, því að suðaust-
ur úr sveit þessari ofan til ætlaði
hún að láta leggja hestvagnaveg
yfir eyðiskóga nokkra til Moose-
land, sem er hæsta byggð að
sunnan og austan við þá. Og með
þessum veg ætlaði hún að gefa
íslendingum lönd og hús. Sem
áður er sagt, áttu þeir að fá
vinnu við vegargjörðina, þar til
henni væri lokið og fá einn doll.
í kaup á dag, þegar unnið yrði.
Áttu þeir að láta fólk sitt vera í
þessu lánshúsi, þar til búið væri
að byggja íveruhúsin handa
þeim. Með þessum flokk höfðu
líka farið þeir, sem fóru um vet-
urinn til Halifax, og áður er getið.
Þegar seinni flokkurinn, sem
Jón Rögnvaldsson var með og
sonur hans Pétur, komu til Hali-
fax, var að sönnu tekið vel á móti
') Þ. e. St. Lawrencefljótið.
2) Brynjólfur Brynjólfsson síðast bóndi
að Skeggstöðum í Húnavatnssýslu fædd-
ist að Gilsbakka í Austurdal, sonur þeirra
Gilsbakkahjóna, Brynjólfs og Sigríðar.
þeim og þeir allir vel haldnir á
kostnað stjórnarinnar, meðan
þeir voru þar, sem var nálægt
viku. En ekki vildi stjórnin, að
þeir færu eftir hinum flokknum,
vegna þess að þar væri svo at-
vinnulítið, og vísuðu þeim til
Lockeport, sem er kaupstaður á
suðurströnd Nýja-Skotlands, ná-
lægt 100 mílur í suðvestur frá
Halifax. Töldu þeir betra að fá
þar atvinnu, en ekkert land var
þar að fá, sem gagn var að. Voru
menn tregir til að fara þangað,
en þegar ekki var annar kostur,
létu menn til leiðast á endanum,
svo að stjórnin lét flytja allan
þann flokk þangað, nema Jón
Rögnvaldsson. Hann skyldi fara
upp í Musqvodoboit til sonar síns
Jóns Hillmann. Fór hann því með
pósti þann 19. s. m. upp í láns-
hús það, sem íslendingar höfðu
þar, og áður er um getið. Voru
þá karlmenn allir komnir í vega-
vinnuna, en kvenfólk og börn
voru í húsinu.
Hafsteinn og Jón Hillm. höfðn
farið austur að sjó, sem er milli
30—40 mílur, og fóru þeir þar á
jagt, sem fór norður á Lárens-
bugt til þorsk- og síldarveiða um
sumarið.1)
Þegar Jón Rögnvaldsson kom
upp til íslendinga, fór hann á
vegu Brynjúlfs og var hjá hon-
um, þar til Hafsteinn og Jón
komu aftur seint í sept. og fóru
þá að taka hús. Fór hann þá til
þeirra. Kom þá líka kona Haf-
steins heiman að, svo að það var
allt í sama húsi þann vetur.
Seint í júlí var farið að byrja
að smíða húsin með veginum,
sem íslendingar áttu að fá. Hafði
stjórnin boðið þeim akkorðs-
vinnu, og hafði hún orðið að
meðaltali 80 d. Fóru svo íslend-
ingar að flytja í þau um miðjan
ágúst og svo jafnóðum og þau
voru búin.
Þessi hús, sem stjórnin lét
gjöra, urðu 27 alls, og svo byggðu
íslendingar, sem seinna komu,
fimm hús vandaðri en hin, því
að nokkrir af þeim, sem til
Lockeport fóru, komu aftur eftir
tvö ár, því að þeim líkaði ekki
þar, — og tóku þá þar land. Líka
!) Neðanmáls stendur í hnd.: „Átti
kaup þeirra að vera 18 d. á mánuði “
komu fáeinir heiman að, sem
tóku land líka, svo að eftir fjög-
ur ár var fólkstalan orðin í allt
176, en eftir það fóru sumir að
tínast í burtu aftur.
Land þetta, sem stjórnin hafði
gefið íslendingum, var hæðótt
skógland með margslags viðar-
sortum, bæði af harð- og linvið.
En milli hæðanna voru sums
staðar stórar mosaflesjur með
stórvöxnu bláberjalyngi, en sums
staðar mjög grýttar, lágar [og]
skógivaxnar,, og í stöku stað
voru lítilfjörlegar heybandsræm-
ur meðfram lækjum og ám. Hæð-
irnar voru líka mjög grýttar,
sums staðar, sem ekki kom veru-
lega 1 ljós, fyrr en búið var að
ryðja þær og brenna.
Þegar íslendingar höfðu nú
tekið þetta land og voru setztir
að á því, sýndu allir mikinn
áhuga og dugnað, hver eftir því,
sem hann hafði mannskap til
(en flestir voru einyrkjar) og
ruddu og brenndu það, sem þeir
gátu af landi sínu. Sáðu svo í
það fyrst kartöflum, og spruttu
þær allvel hjá flestum. Svo var
aftur sáð í þann blett höfrum ár-
ið eftir og jafnframt grasfræi til
að fá gras árið eftir, því að það
sprettur ekki til gagns á fyrsta
ári. En ekki þurfti að reyna til
að sá kartöflum oftar en einu
sinni í sama blett, og varð mað-
ur að hafa alltaf nýbrennda jörð
fyrir þær. Eins var með bóhveiti,
að það varð að sá fyrir því í nýja
jörð og þá grasfræi jafnframt,
svo að það yrði slegið árið eftir.
Með þessum hætti spratt allvel
hjá flestum fyrst í stað og eins
gras fyrsta árið og nokkurn veg-
inn annað, en þriðja árið fór að
draga úr því aftur, og úr því fóru
að koma upp óræktarmosablett-
ir, sem alltaf fóru í vöxt. Auk
þess var jörðin víðast fjarskalega
grýtt, sem alltaf kom meira og
meira í ljós, eftir því sem hreyft
var við jörðinni.
Pétur, sonur Jóns Rögnvalds-
sonar, er sig kallaði þá líka Hill-
mann, kom um haustið 1876 aft-
ur frá Lockeport og fleiri land-
ar með honum. Tók hann þá
land í þessari nýlendu, sem ís-
lendingar kölluðu Markland, ná-
lægt Jóni, bróður sínum, svo að
löndin lágu saman hjá þeim og