Heima er bezt - 01.02.1958, Side 23

mér þó ekki að fullu grein fyrir hættunni. Hljóp ég nú
sem fætur toguðu nður að ánni, ásamt tveim fullorðn-
um mönnum, sem heima voru. *
Þegar ég kom niður að ánni, hafði stúlkan náð taki
á grasivöxnum hnaus við háan bakka, en hringiða í
hvlnum hafði borið hana að bakkanum, en drcn<nirinn
vait áfram niður ána og vissi lítil til sín. Þeim var báð-
um bjargað auðveldlega og höfðu lítið drukkið, en hefði
áin legið mitt á milli bæjanna, hefði þarna getað gerzt
sorgarsaga.
Nú eru flest stórfljót á Islndi brúuð á þjóðvegum
og sum á tveimur til þremur stöðum. Um land allt
bætast við margar brýr á hverju ári. Ár og lækir, sem
oft voru erfiðir farartálmar á vetrum, eru nú beizlaðir,
en oft þurfa þó smalar í byggð og gangnamenn á heið-
um og öræfum að fara á hestum yfir vatnsmiklar ár og
þarf þá að gæta mikillar varúðar.
Mjög eru hestar misjafnir í vatni, og kemur þar til
greina bæði þrek og æfing. Jafnan skyldi athuga reið-
tygi vel, áður en lagt er út í vatnsfall. Herða gjarðir,
ef lausgirt er, og athuga móttök og reiða. Sjálfsagt er
að taka af sér vettlinga og stinga þeim í vasann og festa
svipuna við hnakkinn eða stinga henni ofan í stígvélið,
til að hafa báðar hendur lausar, ef hestur hrasar eða
dettur. Þessi góða regla hefur bjargað mér frá volki eða
jafnvel drukknun, og vil ég því að allir festi sér hana í
minni.
I Skaftafellssýslum eru enn nokkrar jökulár óbrúað-
ar, og eru mestar þeirra Jökulsá á Breiðamerkursandi,
Skeiðará og Núpsvötn. Um fimm ára skeið fór ég yfir
þessi jökulvötn á hverjum vetri og stundum tvisvar á
ári.
Slyngir og þaulvanir vatnamenn fylgdu mér yfir
þessar stóru, ströngu jökulár og af þeim lærði ég margt
og á ég þeim ef til vill líf mitt að launa. Oftast voru
þessar jökulár fremur vatnslitlar, þar sem ég var ætíð
á ferð að vetrinum, og þó gat það brugðizt.
Það var í marz og apríl 1943 að ég fór í einum á-
fanga á hestum landleiðina frá Þistilfirði og suður á
Kirkjubæjarklaustur, en þaðan fór ég með bíl til
Reyltjavíkur. I þessari ferð fór ég yfir mörg óbrúuð
vatnsföll og aldrei varð neitt að, nema þegar ég fór yfir
jökulsá á Breiðamerkursandi, en þar bjargaði mér sú
regla, að vera berhentur og hafa hendurnar lausar. En
sú saga er þannig:
Það var fyrri hluta aprílmánaðar, snemma morguns
í ágætu veðri, að ég lagði upp frá Reynivöllum í Suð-
ursveit. Fylgdarmaðurinn var Þorsteinn bóndi á Reyni-
völlum, traustur maður og þaulvanur ferðalögum. Var
hann á knálegum hesti, moldóttum að lit, en ég var á
dökkjarpri hryssu, sem var fimm eða sex vetra, meðal-
hross að Stærð. Þorsteinn bóndi ætlaði að fylgja mér
að Jökulsá, sem liggur á Breiðamerkursandi, nær því
miðja vega milli Reynivalla og Kyískerja í Öræfum, og
er sú leið um 30 km, eða 15 km hvorum megin árinnar.
Við riðum létt vestur sandinn. Ég var með allþungan
bakpoka, en Þorsteinn með hnaklctösku spennta við
hnakkinn. Ég átti von á manni á móti mér frá Kvískerj-
um. Jökulsá lá þá í tveimur kvíslum og var sjaldan far-
in á hestum heldur á ferju, og var sinn báturinn á hvorri
kvísl. Við áttum því að mæta manninum frá Kvískerj-
um á eyri eða malareyju milli kvíslanna.
Þegar við Þorsteinn komum að austurkvíslinni, þá
sjáum við, að hún er óvenjulega grunn, og Þorsteinn
telur, að hún sé vel fær á hestum, en það sparaði okkur
það að setja bátinn. Við leggjum því ótrauðir út í kvísl-
ina. Án liggur þarna þungt á, þótt ekki beri mikið á
straumnum, en árbakkinn er alsettur hnullungsgrjóti og
stórgerðri möl. Við förum af baki áður en við leggjum
út í. Ég tek af mér vettlingana og sting svipunni ofan
í stígvélið. Þorsteinn ríður á undan, en ég fer á eftir
og læt vera um tvær hestlengdir á milli oltkar. Allt
gengur vel fyrst í stað, en þegar vatnið er orðið rúm-
lega í kvið, þá hrasar Jörp. Hún fellur alveg á hnén og
rekur hausinn ofan í fljótið, svo að jökulvatnið fossaði
vfir okkur.
Ég náði strax föstu taki í mitt faxið og sat sem fast-
ast. Þorsteinn var snúinn við til að rétta mér hjálpar-
hönd, en þess gerðist ekki þörf. Litla-Jörp féll ekki al-
veg, heldur reis snöggt á fætur og snörlaði hátt, þegar
vatnið gusaðist út úr nösunum.
En þarna skall hurð nærri hælum.
Framhald. i nœsta blaði.
• • • VILLI
Heima er bezt 61