Heima er bezt - 01.05.1958, Síða 6

ÞÓRÐUR JÓNSSON Á LÁTRUM:
Meá Iiörku
skai nættum mæta
ósxleiðin um „útvíkur“ liggur frá Örlygs-
höfn að Látrum. Þótt leiðin liggi með byggð
fram á þessum vestasta kjálka landsins, þá er þó
yfir þrjá hálsa eða fjöll að fara. Hænuvíkurháls,
á milli Hænuvíkur og Kollsvíkur, Kollsvíkurháls, á
milli Kollsvíkur og Breiðavíkur, og Látraháls á milli
Breiðavíkur og Látra. Nú eru póstferðir orðnar viku-
lega allt árið þessa leið, íbúunum til mikils hagræðis.
Þessar póstferðir hefur annazt síðastliðin 13 ár, Krist-
inn Ólafsson bóndi að Hænuvík.
Kristinn er 45 ára gamall, ókvæntur, fæddur og upp-
alinn hér í sveitinni. Eins og að líkum lætur hefur hann
oft fengið vond veður og þunga færð í ferðum sínum.
Að sumrinu og þegar fært er að vetrinum, hefur
hann hesta til fararinnar, en oft að vetrinum — þegar
ekki er hægt að koma hesti, verður hann að fara fót-
gangandi.
Kristinn er því vanur fjallgöngum við flest skilyrði.
Einnig stundar hann refaveiðar, bæði með því að liggja
fyrir þeim í fjöru og elta þá upp um fjöll. En það var
slík veiðiför, er Kristinn fór 10. janúar síðastliðinn, sem
gaf mér tilefni til að skrifa þessar línur. Því það má
teljast eitt af hinum líttskiljanlegu fyrirbærum, að hann
skyldi sleppa lifandi úr þeirri för.
Til að byrja með verð ég að lýsa að nokkru staðhátt-
um fyrir þeim, sem ekki þekkja til. Yzta fjallið við
Patreksfjörð að vestanverðu er Blakknes, fallegt og
svipmikið fjall, sem gengur í sjó fram. Þegar komið er
skammt inn í fjörðinn, skerst dalkvos niður í fjallið,
sem heitir „Láturdalur“. Var þar áður fyrr útræði á
vorin, en ekki hef ég heyrt, að þar hafi verið önnur
byggð, enda undirlendi lítið.
Venjulega er farið niður í dalinn um svokallað „Lát-
urdalsskarð“, sem er fyrir miðjum dalnum. í hlíðinni
innanverðri liggur gjá niður klettana og allt niður í
dalinn, er hægt að fara niður annan kjamma hennar, og
niður í dalinn, oft er þó sú leið ófær að vetrinum,
vegna harðfennis.
Innanvert við Láturdal taka við „Hænuvíkurhlíðar“
og ná þær inn að Hænuvík, sem er yzta byggð við
fjörðinn. Hænuvíkurhlíðar eru efst með háum kletta-
beltum, svo taka við snarbrattar skriður, sem víða eru
grasigrónar og ná þær niður á sjávarkletta, sem eru þó
víðast lágir. Framan við þá er svo all stórgrýtt fjaran.
Hægt er að fara frá Láturdal, með fjöru og inn í
Hænuvík, verður þá sums staðar að ganga uppi á sjáv-
arklettunum en sums staðar í fjörunni. Að sumrinu er
þó hægt að ganga inn sjálfar hlíðarnar, eftir fjártroðn-
ingum, sem þar hafa myndazt, en að vetri er það oft-
ast ófært.
Margt fé gengur þarna á hlíðunum að sumrinu, aðal-
lega frá Hænuvík, en mikil vanhöld eru á því, sérstak-
lega vor og haust, ef það fer á hlíðarnar áður en klaka
leysir að vorinu, eða eftir að klaka festir að haustinu.
Því þótt ein kind hætti sér út á svellglottung og hrapi
í fjöru, þá láta hinar það ekki á sig fá ef fleiri eru sam-
an. Hinar reyna, hvort þeim takist ekki betur, og kem-
ur því fyrir að margar finnast dauðar í fjörunni á
sama stað.
Kristinn er þessu öllu kunnugur og hefur átt margar
ferðir um Hænuvíkurhlíðar uppi og niðri, um Látur-
dalinn og nágrenni hans, en það er aðallega refaveiði-
pláss hans.
Nú hverfum við til þess, er Kristinn Ólafsson vaknar
snemma morguns heima hjá sér í Hænuvík, 10. janúar
síðastliðinn. Kristinn leit út til veðurs, er hann var
klæddur, svo sem bændum er títt. Veðrið skiptir þá
miklu máli engu síður en sjómennina. Veður var stillt
og bjart, kuldagjóla af norðri lá inn fjörðinn, og það
hafði snjóað dálítið um nóttina. Frostið var 12 stig.
„Svalt á rolluskjátunum í dag,“ hugsaði Kristinn um
leið og hann gekk aftur inn. Hann ók sér svolítið í
herðunum. Það var eins og dagurinn legðist ekkert vel
í hann, þótt veðrið væri gott, það voru eins og einhver
ónot í honum.
Kristinn fékk sér kaffisopa, og að því búnu gekk
hann út til gegninga. Hann þrýsti húfunni lengra niður
á eyrun, setti upp vettlingana og hraðaði sér til fjár-
húsanna, því honum leizt svo á, að veður myndi stillt
úm daginn, og gott að rekja slóð eftir refi.
Klukkan 10 hafði Kristinn lokið við gegningar, feng-
ið sér matarbita, og var nú kominn með byssu sína,
sem var tvíhleypa no. 12, bóglaus byssa. Svo hélt hann
af stað í refaleit.
152 Heima er bezt