Heima er bezt - 01.01.1959, Page 24

merkjamáli. Þær komu smám saman fram á milli trjánna,
þegar þeim var ljóst, að ekkert var að óttast. En við
fengurn sömu stförin og áður. Karlmennirnir væru langt,
langt burtu og þær höfðu enga hugmynd unt, hvar bát-
arnir væru geymdir, ef karlmennirnir væru þá ekki með
þá. Allt urn þetta fórum við samt að leita að bátum, og
fundum þá eftir nokkra leit, falda í sefinu við árbakk-
ann. Við tókum einn þeirra traustataki og rerum alls-
naktir eins og við stóðum nokkrar mílur niður eftir
ánni. Þar var margt af krókódílum, en engar minjar um
fíla var nokkurs staðar að sjá, svo að við snerum heim
aftur engu bættari.
Næstu þrjá dagana héldum við uppteknum hætti og
fórum á fætur kl. 4 eða jafnvel enn fyrr. Við urðum
heyrnarvottar að stórfelldum hljómkviðum skógardýr-
anna, við hrifumst af undrafegurð sólaruppkomunnar,
í stuttu máli vorum við gagnteknir af hinni stórfelldu og
sérkennilegu náttúru frúmskógánna, en við hvorki sáum
né heyrðum hið minnsta til fílsins Tiemoko. Við vor-
um teknir að óttast, að hann væri fluttur til annarra
héraða ásamt hjörð sinni.
Einn daginn lögðum við leið okkar yfir í annan enda
ekrunnar. Vinur minn einn hafði beðið mig að færa sér
dálítið af tiltekinni býflugnategund, sem okkur grunaði
að hefðist þar við. ^Ekki hafði okkur enn tekizt að finna
Manjamaura, þótt svertingjarnir fullyrtu, að þeir væru
alls staðar að kalla mætti og gerðu þráfaldlega innrásir
í híbýli manna, sem þá ættu ekki annars úrkosti en
flýja hið bráðasta.
Þegar við komum aftur heim að húsinu, brá okkur í
brún. Heim undir það lá dálítinn skógartangi, en allt
umhverfis það voru bananaplöntur, hlaðnar ávöxtum,
en nú brá svo við, að ein plantan stóð nakin, líkt og
hún væri sviðin. Attum við að trúa okkar eigin augum,
að fílamir hefðu verið þarna að verki rétt við húsdyr
okkar meðan við vorum fjarverandi. F.n ekki varð villst
um verksummerkin, og blaðleifarnar, sem lágu á jörð-
inni, sýndu það, að þær vom nýrifnar af plöntunum.
Tiemeko hafði sýnilega gert sér glaðan dag þarna undir
húsvegg okkar meðan við vorum að heiman. Fílaspor
vom allt umhverfis húsið, grasið var sýnilega nýbælt, og
hingað og þangað voru hrúgur af fílataði, sent ekki voru
kólnaðar til fulls. Sjálfir gátu fílarnir ekki verið langt
undan, og ósjálfrátt Iækkuðum við róminn, svo að við
skyldum ekki styggja þá brott.
Án þess að hugsa ráð okkar nánar, héldum við þegar
af stað eftir einni fílaslóðinni, unz hún hvarf í skóginn.
Venjulega er nær ókleift að komast inn í skóginn á slík-
um stöðum vegna þess, hversu þéttur gróðurinn er í
sjálfum jaðrinum, þar sem hann er margflæktur saman
af runnum og vafningsplöntum, alsettum þyrnum. En
fílarnir höfðu rutt okkur leið. Þeir höfðu brotið troðn-
ing gegnum kjarrið, og honum fylgdum við án erfiðis-
muna. í fljótu bragði gat troðningur þessi virzt allt of
þriingur fyrir svo stórar skepnur, en það stafaði af
því, að þegar fílarnir ryðja sér braut í gegnum svo þétt
kjarr, sveigja þeir greinar og stofna til hliðar undan
þunga sínum, en trén kippa sér aftur, þegar þeir eru
•
20 Heirna er bezt
komnir fram hjá, og við það þrengist gatan á ný. Það
vakti undrun okkar, að varla hefði nokkru tré verið
kippt upp né nokkur grein brotin. Jafnvel þessi risa-
vöxnu dýr forðast að gera meira hávaða en nauðsyn-
legt er á ferðum sínum um skógana. Þeir ryðja sér
braut með því að sveigja gróðurinn til hliðar, en brjóta
svo Iítið sem unnt er. Við gátum áætlað hæð fílanna
eftir núningsförum á trjábolum og vafningsviðum.
(Framhald).
Loftur Guðmundsson, rithöfundur
Framhald af bls. 17. -----------------------------
einmitt sú skepnan, sem er ferlegust skrumskæling
mannsmyndarinnar; samnefnari alls þess, sem er nei-
kvæðast og afskræmdast í fari okkar og svip. . . Gerið
yður Ijósa hættuna, sem við erurn stödd í. Hina þre-
földu hættu . . . stáldrekann á sléttunni annars vegar,
þann marghöfðaða í Rauðuskógum hins vegar, en í stað
þess að væðast gegn þeim hættum báðum, göngum við
hlæjandi á vald hinni þriðju, sem mest er, sjálfsmorðs-
dýrkuninni á tortímingartákni alls þess, sem meint var
með því að skapa ekki eingöngu skepnur, heldur menn
og skepnur, górilluapanum, sem rænt hefur verið úr
frumskógunum og fluttur út á flatneskju eyðimerkur-
innar, villidýrinu, sem kennt hefur verið að telja pen-
inga og hefur nú fundið upp sína eigin hagfræðikenn-
ingu. Sjáið þér þetta grimmúðlega glottandi smetti, sem
brátt getur hrósað frægasta sigri yfir þeim, sem námu
hann á brott og hnepptu hann í fjötra, er hann gerist
guðdómur þeirra og endurlausnari . . .“
Hvort mundi ekld hyggilegt að staldra við og gefa
verulegan gaum að þessum orðum skáldsins? En hverjir
gera það? Þeir virðast svo ótrúlega fáir, að nærri liggur
að rifja upp annað, sem skáldið segir í þessari bók:
„Heimska frægra manna vekur alltaf meiri athygli
en þá sjaldan þeir segja eitthvað af viti, enda er ekkert
jafngáfulegt og heimskan, á meðan maður hyggur hana
fela í sér torráðna meiningu.“
En hvað sem því líður, myndi mega ætla, að sá höf-
undur, sem er gæddur slíkri gagnrýnandi dirfsku, slíkri
hugkvæmni og slíkri táknrænni formgáfu sem Loftur
Guðmundsson, muni, þá er hann hefur náð fastari tök-
um á því mikla og óþjála viðfangsefni, sem nú auðsjá-
anlega vfirskyggir allt smærra fyrir sjónum hans, að
lokum ná að flytja boðskap sinn svo skýrum og hljóm-
hreinum rómi og af slíkri festu í svip og framkomu, að
hver heyrandi heyri og hver sjáandi sjái og skilji.
Þegar það tekst, rennur mikill dagur fyrir alla þá,
sem hafa trú á jákvæðri köllun skáldanna, alla, sem
kjósa íslenzkum bókmenntum og þjóðmenningu mik-
inn hlut, alla, scm unna því jákvæða í manneðlinu —
því, sem grær og ilmar og leitar upp í himinljósið, alla,
sem bíða þess og vona það, að ættarhugboðið, sem svo
oft er nefnt í þessari bók, fái vakið þrána eftir töðu-
ilminum og blíðunni í Borgarfirðinum — og í Kjósinni.