Heima er bezt - 01.01.1959, Side 34

situr á sjálfseign eða sama sem. Þetta er ekki nokkur
leigumáli sem hann hefur, hjá því sem hér er. Hann
borgar ekki nokkurri manneskju kaup, en ég verð að
borga út alla vinnu. Það fara allar búsafurðirnar í kaup-
gjald og eftirgjald af jörðinni.“
„Stefán hefur áreiðanlega borgað Gunnu mágkonu
sinni gott kaup á meðan hún var heima. Hún gat keypt
sér nýjan söðul og beizli. Það er meira en þínar vinnu-
konur gætu,“ svaraði Rósa.
„Það er mikið í kollinum á mér núna, skal ég segja
þér. Adig langar til að kaupa partinn í Hofi, sem systir
þín á. Þegar það er fengið kaupi ég hálflenduna af móð-
ur þinni. Heldurðu, að það væri ekki gaman að eiga Hof?
En til þess þarf að fá bankabókina."
„Það segir sjálfsagt h'tið fyrir Hof það sem í bókinni
er,“ sagði Rósa.
„Það hlýtur að vera þó nokkuð. Þú hefur aldrei verið
svo almennileg að segja mér, hvað það er mikið.“
„Það hefði víst ekkert vaxið við það,“ sagði hún hlæj-
andi. „Mamma sagðist ætla að geyma bókina. Ég skyldi
ekki taka úr henni, nema mér lægi mikið á. En ég tel
það ekki mikið, þó að eigi að skíra einn krakkaanga.
Annað er, ef þú gætir fengið Hof keypt, þá bvst ég við
að ná henni, en ekki fyrr en þú hefur fengið að vita,
hvort jarðarparturinn er til sölu. Ég efa, að þær vilji
selja.“
„Þær verða líklega fegnar að fá eitthvað fyrir jörð-
ina. Hvað skyldu þær hafa með hana að gera? Þær fá
víst nóga peninga eftir hinar jarðirnar,“ sagði hann og
kyssti konu sína innilega fyrir góðar undirtektir. Hon-
um hafði ekkert verið farið að lítast á þessa bankabók,
en nú var hún sama sem komin í hans hendur.
Drengurinn var skírður í lok túnasláttar og haldin
góð skímarvcizla. Hann var látinn heita Jón. Kristján
hafði viljað láta hann heita í höfuðið á báðum öfum
sínum, en Rósa gat ekki hugsað til þess að nöfn þeirra
væru saman, svo ólíkir sem þeir höfðu verið. Þá lét hann
hana ráða.
Kristján var í ágætu skapi. Þctta sumar hafði hey-
skapartíðin verið góð og hcvfcngurinn því mcð bctra
móti.
Allt virtist vera í góðu lagi þar til rétt fyrir göng-
urnar. Þá barst bréf frá manni Sigrúnar, mágkonu hans.
Það var svarbréf upp á ósk hans um að fá jarðarpartinn
keyptan. Hún sagðist ckki ætla sér að selja partinn, sem
hún ætti í Hofi. Bréfið var svo stuttort sem það gat
verið. Þar var ekki einu sinni kveðja til Rósu eða drengs-
ins þcirra.
Kristján lét skapvonzku sína bitna á konu sinni: „Hér
hef ég þrælað og púlað í túnasléttum fvtir þctta hvski,
sem ekki er einu sinni svo þakklátt að vilja láta mig
njóta þess cða svo kurteist að biðja að hcilsa þér, þó
það skrifi mér. Náttiirlega hefur það ekkcrt vit á því að
það sé betra að tún sé slétt en þýft. Ég hcf gert það í
þeirri von, að ég fengi að njóta verka minna. En þctta
verða þá launin. Ég á að vcrða leiguliði þeirra allan bú-
skapinn. Með öðrum orðum, verð búinn að margborga
jörðina."
Rósa sagði aðeins ósköp hógværlega: „Ég þóttist vita,
að þú fengir hana ekld keypta.“
„Hvernig vissirðu það?“ spurði hann.
„Ég get ekki sagt það,“ sagði hún, „en mér finnst þú
ekkert nauðbeygður til að búa hér, ef þér finnst leigan
of há. Það er víst engin hætta á að jörðin byggist ekki.“
Svo fór hún fram og lét hann melta þykkjuna í ein-
rúmi.
Kristján var afleitur til skapsmunanna í nokkra daga.
Svo fór hann að tala um það við konu sína, að hún skyldi
skrifa eftir bankabókinni. Það gæti annars farið svo, að
hún sæi hana aldrei.
„Ég þarf ekkert á henni að halda, fyrst þú færð ekki
jarðarpartinn keyptan. Ég er búin að hugsa mér að sækja
hana sjálf, en það eru ekkert betri ástæður mínar nú, en
þær voru í sumar, þegar mér datt í hug að fara suður,“
sagði hún.
„Ojú, víst er drengurinn orðinn ólíkt stærri núna,“
sagði hann.
„Það er víst nokkuð sama, þar sem enginn getur snert
á honum annar en ég, er þýðingarlaust að hugsa til þess.
Varla fer ég með hann á sjóinn að haustinu til. Enda er
nóg annað að gera.“
„Það er eins og það hefur verið að tala við þig. Þú
getur aldrei verið á sama máli og ég,“ sagði hann.
Geðsmunir Kristjáns voru svo bágir það sem eftir
var sláttarins, að kaupahjúin urðu sárfegin, þegar loks
gangnasunnudagurinn veitti þeim fararleyfi.
Svona liðu árin, eitt af öðru, við sífellt búskaparbasl
og erfiðleika. Það var orðið illmögulegt að fá nokkra
manneskju frá hjáleigukotunum, hvað sem á lá, og eng-
inn vildi lána smala til Hofsbóndans.
Helzta stoðin undir búinu var Grímsi gamli á Bala.
Hann hafði allan sinn hokurbúskap borgað eftir kotið
með því að hirða lömbin fyrir landeigandann. Það gat
hann gert ennþá, þvf að lambhúsin voru rétt við túnið
hjá honum.
Hartmann gamli kom á hverju hausti og gerði son
sinn enn þá skapverri en hann var fyrir. Kristján varð
að láta hann hafa hálfan hestsskrokk og slátur með sér,
þegar hann fór loksins.
Það, scm mest skapraunaði Kristjáni, var að sjá vcl-
gengnina hjá nágrannabóndanum í Þúfum. Þetta haust
férr Stefán að girða túnið með gaddavír. Hann var fvrsti
bóndinn í sveitinni, scm gerði það.
Leifi var í vinnu hjá honum og kom citt kvöldið út
að Hofi til að segja Kristjáni að sig grunaði, að mad-
daman hefði lagt til vírinn, en samt gat hann ekki sagt
um það með vissu.
Kristján sagði að það væri ckki nema eftir öðru, sem
sá maður kæmist upp mcð. Það væri cins og hann gæti
allt.
Þetta kvöld settist hann niður og skrifaði tengda-
móður sinni bréf. En vcgna þcss að skapið var slæmt,
varð það allt annað cn hlýlegt bréf. Hann ásakaði hana
um það, hvað hún gcrði mikið fyrir Stcfán í Þúfum,
þar sem hún kostaði girðingu kringum túnið. Taldi hann
30 Heima ei bezt