Heima er bezt - 01.04.1962, Síða 32

ANNAR HLUTI
Nú varð Brynjólfur forvitinn. Hann leit á þennan
svo gott sem tengdaföður sinn. Það var orðið mikið
rokkið og tunglið skein beint framan í andlitið á hon-
um. Þetta var svipmikill maður og höfðinglegur, með
hátt enni, mikið og hrokkið hár, dökkleitt, hæruskotið,
greitt aftur og náði niður á háls. Nefið var stórt og
bogið. Hann var rakaður með skeggskúfa í vöngum.
Augabrýrnar voru loðnar og úfnar og augun blá, en
nú virtust þau svört í rökkrinu. Hvað hafði honum
dottið í hug?
„Þér er kunnugt um,“ hélt Kjartan áfram, „að land
hér um sveitir er mikið breytt frá því er var í mínu
ungdæmi. Stór landssvæði hafa farið í eyði, næstum
heil sveit horfið undir hraun. Þér hefur verið sagt frá
þessu. Eg horfði á brunann renna. Ég var þá nokkru
eldri en þú ert nú. Hann kom fram úr Svartárgili,
bruninn. Hann fylgdi farvegi Svartár, hún er nú ekki
lengur til. En þegar hann kom niður úr gilinu, niður
á sléttuna, þá breiddi hann úr sér og rann yfir byggð-
ina. Þú hefur oft farið suður með hraunbrúninni, svo
þú veizt að hraunið er ekki neinn smáblettur, enda
teygði það sig yfir mikinn hluta af Hólmasveit og
lagði hana í eyði. Þetta var grösug og fögur sveit, þar
voru margar góðar jarðir. Þær áttu afréttarland hér
uppi á heiðum. Þær áttu miklar fjörur og reka. Þarna
voru höfuðból, svo sem Bakkarnir gömlu, ágætis jörð,
og Bakkafjara ein rekasælasta fjara hreppsins. Jæja, en
öll Hólmasveit fór aldrei undir hraun, enda þótt fólk
flýði hana alla. Syðsti hlutinn er enn eins og hann var,
nema hvað hann hefur tekið nokkrum breytingum upp
undir Eldá, sem myndaðist einmitt eftir gosið sunnan
við brúnina á nýja hrauninu. Og enda þótt þar syðra
stæðu aldrci bæir fyrir Eld, því að bæirnir fóru allir
undir brunann, þá eru þar þó á nokkrum stöðum
svæði, sem mjög vel eru byggileg og prýðileg bæjar-
stæði. Ég man eftir einu sérstaklega. Það eru valllend-
isbakkar með hæðadrögum sunnna við Eldána í landi
gömlu Bakkanna. Þar er gott að reisa bæ. Og þar er
hægt að rækta tún, þarf ekki annað en bera á vellina.
Þarna skaltu búa.“
Brynjólfur hafði drukkið í sig hvert orð. Hann
þekkti vel landið þarna fyrir sunnan hraun. Að hon-
um skyldi ekki hafa dottið í hug sjálfum að reisa þar
bæ! „Já, þarna skal ég búa,“ sagði hann upphátt, ósjálf-
rátt.
Rétt í þessu hafði vinnumaður komið inn til þeirra,
þurfti eitthvað að finna húsbóndann. Datt þá þetta tal
niður. En Brynjólfur hafði sagt unnustunni og foreldr-
um sínum og systkinum og nokkrum vinum, hvað hann
hyggðist fyrir. Og enda þótt hann ætlaðist ekki til, að
það færi víðar að sinni, þá síaðist það brátt út, að
hann ætlaði að fara að búa fyrir sunnan bruna þá um
vorið, og þóttu mikil tíðindi.
Brynjólfi hafði ekki til hugar komið, að nokkur mað-
ur myndi bregða fæti fyrir hann við þessar fram-
kvæmdir. Hann var með allan hugann við ýmsa erfið-
leika, sem hann varð að yfirstíga og hann var viss um
að geta yfirstigið. Hann þurfti mikið að gera, byggja
allt upp af sléttu. Það var mikið verlc fyrir 25 ára pilt.
Til allrar hamingju var hann smiður. Hann þurfti að
tryggja sér timbur, mikið timbur. Hann þurfti að saga,
saga ein ósköp. Hann þurfti að ná í hentugt grjót til
hleðslu. Og allt þetta þurfti hann að flytja á staðinn,
sem hann veldi fyrir bæjarstæði. Öllu þessu þurfti hann
að hafa lokið, er voraði, því þá þurfti hann strax að
fara að hlaða tætturnar og reisa. Og hugurinn var svo
bundinn við allt þetta o. fl. o. fl„ að honum láðist að
tryggja sér það, sem hann hefði átt að byrja á að
tryggja sér, en það var landið.
Þegar komið var fram á Góu, fór Brynjólfur að
136 Heima er bezt