Heima er bezt - 01.06.1962, Qupperneq 10

BENEDIKT ARASON:
Bréf frá Vesturfara 1879
Bréf það, er hér fer á eftir, sendi Glúrnur Hólm-
geirsson, Vallakoti í Þingeyjarsýslu, Heima er
bezt, og lét því fylgja þá frásögu, að það hefði
verið sent afa hans, Jóni Jóakimssyni, bónda á
Þverá í Laxárdal, en bréfritarinn var frændi hans. Bréf-
ið er fyrir margra hluta sakir merkilegt, það bregður
upp mynd af erfiðleikum Vesturfaranna, ekki einungis
við að komast vestur, heldur einnig eftir að þangað
kemur. Þá er og gaman að sjá hvað bréfritarann langar
til að frétta um héðan að heiman.
Bréfritarinn, Benedikt Arason, var fæddur á Stóru-
völlum í Bárðardal 13. okt. 1837. Ólst hann þar upp til
15 ára aldurs, en fluttist þá til foreldra sinna Ara Vig-
fússonar og Guðrúnar Asmundsdóttur, er þá bjuggu
að Hamri í Laxárdal. Árið 1866 kvæntist Benedikt Sig-
urveigu Jónasdóttur frá Halldórsstöðum. Bjuggu þau
góðu búi á Harnri, þar til þau fluttust vestur um haf
1874, í fyrsta stóra vesturfarahópnum, sem til Canada
fluttist. Voru í þeim hópi yfir 360 manns, þar á meðal
þrjú systkini Benedikts. Bróðir hans, Skafti, var einn
af fremstu landnámsmönnum íslendinga fyrst í Nýja
íslandi og síðar í Argylebyggð. Eins og flestir Vestur-
fararnir þetta ár settist Benedikt að í Kinmount í
Ontario-fylki. En síðar fluttust þeir og námu land við
Winnipegvatn í Manitoba, og nefndu þar Nýja ísland.
Var Benedikt í fyrsta landnemahópnum, sem settist þar
að. Bjó hann fyrst, þar sem hann nefndi að Völlum en
síðar í Kjalvík, er það nokkru sunnar en Gimli í Nýja-
íslandi. Er hann af öllum talinn einn hinna merkustu
landnámsmanna í Nýja-íslandi, „greindur vel, fjölhæfur
og ritari góður“. Hann var í stjórn Gimlisveitar, og
lengi póstafgreiðslumaður í Húsavík við Winnipeg-
vatn. Benedikt ritaði mörg bréf til kunningja sinna
heima á Islandi, og voru sum þeirra prentuð í Norðan-
fara. Eru þau í senn greinagóðar og hófsamar lýsingar
á kjörum Ný-íslendinga, og hafa verið notuð sem
heimildarrit að sögu Vestur-íslendinga. Þau Benedikt
og Sigurveig eignuðust 10 börn, og komust að minnsta
kosti 6 þeirra til fullorðinsára, og bjuggu flest þeirra
áfram í Nýja-íslandi. Er margt manna af þeirn kom-
ið. Benedikt dó 5. maí 1923.
Völlurn 1. febr. 1879.
Heiðraði gamli vinur.
Ég sezt nú niður til að skrifa þér fáeinar línur, þó
ekki til að segja þér fréttir, því þær eru fyrst fáar, og
svo hef ég skrifað þær helztu til Benedikts á Auðnum
og vona ég að þú hafir fengið að sjá þær línur, held-
ur ætla ég nú að biðja þig stórrar bónar, sem er það
að innheimta fyrir mig innskriftargjald mitt og annarra
fleiri (eftir sem hér innlagðar kvitteringar frá Páli sál.
Magnússyni sýna), sem geymt var hjá sýslumanni
Stefáni Thorarensen á Akureyri þegar við fórum hing-
að til Ameríku sumarið 1874, og haldið inni af því við
gátum ekki farið með Norsku gufuskipalínunni, eins
og þér mun líklega vera kunnugt, og ef þú getur haft
út þessa peninga sem ég ímynda mér að ekkert sé til
fyrirstöðu, svo framarlega að við séum látin ná rétti
okkar, þá væri vissast að láta þá ganga í gegnum Gránu-
félagið á áreiðanlegan banka í Danmörku t. d. Land-
mandsbank og frá honum aftur á áreiðanlegan banka í
Ameríku t. d. Montreal bank í Montreal, en ef það
kemur nú fyrir (sem ég ekki veit) að þessir gömlu
peningar séu fallnir í verði, þá verður ráðlegast að
senda okkur þá með einhverjum áreiðanlegum vestur-
fara, sem víst væri að hingað ætlaði að fara til nýlend-
unnar, og væri svo efnaður að hann ekki þyrfti að
grípa til þeirra á leiðinni, ég er viss um að við fáum
það sama fyrir þá hér, hvort það er gamla eða nýja
myntin, svo það gjörir okkur ekkert til í því tilliti.
Ég treysti Tryggva Gunnarssyni vel, nú sem fyrri
ef hann er fyrir Gránuverzlun eins og verið hefur, þó
þú létir þessa peninga ganga þá leiðina. Ég fékk bréf
frá Tryggva dagsett Kaupm.h. 1/3 1877 þar í biður
hann mig að ná skuldum hjá Sigmundi Jónatans frá
Húsavík og Hólmfríði Jóhannesdóttur frá Hvarfi. Sig-
mundur er einhvers staðar í iVIinnesota og ég er búinn
að skrifa honum tvívegis en hann svarar engu. Hólm-
fríður er í Winnipeg, seinast þegar ég fékk mann til
að krefja hana um skuldina, þá hafði hún ekki annað
en barn til að láta í skuldina, sem einhver Ameríku-
maður hafði hjálpað henni til að búa til, fyrir ekki
neitt!, svo ég sé ekki til neins að reyna framar að inn-
heimta þessar skuldir. Mikið þætti mér gott ef þú gæt-
ir svo vel gjört að láta Tryggva vita þetta; það væri
bezt fyrir hann að skrifa einhverjunt skilvísum manni
í Minnesota og biðja hann að herja á Sigmund, um
skuld Hólmfr. er ekki að tala, hún er svo lítil (rúmar
3 kr.) að það er ekki ómaksins vert að heimta hana.
Ef þetta umtalaða innskriftargjald hefðist út allt
saman, þá á ég sjálfur af því 35 rd., þá kæmi mér nú
eins vel eða öllu betur að fá það í einhverju öðru en
194 Heima er bezt