Heima er bezt - 01.04.1981, Síða 34

á loft, og ekki skeikaði eitt einasta skot, þótt farið væri að
skyggja. Hann var með tvíhleypu, og svo var hraðinn mik-
ill, að heita mátti, að tveir skothvellir rynnu saman í einn.
3.
Bræður við skál
Margar furðusögur komust á kreik um fundareglur og
fundahegðun reglunnar á Akranesi á fyrstu árum hennar,
sumar ekki ósvipaðar ævintýrasögunum um safnaðarsam-
komur hinna fyrstu kristnu manna í Katakombunum í
Róm. Engum orðum þarf að því að eyða, að sögur þessar
voru með öllu tilefnislausar, en fólkið notaði þær nú samt
sökum skilningsleysis og skorts á fórnarlund í þjónustu
göfugs málefnis.
Áðurnefndur heimilisfélagi minn var einna fyrstur
manna og fúsastur til að trúa tröllasögum þessum, var hann
þó ekki vínhneigður og gerðist góðtemplari eldri að árum
og hann góður.
Foreldrar mínir voru reglunni fremur hlynntir frá byrj-
un, sérstaklega móðir mín og sjálfsagt mest mín vegna. Hún
bar alla tíð velferð mína fyrir brjósti, þótt aldrei gengi hún í
regluna. Hún var farin að reskjast og aldrei önnur vínnautn
á heimilinu en sú, að faðir minn fékk einstaka sinnum
þriggja pela flösku af brennivíni.
Á þeim tímum var Bramalífselixír talinn margra meina
bót — og Voltakrossar. Ekki er mér grunlaust um, að faðir
minn hafi átt slíkan kross. Hitt vissi ég, að hann átti oft
flösku af Brama í rúmshorninu og dreypti stundum á að
morgni dags. Bað hann guð að blessa sér drykkinn, eins og
merkur prestur, sem ég kynntist síðar, gerði og enda fleiri
hófsemdarmenn. Hins gættu þeir ekki, hvorki faðir minn
né fleiri hófsemdarmenn, að þeir áttu mikið á hættu að
hafa drykkju fyrir öðrum, þótt þeim fleyttist hófdrykkjan.
Föður mínum entist Bramaflaskan lengi. Eitthvað mun
hann hafa fengið af honum fyrir Bramameðmæli, sem
hann taldi sig geta gefið samkvæmt reynslu sinni af lyfi
þessu. Aldrei sá ég pabba hreifan af víni nema í eitt skipti,
og er mér það atvik minnisstætt.
Fyrst er að geta þess, að fróðum mönnum kemur ekki
fyllilega saman um, hvort rekja skuli föðurætt mína í
beinan karllegg til Ragnars loðbrókar eða Haraldar hildi-
tannar Dana konungs. Samkvæmt síðari tilgátunni er ég
talinn 36. ættliður frá Haraldi, en fæ engu um þokað, hvort
réttara er, og kann ég vel við báða karlana. Minnist ég þessa
hér sjálfum mér og frændfólki til fagnaðar yfir því, að
ættin, að mér undanskildum, hefur verið virt og viður-
kennd hin mikilhæfasta. Faðir minn mun hafa verið vel
minnugur ættgöfginnar, og hún hafa haft góð áhrif á hann.
Pabbi átti bróður, sem Jón-Bjarni hét. Var mjög kært
með þeim bræðrum. Jón-Bjarni bjó í Dölum vestur. Hann
var mikill bóndi og fyrirferðarmaður á marga grein. vel
látinn höfðingi, spakur að viti, listfengur og sláttumaður
svo mikill, að talið er, að kapp hans og áhugi á þeirri íþrótt
hafi orðið orsök í dauða hans. Hamaðist hann við teig einn
og hvarf ekki frá fyrri en allur var sleginn. Lagði hann þá
frá sér orfið, gekk til hvíldar og fékk lungnabólgu, sem varð
hans bani. Hann gekk þannig með sigri af þessum heimi.
Hann var talinn skyggn maður, skáldmæltur, sögufróður
og skemmtilegur í viðræðum og svörum. Hestamaður var
hann og — í hófi ölkær.
Eitt sinn kom Jón-Bjarni út á Akranes. Varð fagnaðar-
fundur með þeim bræðrum. Var það meðal annars augljóst
á því, að síðari hluta dagsins, sem hann dvaldist hjá okkur,
sáum við mamma tvo stóra menn leiðast eins og leið lá
heim til okkar, götuna frá Litlabakka. Gatan var sendin og
niðurgrafin, víða svipuð allbreiðri tröð á milli hárra, grasi
vaxinna sandbakka. Okkur varð starsýnt á ferðalag þessara
manna. Allt virtist vera í sátt og samlyndi og yfir engu að
kvarta — nema það hafi þá verið tröðin. Hún var raunar
ekki mjög breið þar, sem hún var þrengst, þó höfðum við
strákar, sem oft gættum hesta fyrir ferðamenn, rekið þá
fjóra og fimm samsíða eftir tröðinni, og allt gengið vel.
Nú virtist tröðin fullþröng tveim mönnum, og ef sand-
bakkarnir hefðu ekki stutt við, var ekki annað sýnna en þeir
hefðu tekið hliðarspor, eftir því hvor þeirra hallaðist meir,
annaðhvort niður fyrir bakkana og niður í fjöru eða upp að
Brekkubæ til Þórðar gullsmiðs og Ingibjargar, sem auðvit-
að hefðu tekið þeim með kostum og kynjum.
Mennirnir voru Jón-Bjarni og faðir minn. Þeir leiddust
inn um dyrnar, þótt þröngar væru, og alla leið inn göngin.
Þeir máttu ómögulega skilja og urðu að finna hvor fyrir
öðrum. En ekki gekk þetta ferðalag orðalaust.
„Geturðu ekki staðið á brauðfótunum, bróðir?“
„Stattu sjálfur í býfurnar. Ertu þarna?“
Þeir komust báðir jafnsnemma inn í baðstofuna til að
velta samtímis hvor upp í sitt rúm og reka saman tærnar, en
báðir voru í lengra lagi, þó einkum faðir minn. Og mikið
voru þeir sælir að vera komnir i þessa höfn.
Allt í einu var eins og Jóni-Bjarna rámaði í eitthvað:
„Heyrðu, Dóri, ég var sterkari en þú, þegar við vorum
strákar,“ drafaði í honum.
„Og lýgurðu því, varstu þó alinn upp á hangiketi, en ég á
strjúgi.“
„Eigum við að reyna með okkur?“ spurði Jón-Bjarni.
Þeir spruttu á fætur og mættust á miðju gólfi, rembdust
og dæstu. en ultu brátt ofan í annað rúmið og steinsofnuðu
í faðmlögum.
Við mamma vorum alveg á nálum, meðan á einvíginu
stóð og létti okkur ákaflega. er báðir voru farnir að hrjóta.
Hvorugur mun hafa munað viðureignina, er þeir vöknuðu
eftir góðan dúr.
í þetta eina skipti sá ég vín á föður mínum alla okkar
samverutíð.
Akurnesingar voru manna ósínkastir á uppnefni og við-
urnefni. Auðvitað gat þetta verið dáindis skemmtilegt fyrir
þá. sem dyfi fólkinu niður í nafnasáinn. Hinir, sem hlutu
skírn- eða nafngjöf kunnu þessu ekki alltaf eins vel. Lá við,
að þeir geifluðu á saltinu eins og gamli goðinn.
142 Heima er bezt