Heima er bezt - 01.04.1983, Side 33

Sambýlið á Jöðrum?
Stekkum 7. apríl 1983
Kæra Heima er bezt!
Eg þakka allt fróðlegt og skemmtilegt efni sem blaðið
flytur. Nú langar mig að biðja um hjálp. Svo er mál með
vexti að í æsku lærði ég byrjun á kvæði og nú vantar mig
að vita meira. Kvæðið heitir ef ég man rétt, „Sambýlið
á Jöðrum“. Fyrsta vísa kvæðisinsersvona:
I kargaþýfinu kofi stóð.
Þeir kölluðu hreysið bæinn,
sem langa-langafi Högna hlóð,
og hissa var á þvígjörvöll þjóð
að datthann ei einhvern daginn
Ég kann að mestu fjögur fyrstu erindin.
Svo var það kvæði sem Asta Herbjörnsdóttir í Breiðdal
veitti upplýsingar um á bls. 69 í febrúarblaðinu. Fyrsta
erindið lærði ég á annan veg, eða þannig:
— Tvær myndir ...
Framhald af bls. 110
því að eyddir skógar yxu að nýju, er nýskógur sá, sem vaxið
hefir á barmi Garðsárgils og í Vaglaskógi á Þelamörk,
jafnskjótt og þau svæði voru friðuð.
En þó að land hafi ekki blásið má hvarvetna sjá merki
þess að gróður ofbeitts lands er lakari en efni standa til, þar
sem plönturnar njóta friðunar. Vöxtur þeirra er minni og
rótakerfi miklu umfangsminna og um leið fær það ekki
aflað þeirrar næringar, sem plöntunni er þörf. Sauðféð og
annar búpeningur velja úr þær tegundir sem því þykja
lostætastar, og hverfa þær brátt úr gróðurbreiðunni að
mestu leyti, en um leið er beitilandið orðið rýrara, ávöxtur
þess minni, og afurðir fjárins lakari. Að því ógleymdu, að
lamaður gróður með litlu rótakerfi, fær illa varist upp-
blæstrinum, þegar vindarnir herja.
Mörgum, sem til Hornstranda koma miklast að sjá hina
miklu grósku, sem þar er hvarvetna síðan byggðin eyddist og
ágangi búfjár létti þar. En þess er engin þörf að leggja
byggð í eyði til að vér fáum betri beitilönd en nú er, bæði
afkastameiri og auðugri að hinum nytsömustu beitar-
plöntum. Allur galdurinn er að nytja þau með þeim hætti
að getu þeirra og gróðri sé ekki ofboðið. Vér eigum enn
mikinn auð í afréttum og úthögum, og það væri fásinna að
láta hann ónotaðan. Nákvæmlega jafnmikill og þær stað-
hæfingar að leggja allan búskap niður í landinu. En vér
verðum að forðast rányrkju. Fjölda beitarfénaðar verður
að stilla í hóf, eftir þoli landsins. En til þess að svo megi
verða, þarf fullkomna friðun landsins um skeið, meðan það
er að ná sinni fyrri frjósemi. Síðan verður að hólfa beiti-
löndin og nýta þau skipulagsbundið, þannig, að ætíð séu
nokkur svæði hvíld, og þess gætt, að hinum sé ekki ofboðið.
Með þeim aðgerðum einum mætti fá meiri afurðir af færra
fé en nú er, og er ljóst hvílíkar hagsbætur væru að því. En
samtímis þessu ber að vinna af kappi að skógrækt og
landgræðslu, en með því einu móti fáum vér forðað fram-
haldandi landeyðingu og grætt að nýju gömlu sárin. Og víst
er um það, ef vér höfum í huga það sem nú hefir verið rætt
um og fylgjum því, mun samtíð vor skila betra landi til
framtíðarinnar.
St. Std.
Þegar sólin á vormorgni heillandi hlær,
afhúmsvefni vaknað er engi og bær.
Þá ég held upp tilfjalla í hressandi blæ
og horfi yfir landið og lognsléttan sœ.
Ekki man ég hver söng, ég hef leitað í gömlum danslaga-
textum, en ekki fundið.
Kær kveðja,
Anna Valdimarsdóttir,
Stekkum, Sandvíkurheppi,
Arnessýslu.
Svar: Sambýlið á Jöðrum er eftir Jakob Thorarensen og
fyrst prentað í ljóðabók hans Snæljós. — St. Std.
Leiðrétting og upplýsingar
Steindór Steindórsson frá Hlöðum og Þórður Tómasson, safn-
vörður að Skógum undir Eyjafjöllum, telja báðir óyggjandi að sr.
Matthías Jochumsson hafi átt við Albert Thorvaldsen, mynd-
höggvara í bréfi sínu til Einars Jónssonar, (sjá bls. 88, 11. línu að
ofan, athugasemd 4).
Þórður hefur ennfremur upplýst að kvæðið sem Klara spyr um
á bls. 104 sé eftir Álf Magnússon. Sama sinnis er Sigríður
Eyjólfsdóttir, Ásbyrgi, Borgarfirði, sem hefur meira að segja sent
okkur langan kafla úr kvæðinu og mun hann birtast í næsta blaði.
Hannes Sigurðsson á Akureyri telur jafnvel að þetta sé úr
kvæðinu „Komdu og skoðaðu í kistuna mína“, sem sé mun lengra
en almenningur álíti. Gott væri ef lesendur létu heyra í sér um það
efni. ÓHT.
Heima erbezt 141