Heima er bezt - 01.03.1988, Page 28

líka spurði hann oft um margt sem
manni fannst undarlegt að svo gáfað-
ur maður hefði áhuga á að vita um,
jafnvel slúðursögur. Vildi sem sagt
vita allt.
Rétt eftir að heimsstyrjöldin byrjaði
1914 skrapp mamma inn að Vindfelli,
því við vorum þá aðeins búin að fá
óljósar fregnir um að styrjöld væri
skollin á. Við vissum það ekki með
vissu, því dagblöð bárust þá ekki út á
land nema í mesta lagi á hálfsmánað-
ar fresti, en hún vissi að Gísli myndi
vera búinn að fá áreiðanlegar fréttir af
því. Ég fékk að fara með henni.
Allhár háls er á milli bæjanna, en
þegar honum sleppir taka við tvær
votlendisgrundir. Tvær smáár aðskilja
grundirnar, heitir önnur Hamarsá, en
hin Stekkjará. Stekkjaráin var brúuð,
enda miklu stærri. Hún er einnig nær
bænum á Vindfelli, en þó æði spöl frá
bænum. Er við vorum komnar yfir
Stekkjarána sá mamma að maður sit-
ur utan við bæinn á Vindfelli og er að
dengja ljá. Kenndi mamma þar fljótt
Gísla, því hún sá mjög vel. I sama bili
heyrum við að Gísli kallar með ógur-
legri þrumuraust svo bergmálaði í
fjöllunum, en hann hafði mjög háan
og sterkan róm: „Ja, nú eru mikil tíð-
indi, Þorbjörg mín, það er komið
ógurlegt stríð.“ Ég sem alltaf hef verið
fljót að taka eftir öllu broslegu átti
afar bágt með að hlægja ekki að þess-
um hrópum í Gísla, en mamma
bannaði mér það harðlega. Vissi sem
var að Gísli var dálítið spéhræddur og
vildi ekki styggja hann, en hún gat
alltaf stillt sig um að hlægja ef hún
ætlaði sér það. Mun henni þó hafa
þótt þetta atferli Gísla æði broslegt.
Á meðan á styrjöldinni stóð var
Gísli alltaf að fara inn á Kolbeins-
tanga, en svo heitir Vopnafjarðar-
kauptún, til að fá fréttir af stríðinu.
Sími var þá hvergi í sveitinni nema á
prestssetrinu Hofi, en þangað var
mun lengra að fara. Kom hann svo
alltaf úteftir til okkar til að segja okk-
ur nýjustu fréttir.
Gísli fylgdist alltaf með gangi
stríðsins af lífi og sál. Hélt hann alltaf
með Englendingum en bölvaði Þjóð-
verjum í sand og ösku, kallaði þá
bölvaða Húna og villimenn og öllum
illum nöfnum. Mamma gerði það þá
stundum af glettni að látast taka svari
Þjóðverja, sagði þá marga íslandsvini
og mikilhæfa menn, en þá sagði Gísli
jafnan: „Það er vöntun í þig, Þorbjörg
mín, að þú skulir geta haldið með
bölvuðum Húnunum og er það
óskiljanlegt með svo gáfaða konu.“
Hann hélt einnig mikið upp á Frakka
og hældi þeim á hvert reipi. Þótti
sumum sem það sýndi sig að honum
rynni blóðið til skyldunnar er hann
hældi þeim sem mest. Man ég ennþá
hvað hann dáði Napóleon Bónaparte
mikið.
Einu sinni um hásumar komu til
okkar tvær enskar konur, sem ferð-
uðust fótgangandi um landið. Þær
höfðu gist á Vindfelli nóttina áður, en
komu til okkar til að hvíla sig áður en
þær legðu á hina illræmdu Hellisheiði
og drukku kaffi hjá okkur. Þær voru
báðar kennarar við háskólann í Cam-
bridge og var önnur þeirra skólastjóri
við þann skóla. Hún hét Bertha Philp-
otts, en nafni hinnar hef ég gleymt.
Philpotts talaði íslensku reiprennandi,
hafði lesið mikið íslenskar bók-
menntir og meðal annars öll fornritin,
íslandsvinur mikill og var heiðursfé-
lagi Hins íslenska bókmenntafélags.
Hin talaði ekki íslensku, en skildi
hana augsýnilega. Philpotts talaði mik-
ið við mömmu og meðal annars talaði
hún um hvað gestgjafi þeirra, Gísli á
Vindfelli, væri afburða fróður og gáf-
aður. Það hefði verið alveg sama um
hwað tal þeirra hefði verið, hvort það
hefði verið um íslandssögu, landa-
fræði, mannkynssögu eða hvað annað
sem hún hefði talað við hann, alls
staðar hefði hann verið jafn vel
heima. Sagði hún að fátítt væri að
hitta fyrir slíkan mann og sem væri þá
líka alveg ómenntaður. En þó hann
væri svona afburða gáfaður og fróður
þá var hann eins og ég hef sagt mjög
sérkennilegur og barnalegur í aðra
röndina.
Einu sinni var Jón í Múla alþingis-
maður á ferð um Vopnafjörð og var
annar maður með honum. Þeir gistu á
Vindfelli og var Jón eins og aðrir mjög
hrifinn af gáfum Gísla og hve
skemmtilegur hann væri. Þegar þeir
svo fóru daginn eftir, fylgdi Gísli þeim
á leið, sem vani hans var alltaf að
gjöra við gesti. Þegar hann svo loks
þóttist hafa fylgt þeim nógu langt,
kvaddi hann þá með virktum og hélt
heimleiðis. En ekki hafði hann langt
farið þegar hann mundi eftir að það
var nokkuð sem honum hafði láðst að
spyrja Jón um og kallaði til Jóns með
sinni voldugu þrumurödd og sagði:
„Heyrðu Jón, hvað kostaði húfan
þín?“ Jón nefndi verðið. En þetta var
um hávetur og kalt í veðri og hafði
Jón loðhúfu á höfði. Þá hélt Gísli
áfram, en þar sem hann var svo hátal-
aður og talaði auk þess oft við sjálfan
sig heyrðu þeir að hann sagði: „Já,
þessir geta það, þeir þurfa ekki að
spara allt eins og við hinir.“ Jón sagði
frá þessu og hafði gaman af, en ekki til
þess að sverta Gísla, heldur aðeins af
þvi að honum þótti kynlegt hvað þessi
óvenjulega gáfaði maður hafði marg-
slungið lundarfar.
Þá fer ég að láta þessu lokið. Nú er
allt þetta fólk, sem ég hef talað hér um
horfið yfir móðuna miklu, sem við
verðum öll að fara yfir og bráðum
man enginn neitt eftir því. En ef líf er
að loknu þessu, sem ég fyrir mitt leyti
efa ekki að sé, þá vona ég að ég fái að
hitta það allt, og ég hlakka til þess.
Árið 1969 lá ég í sjö mánuði á
Landspítalanum og var skorin marga
og stóra holskurði. Ég var því oft mjög
veik. Fékk þó aldrei óráð eins og
margir skurðsjúklingar fá, nema einu
sinni litla stund. Þá sagði hjúkrunar-
konan sem var hjá mér að ég hefði
sagt i óráðinu: „Nú fer mér að batna,
hann Gísli ætlar að hjálpa mér.“
„Hvaða Gísli?“ sagðist hún hafa
spurt. „Hann Gísli á Vindfelli,“ svar-
aði ég. Skömmu síðar fór mér að
batna smátt og smátt, en um tíma var
mér ekki hugað líf. Svona er það,
vináttan virðist ná út yfir gröf og
dauða, ef hún er sönn og einlæg. Gísli
var tryggur vinur þótt hann þætti
hringlandasamur í skoðunum. Hann
var einn af þessum kynlegu kvistum
sem nú eru ekki lengur til.
Við jarðarför Gísla var ort:
Það votta mun hver vinur þinn,
þér voru of fáir líkir.
Þá væri hún önnur veröldin
ef væru fleiri slíkir.
100 Heimaerbezt