Heima er bezt - 01.02.1998, Page 32

Ari Gíslason:
FTTTl
í aldanna
rás
Fjórði hluti
Mann fram af
manni í þúsund ár
20. Þuríður Einarsdóttir er fædd
um 1440. Er alin upp á Skarði hjá
Bimi föðurbróður sínum og Ólöfu
ríku. Henni var því ekki í kot vísað
frá barnsaldri en á Skarði er hún
vegna þess að los hefur verið á heim-
ilishaldi Einars. Konulaus og sjaldan
heima.
En það syrti að. Nú skyldi smíða
nýja og vandaða kirkju á Skarði og
til þess verks var sóttur alþekktur
kirkjusmiður og snillingur, Sigvaldi
Gunnarsson, kallaður „langalíf,“
sökum þess hve hávaxinn hann var.
Hann var ættlaus og líklega eigna-
laus, fyrsti maður sem heitir þessu
nafni og enginn hefur einu sinni
reynt að giska á ætt hans, hvað þá
meir. Þessi maður vogaði sér að líta á
hina ríku, glæsilegu og ættstóru
heimasætu á Skarði. Ég efa að hann
hafi þorað að láta sér detta það í hug
en e.t.v. hafa augu hennar komið upp
um hana og þau farið að smáskjóta
sig í skúmaskotum og fögmm gras-
brekkum en nóg er af þeim á Skarði.
Og þegar þau sjá að þetta gengur
ekki lengur, fólkið er farið að skjóta
saman neljum, varð það að ráði að
þau struku, sem kallað er. Það er sagt
að hann hafi numið hana á brott og
til að vera ekki á næstu grösum við
Skarðsverja fóru þau þvert yfir land-
ið og austur að Holti á Síðu. Það var
ekki hirt um að elta þau eða leita
uppi. Hvers vegna? Stóð Ólöf e.t.v. á
bak við brúðarránið?
Þeim búnaðist vel, voru frjósöm og
áttu í það minnsta sex börn. Fluttu
að Hrauni í Landbroti. Börnin uxu úr
grasi. Elstur mun hafa verið Einar
bóndi í Hrauni, og trúlega næst Hall-
dóra, abbadís í Kirkjubæjarklaustri
síðustu 60 árin. Hún hefur verið
fædd um 1464 og verið þar til 1554.
Hún var mikil kona, hjálparhella
systkina sinna og bróðurbarna, stór
vexti sem faðirinn. Stór ættbogi er
kominn ffá þeim Sigvalda og Þuríði.
Þrír synir urðu bændur austur á Síðu,
þar á meðal:
21. Einar Sigvaldason. Ekki bar
mikið á honum í opinbemm málum
enda haft öðru að sinna, fátækur
bamamaður, þótt ættin væri góð.
Hann varð ekki langlífur. Kona hans
hét Gunnhildur Jónsdóttir, um hana
er ekki vitað annað en að hún var
„fátækra og frómra manna“. Þau áttu
hóp af börnum, sagt er 14, þar á
meðal sex syni sem koma við sögu
og eina dóttur sem gerðist nunna hjá
frænku sinni. Hún hét Oddný. Steinn
var lengi til á leiði Einars sem getur í
minnisblöðum Áma bókavarðar. Það
var Halldóra abbadís sem hjálpaði
Einari að koma þessum börnum upp
og sonunum til mennta. Synimir
voru Gissur biskup í Skálholti, sem
naut sérstaks dálætis hjá föðursystur
sinni, abbadísinni, og lærði þar sinn
skólalærdóm, sr. Halldór á Hrafns-
eyri og síðast í Selárdal, sr. Jón í
Reykholti, sr. Jón á Stafafelli (ekki
sammæðra), Árni klausturhaldari í
Kirkjubæ og að lokum:
22. Þorlákur Einarsson sýslu-
maður á Núpi í Dýrafirði, dáinn þar
árið 1596, grafinn fyrir framan
kirkjudyrnar á Núpi. Valdamikill
héraðshöfðingi, samt vinsæll og vel
látinn. Var fyrst með Gissuri bróður
sínum í Skálholti, fékk síðan sýslu-
völd í ísaljarðarsýslu, var í lög-
mannskjöri 1570, spekingur að viti,
72 Heima er bezt