Æskan - 01.01.1976, Blaðsíða 21

Þegar hann tók þátt ( listasýn-
ingunni í Charlottenborg áriS 1901
og sýndi þ$r verk sitt „Útlagar",
sem nú er frægt, veitti almenning-
ur fyrst list hans athygli, og sama
ár var honum veittur styrkur í fyrsta
sinn og gafst honum þá tækifæri til
aS halda til Ítalíu og annarra Evr-
ópulanda.
Árið 1917 hélt hann með konu
sinni til Bandaríkjanna, þar sem
honum hafði verið falið að gera
höggmynd af Þorfinni karlsefni,
fyrsta hvíta landnemanum í Ame-
ríku. Stytta þessi stendur enn í
dag í Fairmont-garðinum í Fíladel-
fíu.
Þegar listamaðurinn kom heim
aftur árið 1920, var hús það, sem
komið hafði verið upp með stuðn-
ingi ríkisstjórnarinnar og einstakl-
inga, nær fullgert, og bjó listamað-
urinn sfðar þar með konu sinni
til dauðadags, haustið 1954. Þar
var einnig vinnustofa Einars og
verk hans nú geymd þar f bygging-
unni.
List Einars Jónssonar ber þess
merki, að hann var trúmaður mikill,
trúði á sigur hins góða yfir hinu
illa, þrátt fyrir baráttu og þjáningar
og oftast eru verk hans táknmynd-
ir.
Árið 1944 komu út tvær bækur
Einars, ,,Minningar“ og „Skoðanir".
Árið 1954 kom út bók með myndum
af öllum verkum hans. Myndin á
frímerkinu er eftir málverki í eigu
safnsins.
Tvö ný frímerki komu út 15. ok-
tóber 1975. Annað þeirra var helg-
að 50 ára afmæli Rauða kross ís-
lands, verðgildi 23 kr., en hitt var
gefið út í tilefni Alþjóða-kvenna-
ársins, sem var árið 1975. Verð-
gildi þess merkis var 100 kr. Bæði
eru frímerki þessi marglit.
Rauði kross íslands var stofnað-
ur 10. desember 1924. Aðalhvata-
menn að stofnun hans voru þeir dr.
Gunnlaugur Claessen, Guðmundur
Thoroddsen prófessor, Steingrímur
Matthíasson héraðslæknir á Akur-
eyri og Sveinn Björnsson síðar for-
seti íslands. Sveinn Björnsson var
kjörinn fyrsti formaður félagsins.
Þegar ísland hafði náð fullu sjálf-
stæði og ríkisstjórnin veitti félaginu
þá viðurkenningu sem nauðsynleg
var samkv. alþjóðalögum gat Rauði
kross (slands orðið þátttakandi I
Alþjóðastarfi Rauða krossins.
Þegar eftir stofnun félagsins
hófst stofnun deilda um land allt
og mjög mikill vöxtur varð í fé-
laginu fyrstu árin. Sjúkraflutningar
hófust víða, stofnað var til heilbrigð-
isfræðslu, kennslu í hjálp í viðlög-
um og heimahjúkrun og ýmissar
annarrar heilbrigðisþjónustu sem
ríki og sveitarfélög höfðu enn ekki
bolmagn til að annast.
Tímamót urðu í starfi félagsins í
síðari heimsstyrjöldinni en þá varð
það skylda Rauða krossins skv. al-
þjóðalögum að leysa ýmiss konar
neýðarvarnaverkefni. Var það senni-
lega einn átakamesti tíminn í sögu
RKÍ þar til starfið í sambandi við
Vestmannaeyjagosið hófst 23. jan-
úar 1973.
Samtímis þessu hefurverið unnið
að því að auka þjónustu Rauða
kross íslands og deilda hans um
land allt. Margar nýjar deildir hafa
verið stofnaðar og félagatalan auk-
ist verulega. Af verkefnum deild-
anna má nefna: Sjúkraflútninga,
neyðarvarnir, námskeiðshald,
sjúkravinastarf, heimsendingu mál-
tíða til sjúkra og sumardvalh'r-
Rauði kross íslands reynir að
þjóna deildum um allt land með
upplýsinga- og fræðslustarfi og
með uppbyggingu starfs sem nær
til landsins alls en sem deildum er
ofviða að leysa hverri fyrir sig. Af
slíkum verkefnum má nefna kenn-
aranámskeið í skyndihjálp og að-
hlynningu sjúkra í heimahúsum og
rekstur sjúkrahótels í Reykjavík.
Ekki verður Rauða kross starfinu
lýst svo að ekki sé minnst á alþjóð-
legt hjálparstarf. Rauði kross ís-
lands sendi fyrst árið 1939 hjálp til
útlanda. Síðan hefur þessi starfsemi
verið mikilvægur þáttur í starfi fé-
lagsins og íslendingar sýnt henni
mikinn áhuga. Framlög þeirra hafa
vakið verulega athygli. Má líkja
þessari starfsemi við þátttöku í
samtryggingu þar sem iðgjöldin eru
frjáls en hjálpin sem á móti getur
komið nokkuð örugg. Ekki hefur til
þess komið nema einu sinni að við
höfum fengið hjálp til hörmunga-
léttis, þótt við höfum oft fengið að-
stoð frá Alþjóðasamtökum Rauða-
krossins til þess að geta leyst inn-
lend verkefni.
Þróun undanfarinna ára hefur
verið sú að almenningur styður
Rauða kross íslands í auknum
mæli og segja má að Vestmanna-
eyjamálið og önnur brautryðjenda-
störf hafi aukið skilning rikisvalds-
ins á starfsemi samtakanna og er
nú af þess hálfu litið á framiag
Rauða krossins sem nauðsynlegan
þátt í neyðarvörnum og efldu og
bættu þjóðlífi.
Á þingi Sameinuðu þjóðanna
ÍSLAND ÍOO
Alþjóðakvennaárið 1975
19