Æskan - 21.02.1903, Qupperneq 4

40
ÆSK AN.
Áður en hann dó, bað hann um að setja
á legstein sinn þessi orð:
„Hér hvíla spjöldin af gamalli bók,
sem blöðin eru rifln úr. En hún mun
koma út aftur, endurskoðuð og aukin
eftir höfundinn."
Hver haldið þið að „höfundurinn" hafl
verið?
petta eru helztu æfiatriði Benjamíns
Franklíns.
Oss þykir mikið til hans koma, vér dá-
umst að honum, metum hann mikils og
óskum, að vér gætum líkst honum.
En eitt er þó enn ótalið af þvi, sem teija
má honum til gildis:
Hann var hindiiidismaður.
Einmitt, þess vegna virðum vér bindindis-
menn hann enn meira, og einmitt það átti
líka mikinn þátt í því, að hann varð svo
frægur maður.
Eins og áður er á vikið, var hann van-
ur að hugsa ait út í yztu æsar til að kom-
ast að réttri niðurstöðu.
Á meðan hann var í prentsmiðjunni hjá
bróður sínum, var hann oft að hugsa um,
hvaða gagn gæti verið í því að drekka á-
fengi. Prentararnir drukku öl með morgun-
matnum; en Franklín komst brátt að þeirri
niðurstöðu, að hann væri ekki eins vel lag-
aður til að vinna á eftir morgunmatnum
og við hefði mátt búast. Hugsunin var
ekki eins ljós, og honum fanst hann vera
fjörminni.
Ekki gat þetta verið matnum að kenna,
og þá hugsaði hann að ölið hlyti að vera
orsök í því.
Vér verðum nú að gæta þess, að á þeim
tímum voru engin bindindisfélög til og eng-
um kom þá til hugar að halda fyrirlestra
um skaösemi áfengisins. Allir álitu áfeng-
ið nauðsynlegt og ómissandi.
En Franklín komst á gagnstæða skoðun,.
og auk þess vildi hann spara til þess að
geta keypt bækur.
Hann drakk því eitt glas af vatni með'
morgunmatnum, en félagar hans drukku
hálfan pott af öli hver. Peir hæddust a&
honum og kölluðu hann „ameríkska vatns-
jurt. “ En hann færði þeim heim sanninn
um það, að vatnið væri hollasti drykkur-
inn bæði t'yrir líkamann, sálina og peninga-
budduna.
Hann var afkastameiri en þeir, fljótari
að „setja“ i prentsmiðjunni og sterkari.
í æfisögu sinni segir liann:
„Eg drakk ekki annað en vatn. Ilinir
prentararnir, kringum 50, voru mestu öl-
svelgir. Eg gat borið í annari hendi það,
sem hinir þurftu að bera í báðum. Peir
urðu hissa, er þeir urðu þess varir, að „ame-
ríkska vatnsjurtin" var sterkari en þeir, sem
ölið drukku. Eg reyndi að sannfæra þá,
um, að næringin, sem líkaminn fengi í öl-
inu, væri ekki nema að eins byggið, sem
það væri búið til úr. Eg sagði, að meira
mjöl væri í einu 7-aura-hveitibrauði, og að
þeir hofðu betra af að eta það og drekka-
hálfan pott aí vatni með, heldur en að
drekka hálfan pott af öli.“
En þeir trúðu honum ekki, heldur hædd-
ust að honum.
Það hefðu þeir þó ekki átt að gera. Pví
að flestir þeirra urðu fátæklingar alla æfi
og sumir blásnauðir, en Franklín varð lærð-
ur, frægur og auðugur maður, af því að
hann sparaði bæði mat og svefn til að geta
lesið og lært, og af því að hann sparaði