Æskan - 01.06.1904, Side 5

78
og var hann í þeim vændum að verða vel
fjáður, með þvi að jörðin var arðsöm og
greiiinn alls ekki harðdrægur iandsdrottinn.
Nú er hann var á leiðinni með konu sinni
til að iíta yflr merkur sínar, horfði hann
glaður i kring um sig og mælti: „Heldur
en ekki er munur á sveitinni þeirri arna,
Birgitta mín! eða sveitinni hinni þar sem við
bjuggum áðui. Hór er svo grænt, þorpið
ijómandi fagurt yflr að líta með þéttsett-
um ávaxtatrjám, grundirnar fullar af
fögrum jurtum og blómum, húsin öli
hreinleg og hýrleg, já, mór sýnist skógur-
inn hérna fallegri og himininn blárri, og
svo langt sem auga eygir, er yndi að
horfa á alla frjósemina og örlæti náttúr-
unnar“.
„Nema hinu megin við fljótið“, svaraði
Birgitta, „því þegar þangað kemur, er eins
og maður sé kominn í annað land; alt er
þar svo þurt og ófrjótt. En um hitt ljúka
allir ferðamenn upp sama munni, að livergi
hér nærlendis sé eins fallegt og í þorp-
inu okkar“.
„Já, þegar undanskilin er greniskógar-
lágin“, segir Marteinn, „líttu bara þangað,
hvað þessi eini afskeki blettur er dapur-
legur þar sem alt annað umhverfis er svo
vinalegt; kofinn sótugur að baka til við
dimmleit grenitrén, fjárhúsin hálffallin og
lækurinn eitthvað svo ömurlegur, sem renn-
ur þar fram hjá“.
„Satterþað", mælti konan, „að þegar mað-
ur nálgast þennan stað, þá kemur í mann
einhver ógleði og beigur, sem maður getur
ekki gert sér sjálfum grein fyrir. Hvaða
fólk skyldi það annars vera, sem býr þar,
og livað skyldi því koma til að sneiða sig
hjá öðru fólki í bygðarlaginu, alveg eins
og það hefði ekki sem besta samvizku".
„Það er trantara ]ýður“,svaraði bóndinn,
„og að öllum líkindum Sígaunar*), sem fara
rænandi og svikjandi um fjarlægar bygðir
og hafa hór ef til vill fylgsni sitt. Það
gengur yflr mig að greiflnn, landsdrottinn
okkar, skuli líða þeim að vera hér“.
„En hugsast gæti þó“, sagði konan í
viðkvæmnislegum rómi „að þetta væri fá-
fækt fólk, sem blygðaðist sín fyrir fátækt
sína, því ekki heflr það ílt gert svo menn
viti; en eitthvað er það grunsamt, að
aldrei fer það í kirkju, og ekki vita menn
heldur, af hverju það lifir, því óhugsandi
er, að það hafi nóg fyrir sig af þessum
litla garði sínum, sem þess utan er í ó-
rækt, en aðra jörð hefir það enga“.
„Guð má vita", mælti Marteinn, er þau
gengu áleiðis, „hvað það tekur sér fyrir
hendur; enginn maður kemur til þess og
það er eins og bannfæring og álögur hvíli
yfir staðnum þar sem það býr, svo að enda
bíræfnustu strákar viija ekki eiga undir
að fara þangað“.
Meðan þau voru að tala þetta saman,
bar þau út á akurinn. Þessi skuggalegi
staður, sem þau átt.u við, lá afsíðis frá
þorpinu. Þar var lág ein, sem grenitró
*) Sígaunar. flökkulólk, uppliaflega ættað frá
Asíu, sem liflr■ fyrir utan alla félagsreglu, og hefir
aldrei neinni eiðmenningu tekið. Hyggja menn
að þcir liafi flæmzt til Norðurálfunnar á 14. öld;
þeir eru svarthærðir og gulbrúnir á hörundslit,
lialda mest til i tjöldum og skógum, því frolsi
og sjáifræði er þeim fyrir öllu, og iiafast við
sumpart á léttri handavinnu, bangarasmíði, prangi
o. b. frv., sumpart á þjófnaði og ýmsum óknytt-
um.