Æskan - 01.06.1905, Blaðsíða 6

70
M
»Voriö cr komið og grundirnar gróa.
Gilin og lækirnir i'ossa af brún;
Syngur í runni og senn kemur lóa,
Svanur á tjarnir og þröstur í tún;
Nú tekur hýrna um hólma og sker,
Hreiöra sig blikinn og æðurinn fer;
Hæðirnár brosa og hlíðarnar dala,
Hóar þar smali og rekur á ból:
Lömbiri sér una um blómgaða bala,
Börnin sér leika að skeljum á hól.«
Eg hygg að ekki séu mörg börn á
landinu, seni ekki kunna þessa fallegu
vorvísu eftir Jón Thoroddsen. Þau
Iiafa víst oft sungið hana. Þaðergleði-
hljómur í henni. Góðu börnin fagna
komu vorsins, sem er anddyri sumars-
ins. Þau heilsa hlómunum, er smám
saman gægjast upp úr moldinni. Fíilar
og sóleyar eru eins og góðir vinir, sem
komnir eru aftur úr langferð lil þess
að heimsækja þau, og börnin fagna
við komu svo góðra gesta. Þau vita
líka að blómin eru lifandi verur, sem
hafa hver sill hlutverk af hendi að
inna. og lifa í samræmi við það, sem
skaparinn hefir gelið þeim. Þess vegna
elska börnin blómin og fara vel með
þau og læra af þeim. Gela börnin
lært nokkuð af blómunum? Já, það
held ég. En þau verða þá að taka vel
eftir lííi blómanna. Það er líka lil-
vinnandi; því jtað veitir svo mikla
skemtun og gleði. — Nú vil ég biðja
ykkur að virða vel fyrir ykkur hið
ytra sköpulag blómanna. Fáið ykkur
hníf og takið eitthvert blóm upp með
rótum. Skoðíð ræturnar vel. Þið vitið
hvaða þýðingu rótin hefir fyrir jurtina.
Hún heldur henni fastri við jörðina
og með smátaugunum, sem ])ið sjáið
á flestum rótum, sýgur jurtin í sig
næringu frá jörðinni, og næringarefnin
dreifast svo út um líkama jurtarinnar
á líkan hátt og fæðan í líkama manns-
ins. Síðan gætið þið betur að jurtinni.
Ut frá leggnum ganga blöð. Með l)löð-
unum andar jurtin; því plönturnar
þurfa að anda eins og við. Með blöð-
unum tekur jurtin líka við næringu
frá loftinu. Blöð hinna ýmsu jurta
eru mjög mismunandi hæði að lögun
og eins að því, hvernig þau silja á
leggnum. Þegar J)ið skoðið einhverja
jurt, þá eigið j)ið að setja á ykkur
J)etta tvent, hvernig blöðin eru i lögun
og hvernig þau sitja á leggnum. Taldð
eftir rifjunum, sem kvíslast um blöðin,
og eftir röndunum á blöðunum. Hvert
atriði út af fyrir sig hefir einhverja
þýðingu fyrir líf jurtarinnar. — Svo
komum við að þriðja aðalhluta jurt-
arinnar; það er blómið sjáll't. Það er
það, sem gefur jurtinni sína einkenni-
legu fegurð. Virðið vel fyrir ykkur
blómið. Það er þess verl. Neðsl á
því sjáið þið græn blöð. Þau heita