Æskan - 01.06.1905, Blaðsíða 7

71
bikarblöð. Þau vernda blómknappinn,
áður en hann er sprunginn út. Setjið
á ykkur hve mörg eru bikarblöðin á
hverri jurt fyrir sig. A sumum blómum
eru þau fimm, á sumum ileiri eða
færri. Svo innan við þessi bikarblöð
koma önnur blöð; hafa þau oft mjög
fagra liti og eru svo smágerð og falleg.
A sumum blómum eru þau blá, á
snmum gul og á sumum rauð og svo
framvegis. Gætið að, hve mörg þau
eru, og takið eftir, hvernig þau eru
sett. — Þessi blöð beita krónublöð.
Stundum mynda þau eins og skál,
stundum eru þau til samans líkust
klukku í laginu. Takið eftir, hvernig
þau eru i laginu. Hvernig eru þau
t. a. m. á sóleynni? — Fyrir innan
krónublöðin er duftvegurinn, eða duft-
vegirnir, þeir eru stundum eins og
smá hnúðar og hafa ýmsa lögun, og
mitt upp á milli þeirra standa upp
smáþræðir, sem kallaðir eru duftberar;
efst á þeim er ákaílega fínt duft, sem
hrynur ofan á duftvegina og þá taka
þeir að frjógast, og verða síðan að
ávexti; en ávöxturinn er nokkurskonar
geymslustaður fyrir fræin; fræin eru
egg jurtarinnar; upp af þeim sprettur
svo ný jurt, með nýum blöðum og
blómum. í öllu þessu er nú hin mesta
margbreytni, og er hér ekki staður til
að lýsa binu einstaka, en ef þið skoðið
mörg blóm og gefið gætur að þeim,
meðan þau eru að vaxa og' þangað til
þau hafa borið ávöxt, og taka siðan að
visna, þá munuð þið verða margs vís-
ari og dæmalausa gleði munuð þið
hafa af því. Sjerbver jurt hefur sitt
nafn. Að vita nöfn og' þekkja útlit
margra jurta er bæði fróðlegt, nytsamt
og skemtilegt. Ef þið viljið nákvæm-
lega sjá hvernig jurtin fer að vaxa og
þroskast, þá þurfið þið ekki annað, en
að fá ykkur góða mold í krukku og
láta niður i moldina matbaun, og taka
syo eptir því, bvernig jurtin fer að
gægjast upp úr moldinni, smáhækkar
og vex. En ekki megið þið gleyma
að láta hana hafa næga birtu og vökva,
annars getur hún ekki lifað. Jurtin
þarf á hlýu, birtu og vökva að halda.
Jurtirnar eru hugðnæmar og' elsku-
legar smáverur, sem guð hefir gefið
oss til að fegra lífið. Fyrir utan alt
annað gagn, sem þær gera, eru þær
til gleðiauka fyrir oss með fegurð sinni
og ilm. — Þær líkjast dýrunum að
því, að þær vaxa, þroskast og tímgast;
þær anda að sér og frá sér; og þær
neyta fæðu sinnar upp á sinn hátt.
Eg' veit ekki hvort þið trúið því, að
til séu jurtir, sem þykir gott kjötmeti.
Og þó er það svo. Farið út i mýri
og leitið uppi lyfjagras. Fast niður
við jörðina eru þykk og slímug, gulleit
blöð. Á einhverju slíku blaði munuð
þið finna dauðar flugur, hálfeyddar.
Flugan settist á blaðið, límdist við það
og með blaðinu saug jurtin hold flug-
unnar inn í sig. Það var kjötmeti
hennar. —
í andlegu tilliti má líka læra margt
af jurtunum. Eg vil benda á fátt eitt.
Jurtin grefur rætur sínar niðnr í jarð-