Æskan - 01.11.1908, Blaðsíða 4

84
ÆSKAN
Capitolshæðina, þarsem hof Juppiters,
hins æðsta guðs Rómverja, slóð. Þar
steig sigurvegarinn af vagni sínum og
gekk inn í hofið að altari guðsins og
færði honum þakkarfórn. Síðan var
slegið upp veizlum alstaðar í borginni
og hermönnum veitt hið bezta. Að
aflokinni hátíð þessari, gekk Cinncinn-
atus fyi’ir Ráðið, og lagði niður völd-
in. Má þar af marka ósérplægni hans,
þvi hann var kosinn alræðismaður til
6 mánaða, og hefði lögum samkvæmt
mátt halda þvi einveldi allan þann
tíma út, en hann hafði á svo stuttum
tíma framkvæmt hlutverk sitt, og rétt
við hag ríkisins, að hann sagði að sér
völdum á 16. degi frá því er hann var
kosinn.
Að þessu loknu, hraðaði hann sér
út á búgarð sinn, til þess að fullgjöra
plægingu þá, er hann liafði orðið frá
að hverfa. Þannig snéri hinn frægi
sigurvegari aftur heim til akneyta
sinna og hins óbrotna sveitalifs eftir
hátíðahöld og sigurhrós, og þóttist
ekki vaxinn upp úr því, að vinna eins
og áður. —
Þetta bar við árið 458 f. Kr. f.
10. Lucius Verginius.
Eftirfarandi saga sýnir, hversu heið-
ur og velsæmi var í miklum metum
hjá hinum fornu Rómverjum.
Svo bar við árið 431 f. Kr. að
valdir voru tíu menn í staðinn fyrir
hina tvo ræðismenn; þeir áttu að
semja og skrifa lög um réttarfar o. fl.
Þeir voru kallaðir »tímenningar«. Lög
þeirra voru skrifuð á 12 eirspjöld. Þar
fyrir voru þau kölluð »tólfspjaldalög-
in«. — Að því loknu, vildu tímenning-
arnir ekki láta völdin af hendi og
gjörðust ráðríkir mjög og mikillátir.
Að síðustu kom gjörræði þeirra þeim
á kaldan klaka. Einn af tívöldunum
hét Appíus Claudius; hann feldi hug
til meyjar einnar af góðum almúga-
ættum. En er hann gat hvorki með fé-
gjöfum né gyllivonum tælt hana á vald
sitt, fékk hann til þess einn af skjól-
stæðingum sínum, að gjöra kröfu til
hennar sem ambáttar. Með þessu hugði
Appíus að hann hæglega mundi geta
náð henni á vald sitt, þar sem hann
sjálfur væri bæði ákærandi og dómari.
Lucius Verginius, faðir mærinnar,
var ekki heima; hann var hundraðs-
höfðingi í liði Rómverja, er þá var i
leiðangri. Einn dag, er mærin kom á
torgið til þess að liorfa á sjónleiki, er
þar voru haldnir, sætti skjólstæðingur-
inn færi og þreif til hennar ogfullyrti að
hún væri ambátt hans, hann skipaði
henni að fylgja sér, ella myndi hann
taka liana með valdi. Stúlkan varð
agndofa fyrir ótta sakir, en við óp
fóstru hennar flyktist þar að múgur og
mai’gmenni; vai’ð þá varmennið að láta
hana lausa. Síðan stefndi hann lienni
íyrir rétt, og var Appíus þar sjáltur
dómari.
Meðan á þessu stóð, var sendur
skyndiboði til Verginiusai’, bundi’aðs-
höfðingja, föður hennar. Hann fær sér
þá orlof og fer að kveldi dags úr her-