Atuagagdliutit

Volume
Issue

Atuagagdliutit - 09.07.1998, Page 19

Atuagagdliutit - 09.07.1998, Page 19
GRØNLANDSPOSTEN SISAMANNGORNEQ 9. JULI 1998 • 19 ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN Aqqusinersuaq 4 Postbox 39, 3900 Nuuk fiskeindustrien, arbejdsløse kassedamer og kontorassi- stenter. Om de uuddannede time- lærere er der at sige, at de allerfleste af dem kæmper en brav kamp for at gøre et godt stykke arbejde. Men har man ikke anden baggrund for at undervise, end den man har fået ved selv at gå i skole, bliver undervisningen let meget tynd, specielt hvis den pædagogiske vejledning, man mødes med, er sparsom. Og i et land, hvor udvikling af skolen og uddannelse af befolkningen er et hovedan- liggende, - meget mere end i Danmark, Europa og USA for eksempel, hvor befolk- ningens uddannelsesniveau for år siden er blevet bragt på et højt niveau - er det temme- lig skæbnesvangert. Uuddannede lærere Og endelig er det vel kun i skolen man kan forestille sig at være tilfreds med uuddan- net arbejdskraft. Hvis man bruger den samme model på sundhedsvæsenet bliver ide- ens svagheder synlig med det samme. Mon ikke et blindtarmso- perationsteam består af en narkoselæge/sygeplejerske, en operationssygeplejerske og en læge. Ret beset er det unødvendig flothed at benyt- te så megen ekspertise på en så relativ banal operation. Man kunne uden problemer og uden øjeblikkelig kvali- tetsfald godt udskifte den ene Tlf.: 32 10 83 Fax: 32 54 83 e-mail: atuag@greennet.gl Isummat AG aqqutigalugu saqqummiuguk, naatsumik allagit, aaqqissuisoqarfillu imminut pisussaatippoq ilanngussap naalisarnissaanut. Skriv din mening til AG, skriv kort, redaktionen forbeholder sig ret til at forkorte teksten. ekspert for eksempel med en arbejdsløs kvinde fra fiskein- dustrien. Fik hun et kursus på nogen uger, ville hun kunne gøre god fyldest i en sådan sammenhæng. Hun ville være billig, og der vil være ekspertise tilovers, som kan bruges til andre presserende opgaver. Naturligvis vil ingen men- nesker lægge sit bams blind- tarm, endsige sin egen i hæn- derne på et ufuldstændigt operationsteam. Men foræl- dre er helt ukritiske, når det drejer sig om deres børns skolegang. I skolen accepte- rer man uden de store indsi- gelser uuddannede vikarer og timelærere i stort tal. Fortsat næste side Piffissap ingerlanerani misissuinerit misilittakkallu uppernarsarpaat ilumut Nunatsinni atuarfeqarnermi pitsaanngitsunik ingerlatsisoqartoq, ilinniartitsisoq Sven G udmann isumaqarpoq. Undersøgelser op igennem tiden og praktiske erfaringer har underbygget påstanden om, at den grønlandske skole ikke leverer varen, mener skolelærer Sven Gudmann. ginnittarput. Soorlu ilinniarfissuaq. Ilinniarfissuarmit ukiut ta- maasa ilinniartitsisunngor- toqartarpoq ilinniartitsinerup ingerlanissaanik pilersaarusi- orsinnaanngitsut, atuaqati- giinnik aqutsisinnaanngitsut, sammisassanullu nutaanut pulaffiginnissinnaanngitsut. Suna peqqutiginerlugu ilin- niartut tamakku taamaatiin- nartinneqartanngillat, ilinni- arnerullu naammassiartuler- nerani paasineqarpat ilumut pitsaavallaanngitsoq, ilinni- artoq ikiorneqarluni naam- massitinniameqassaaq, ima- luunniit taassuma sammisaq ataaseq uteqqissavaa ima- luunniit ukioq ataaseq atuar- teqqinneqarluni. Ajomartor- siutaaginnarporli taanna ilin- niarfissuarmi ilinniartun- ngorsimanngisaannartussaa- galuarmat, ilinniartunngor- tinneqarporli peqqutigiinnar- lugu ilinniartut 1. klasse-mi aallartittussat amerlassusaat naammatsinniarlugit. Maannakkorpiaq 400-t Ilinniarfissuarmi ilinniartun- ngoraluarpata paatsiveerutto- qassagaluaqaaq. Inunnik pi- sariaqartunik piginnaasalin- nik naammattunik peqarto- qanngilaq ilinniartut taama amerlatigisut naammassin- nitsissallugit. Taakku saniati- gut peqqissaasunngorniat, i- nunnik siunnersortinngorni- at, niuernermik ilinniarfik, inunnik ikiuisunngorniat ilinniarfiillu allappassuit. Kalaallit Nunaanni inuit taa- ma amerlatiginngillat. Atuarfimmik aqutsineq, ilinniartitsisunngornianik i- linniartitsineq eqqarsaatiga- lu, asuliinnaq ingerlavoq. KUP ingerlanngilaq Aqutsisoqarfiit ilaat inger- lanngitsoq tassaavoq KIIP. Ukiorpassuami KIIP-p ilisi- mareeraluarpaa atuarfeqar- nerup ineriartortinneqamera ajorsigaluttuinnartoq. Oqa- reernittut ukiut pingasuin- naat matuma siorna paasine- qarpoq atuartut kalaallit naammaginartumik kalaalli- sut atuarsinnaanngitsut. Paa- sisaq emgumanartoq. Oqaat- sit allattariarsornikkut oqa- luttariarsomikkullu kulturik- kut ingerlanermi inuiaqati- giinni tammarpata, inuiaqati- giinni agguarneqalernissat qanillissaaq. KHP-li soriarsi- magunanngilaq. Aap, pappi- liarsorneq, pikkorissartitsi- neq isumasioqatigiinnerlu i- kittuinnamut, naalli uatsin- nut sinnerinut pissarsiaritin- neqartussat. Sooruna Anders And kalaallisuunngortinne- qarluni saqqummersinneqan- ngitsoq. Atuakkiorfik atuak- kanik akisoorsuarnik, kusa- nartunik akimarpasittunillu saqqummersitsisarpoq taas- saanngitsumi piviusorpa- laanngitsumik amerlassusi- lerlugit. Atuakkallu atuar- neqartarput. Soorliuna pappi- lissanut akikitsunut aamma naqiterisitsisoqartanngitsoq, soorlu meeqqat tamarmik nuannarilluagaannik: soorlu taaneqareersutut Anders And, imaluunniit titartakkat kalaallisut ingerlaavartumik saqqummertartussat pitsam- mik suliat. Sooruna CD-rpassuit ka- laallisut saqqummersartut taallaat allanneqartanngitsut, kalaallisut allatanik suliak- kiissutinik tapertalerlugit. Sooruna nuna tamakkerlugu klassinut tamanut akit pillu- git suliakkiisoqartanngitsoq, sammisani assigiinngitsuni, meeqqat klassillu soqutigi- nartillugit ataatsimoorussin- naasaat. Sooruna fjemsynik- kut Carnaby Street/Sesam Strasse kalaallisuunngorlugit aningaasaliiffigineqarnian- ngitsut. Oqaatsit pillugit aal- lakaatitassiat nangeqattaar- tut, pinnguamikkut meeqqa- nut ilinniutigitinneqarsinnaa- sut, qallunaat nalorsitsaarine- ri tangeqanngitsut sianiippa- sittullu piffissamik aningaa- sanillu maangaannartitsiffi- giunnaarlugit. Sooq taamaa- liortoqanngila? Sooq? Sooq? Apersortuartoqarsinnaavoq. Taarsiullugu KIIP allaffis- sornikkut malittarisassalior- luni saqqummertarpoq. Ta- makkumi soorunami aamma ingerlanneqassapput, allaf- fissomikkulli atuarfik toqu- ngasoq malittarisassaliuuttu- araanni soqutaajunnaavis- saaq. Perorsaanikkut aqutsineq Atuarfeqarfimmi Kalaallit Nunaanni nunap sannaa mal- illugu taama inisisimasumi, pisariaqarluinnarpoq - atuar- feqarfik uummarissumik i- ngerlaavartumillu ingerlate- qusukkaani - perorsaanikkut aqutsisoqassalluni. Inuk/im- mikkoortortaq imarisanut, sammivinnut qanorlu sukka- tigisumik ingerlanermut so- qutiginnittoq. Amerlasuut o- qarusussapput taamaatto- qartoq. Uangali oqassarusup- punnga taamaattoqanngit- soq. Taama amerlatigisunik si- ammarsimatigisunilu atuar- feqarluni pisariaqarpoq ino- qassasoq arlalinnik atuarfin- nik takusaasartussanik, pe- rorsaanermik sammisaqartit- sisunik, meeqqat ilinniartit- sisullu aalajangersimasunik sammisaqartittarlugit, atuar- fimmi sulisunik pikkorissar- titsisartunik il.il. Qallunaat pikkorissartitse- riaasiat, ilinniartitsisut atuar- fiinit aallartillugit ilinniartit- tarlugit, soorunami pitsaa- voq, akisuvorli, kimikippal- laarpoq inuillu ikittuinnaat iluaqusemeqartarlutik, paar- lattuanik pitsaanerullutik a- ngalaqattaarlutik pikkoris- sartitsisartut, angalaqattaar- lutik »paasisitsiniaallutik uummarissaallutillu«. Amerlasuut ileqimisaas- sapput oqarlutillu, qitiusu- mik qulaanillu aqutsiniarner- tut nipeqarpallaaqaaq. Soorunami qulaanit qitiu- sumillu aqutsinemvoq. Ka- laallit Nunaanni atuarfeqar- nerup ukiorpassuami taman- na amigaatigiarpaa. Qulaa- nit, pimoorussilluni peror- saanikkut pisortaqameq aqu- tsinerlu. Qitiusumit aqutsineq sak- kussaavoq pitsaalluinnartoq, suleriaaseq ineriartortissaga- anni siuariartortissagaannilu. Tamatumunnga ilutigitil- lugu qitiusumit samminnit- toq sammivimmik sukkas- sutsimillu allanngortitsipal- lannissamut piginnaaffige- qarpoq kiisalu ajomartorsi- ummik aalajangersimasumik piffissami aalajangersimasu- mi maluginnitsitsisinnaallu- ni. Soorlu illu Atuarfik uumassuseqarpor- lusooq ingerlaartuartoq. Atu- arfimmik ingerlatsineq soor- lu illumik pigisaqarluni. Uki- ut tamaasa arlaannik aserfal- latsaaliinngikkaani, soorlu init ilaat qalipallugit, qaliaq usseruserlugu, silataa qali- pallugu, iggavik allamik taarserlugu allanillu suliaqar- luni, imaalitsiaannaq illu aserfallassaaq. Atuarfik taa- matut asiuartussaaq ingerlaa- vartumik - sulilluarluni aal- lussillunilu - ineriartortinnis- saa isumaginngikkaanni, aaqqiissuteqartarluni kiisalu anguniakkat nakkutigalugit. Namminersomerullutik O- qartussat aamma KIIP ilumut kalaallit atuarfeqarfiat nutar- tissagunikku misilittariaqar- paat - kappialaatit tamarmik qallunaat ilinniartitsisut uki- ut pingasut qaangiukkaanga- ta aallartarnerit aallaaveqar- tut isumminnginnerminni - paasiniaalluarlutik ajornar- torsiutini pingaameq sumin- ngaanneersunersoq. Atuarfeqarfiup maannak- korpiaq ilungersunartumik inissisimanera immikkoortit- tariaqarpoqq, paarlattuanik kalaallit atuarfeqarfiat piffis- saq ungasinnerusoq isigalu- gu nutartemissaanik iluarsi- artortinnissaanillu pilersaa- rusiortoqarluni. Sulianik tamakkuninga misilittagallit pikkorissut pif- fissaq tamaat sulitillugit ajor- nartorsiutinik misissueqqis- saaritinnissaat pisariaqarpoq. Inuit allat misigilittagaqar- luartut pikkorissullu sulititta- riaqarput Kalaallit Nunaanni atuarfeqamerup qanoq aaq- qissuunnissaanik siunnersuu- siortillugit. Pilersaamt taamaattoq ani- ngaasatigut qanoq kingune- qassanersoq paasiniameqas- saaq. Tamatuma kingorna politikerit aalajangissapput, aallartittoqarsinnaalerlunilu. KIIP-p nalunaarusiaa »Meeqqat tunngavigalugit nuna ineriartortinneqassaaq« tunngavigalugu Kalaallit Nu- naanni atuarfik nutarternis- saa, piviusunngorsinnaan- nginnissaa ilimanareerpoq. Nalunaarusiaq ataatsimut isi- galugu saqqummemera suli- arineqarneralu ajuusaarnar- tumik ima kalaalerpalutsi- gaaq, kiakkernaannarluni: Atuarfeqarfimmi ajornartor- siuteqarpugut. Ullut qulit ingerlanerini najoqqutsassi- ussaagut, sukkut tamaana, aapaatigullu qulaajarlugu a- jomartorsiutillu qanoq ilillu- ta qaangissanerigut aqqutis- siuussilluta. Sinnattuaqerpa- sittumit oqariartaatsillu nu- taaliat atorluarlugit. Kissaatigisat Soorunami Kalaallit Nu- naanni atuarfeqarfik isigin- ninnit allarpassuartigut isi- gineqarsinnaavoq. Pissutsit taakkartukkama saniatigut soorunami sammineqarsin- naapput. Soorunami ajomar- torsiutit allatigut qaangemi- ameqarsinnaapput. Ataaserli qulamaalluinnarpoq. Imaali- tsiaannartoqarsinnaanngilaq. Ajornaatsunik qaangeeriar- fissaqanngilaq. Ullormit ul- lormut periarfissaqanngilaq - angakkuarnerit atorlugit - pitsaassusermik pitsanngor- saalluni, sammivik ingerlaar- nerlu allanngortissallugit. Pi- viusuni immeraallu eqquini- aallu iluatsitseriartoqarsin- naanngilaq. Danmarkimit avissaarniar- luni ukiormi kingullermi o- qallinneq, taamaalillunilu Kalaallit Nunaanni qallun- naat sulisartut atorfissaaru- tissasut, pingaartumillu atu- arfeqarfimmi, sianiitsulior- nemvoq piviusunngorsinnaa- nanilu. Soomnami nutaamik aaq- qiisoqarsinnaavoq qallunaal- lu immikkut ilisimasallit aal- lartillugit, nammineq inger- laarnissamik nassaarniar- nermi eqqissilluni sulinia- raanni. Tamatumunngali ilu- tigitillugu ullut tamaasa TV- mik isiginnaarusukkaanni, timmisartukkut imaatigullu angallannerit ingerlatiinnam- sukkaanni, atuarfeqarfik peq- qinnissaqarfillu ingerlajuas- sappata, piitsuuneq ingalassi- matikkusukkaanni akuerine- qartariaqarpoq Kalaallit Nu- naanni qallunaaqartuarnis- saa. Kalaaliugaluaruma naalak- kersuisunullut siulittaasuullu - allamik sammisaqaqqaar- nanga - atuarfeqarfiup inger- lallualemissaa siullersaatillu- gu suliniutigissagaluarpara. Atuarfik pitsaasoq siunissa- mut piareersimasoq tunnga- vissaavoq ukiut ingerlanerini Kalaallit Nunaanni ilinniar- luarsimasunik inuusuttunik peqalernissamut, Kalaallit Nunaanni nunanilu allani ilinniaqqissinnaasut, kiisalu politikkikkut akisussaaffik utoqqarnit misilittagalinnit namminersomerulemissamik ilungersuutiginnittut atuutsit- silertunillu ingerlatseqqissin- naasut. Atorfeqarnikkut i- ngerlalluartumut tamanna tunngavissaavoq. Kalaallit Nunaanni inuussutissarsior- nikkut ingerlalluartumut tun- ngivissaavoq. Taamaattoqassa aaqqis- suussilluameq, nakkaannaju- issuseq, piumassuseq, isu- malluarneq, qilanaarneq aamma - piffissaq sivisooq - atortariaqarput. Qallunaat ilinniartitsisut ilagaannga, ukiut pingasut Kalaallit Nunaanneereerlu- nga Danmarkimut uteqqit- tussaq. Suut peqqutiginerlu- git allakkut nassuiareerpara. Taamaakkaluartoq ukiut pingasut Kalaallit Nunaan- niinnera inuuninni sivisoor- suarmik misigisannit soquti- ginamerpaat pissanganamer- paallu ilagaat. Nikallungal- lunga aallartussanngorpu- nga, qulananngilluinnarporlu Kalaallit Nunaat ilunni ami- gaatigingaatsiassagiga. Nu- narsuaq alianaatsorsuaq, a- ngisoorsuaq pissutsillu aker- leriiffiannik ulikkaartoq. ASS7 FOTO-ARKIV: VIVI MØLER-REIMER

x

Atuagagdliutit

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Atuagagdliutit
https://timarit.is/publication/314

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.