Heimilisblaðið - 01.03.1951, Qupperneq 4

32
HEIMILISBLAÐIÐ
Sogið.
öSrum fossi, sem Irufoss nefn-
ist. tíðinn upp af lionum er
til að sjá eins og drifhvít,
rjúkandi mjöll. Niður undan
fossi þessum fellur áin í hávöð-
um nokkurn spöl, þar til hún
steypist fram af þrepi einu
og myndar þriðja fossinn.
Nefnist liann Kistufoss. Allir
em þessir fossar rómaðir mjög
sakir fegurðar.
Þegar ég kem á móts við
trufoss legg ég lykkju á leið
mína og labba niður að ánni.
Er ég brátt kominn að foss-
inum, því mjög er stutt þang-
að af veginum. Hinn hljóm-
sterki niður hans verður nú
algerlega yfirgnæfandi og bug-
ar allar raddir aðrar með of-
urmætti sínum. Fossinn er ná-
lega tíu metra hár og forkunn-
ar fagur. Fram úr honum
miðjum skagar dálítil berg-
snös, sem skiptir honum raun-
vemlega í tvennt. Er vatns-
magn árinnar svo mikið, að
hvor fossálman um sig má telj-
ast vatnsmikil, enda mun Sogið
vera vatnsmest allra bergvatns-
áa á landinu.
Það er hvort tveggja í senn
stórfengleg og ægifögur sjón
að sjá þetta mikla, silfurtæra
bergvatn steypast ofan frá
fossbrún niður í gínandi hyl-
inn fyrir neðan. Fallhraði
vatnsins er æðislegur og mynd-
ar freyðandi rastir og iðuköst
út frá fossinum. — Er í öllu
þessu fólgið eitthvert laðandi
seiðmagn, eittlxvað, sem vekur
unað og lotningu áhorfandans.
Eftir skamma viðdvöl legg
ég aftur af stað. Er nú aðeins
spölkorn eftir að Ljósafossi,
enda er ég kominn þangað
að litlum tíma liðnum.
Orkuverið við Ljósafoss er
tvímælalaust eitt mesta mann-
virki á landi liér. Auk þess
er það stílfagurt svo að af ber.
Sjálf aflstöðin stendur neðan
við fossinn, austanmegin ár-
innar. I því vélavirki verður
raforkan til, fyrir tilstyrk
Sogsvatnsins. Til þess að auka
fallhæðina hefur verið steypt-
ur stíflugarður á fossbrúninni
yfir þvera ána. Við það mynd-
ast lón ofan við stífluna, mikið
og djúpt. Allt er mannvirki
þetta margbrotið og glæsilegt.
Ég held nú förimii áfram
og hjóla, sem leið liggur, upp
með Soginu. Kemur þá Úlf-
ljótsvatn brátt í ljós, en svo
nefnist vatn eitt allmikið, sem
Sogið streymir í gegnum. Fyr-
ir neðan fossana þrjá, sem get-
ið er um hér að framan, er
annað vatn, sem Sogið rennur
einnig í gegnum, og nefnist
það Álftavatn. — Olfljótsvatn
er hvergi breitt, en langt
nokkuð og liggur frá norðri
til suðurs. Vegurinn meðfram
því er hallalítill og því greið-
fær, enda er ég brátt kominn
norður fyrir það. Þar fellur
Sogið í það úr þröngu gljúfri.
Staldra ég þarna dálítið við
og geng fram á gljúfurbarm-
inn. Er æði hátt niður að
líta og veggir gljúfursins eru
nálega þverhníptir niður að
yfirborði árvatnsins, sem óhn-
ast þarna og byltir sér æðis-
lega, með liávaða miklum og
dynjandi gný. Fossar eru þ°
engir þarna, heldur samfelld
flúð.
Meðan ég dvaldi þama við
gljúfrið var hlýtt mjög í veðrn
stillilogn og glaðasólskin. Slíkt
veður mun henta vel mývarg-
inum, sem Sogið er frægt fyrir-
Enda var slík undrabýsn af
kvikindum þessum þarna, að
ég hef aldrei séð þvílíka mergð
af þeim samankomna. JörðiO
var blátt áfram morandi af
flugnagrúa og loftið sömuleið-
is. Varð ég brátt fyrir óþæg'
indum af völdum þessara bit-
varga og það svo mjög, að
ég sá mitt ráð vænlegast að
liypja mig burtu liið bráð-
asta. — Átti ég nú skanind
ófarið að Þingvallavatni, eJt
þar eru upptök Sogsins, ei»?
og kunnugt er.
Opnaðist nú brátt útsyn
yfir Þingvallavatn og umhverfi