Heimir - 22.11.1904, Blaðsíða 6
102
HEIMIR
sagan „Þráöurinn aö ofan." Sagan er að engu merkileg. Hún
er í þessum gamla sunnudagsskóla anda, aö eitthvaö lítið og
smátt, er á fjarska bágt, kemst hátt fyrir herrans mátt, og fell-
ur svo aftur og veröur að engu. „Lítil köngurló"er í þetta skifti
söguhetjan í stað kramaraumingjans, sem vanalegast er „plátz-
borinn" í þess kyns sögum.
Frumsömdu greinarnar eru allar á annan veg, og viljum vér
telja þær smærri fyrst.
„Tveir kyrkjulegir fyrirmyndarmenn" — Gisle Johnsen og
Frederik Petersen, háskólakennarar í Kristjaníu. í grein þess-
ari fer ritstjórinn um þá nokkrum orðum og lýsir stefnum þéirra
í guöfræöismálum.
Um það, hversu rétt er skýrt frá stefnum þessara manna,
viljum vér lítiö segja, áhrifa þeirra héfir lítiö gætt utan Noregs,
og eru þeir því flestum lítt kunnir. Þm'r voru ekki menn, er
myndað hafa neinn sérstakan skóla f trúfræðisheiminum, og geta
því naumast í orðsins fyllsta skilningi talist „fyrirmyndarmenn".
Ritstj. getur þess, aö Gisle Johnsen hafi tilheyrt orþodöx- skól-
anum gamla („rétttrúnaöarguöfræöi"), sem hafnað hafi „kulda
og nasasjón skynsemistrúarinnar", en reynt þó aö gjöra trúfræö-
ina „aö vísindalegri sjálfsþekkingu trúaðs manns" og grundvalla
siðfræöina Sem „samstæðilega þekking á lífi trúarinnar." Hvað
sem þetta þýðir, sem ekki er sem allra greinilegast, þá er svo aö
sjá, sem Johnsen hafi þó þrátt fyrir allt fyllt flokk skynsemis-
trúarinanna, sé það satt, sem ritstjórinn hermir hér upp á hann.
Hann segir hann og einnig hafa veriö lærisvein Schleiermachers.
Ep hafi svo verið, þá fer maöur að efast á ný um, hversu orþo-
doxíu Johnsens hefir verið varið, og kemur þá enn r.ýtt til sög-
unnar, því Schleiermacher* hefir aldrei veriö til þess skóla tal-
*) Schleiermacher er fæddur í Breslau 1768. Foreldri hans til-
heyrði Calvíns kyrkjunni, og fyrstu kennarar hans voru að
trúarskoðun fylgjendur hinnar svonefndu Moravíönsku hreyf-
ingar, sem var Uks eölis, og Methodiskan varð á Englandi
skömmu síðar. Arið 1787 fór hann á prestaskóla Moraviana
í Barbich, en hvarf þaðan skjótt og innritaðist við háskólann
í Halle, þar sem hann dvaldi tvö ár. Meðan hann var við
háskólann, varð hann fyrir ýmsum utan að komandi áhrifum