Heimir - 01.12.1906, Side 23

H EI M I R
191
Maöurinn, sem sagöi mér aS hann safnaSi ekki bókum, sá
enga þörf á því aö lesa. Hann var af hinni efnuSu borgara-
stétt, og þess konar menn lesa n:jög lítið annaS en blöSin. Þeir
hafa sjaldnast tíma eSa rænu til aS lesa. Sterkan áhuga og
löngun til aS lesa hafa á þessum tíma þeir einir af ólæröum
mönnum, sem ekki hafa tíma og efni til þess, smælingjarnir,
'Snaöarmenn og verkmenn. MeSal lærSra manna má auðvitaS
iíka íinna þenna áhuga til bókanna. En hjá þessum smælingj-
um er nú sá inentunarþorsti, sem gagntók hina efnuSu borgara-
stétt fyrir hundraö árum, en nú er hann sloknaSur.
Af hverju eigum viS aS lesa?
er þá sú spurning, sem fyrst þarf aö svara.
Eg vil ekki gera ofmikiö úr þeirri þekkingu, sem lestur
getur veitt. Margoft er hún óhjákvæmilega ekki annaS en
neySarúrbót í staöinn fyrir beina þekkingu á lífinu og heimin-
um. Þaö er gagnlegra aö fara í víötækar feröir, heidur en aö
lesa yfirgripsmiklar feröasögur. ÞaS er hægra aö þekkja menn-
ina í lífsstörfum þeirra en meö því aö rýna eftir þeim í bókum.
Eg get fariö lengra: Höggnar eöa steyptar myndir, málverk
og teiknanir mestu listamanna eru lærdómsríkari en flestar
bækur. Michelangelo, Tizian, Velazqez og Rembrandt hafa
veitt mérdýpri þekkingu á mannlífinu en heil bókasöfn.
Bækur veröum vér yfirleitt aö skoöa sem fræSi (teori).
Álíka og læknirinn getur ekki lært vísindi sín af bókleítri ein-
jurn, en veröur að kynna sér sjúklingana sjálfa, eins getum vér
ekki lært af bókunuin, nema vér lærum jafnframt af lífinu. Ef
vér höfum ekki nokkura þekkingu á mönnum, getum vér ekki
einu sinni haft gagn af skáldsögu. Vér erum þá ekki færir aB
dæma um þaö, hvort hann sýnir réttar eöa rangar myndir af
lífinu, eins og þaS er.
Þetta sést bezt á því, hvernig oft er dæmt um góöar bæk-
ur. „Svona liugsar eöa breytir enginn maöur"—segja menn,
sem þekkja aö eins fáa og hafa aldrei skiliö neitt af því sem
fram hefir fariö í mönnunuin í kringum þá. Menn kalla bækur
illa ritaöar og óeölilegar, ef þær eiga ekki viö reynslusviö