Menntskælingur - 01.04.1949, Blaðsíða 2

2
MENNTSKÆUNGUR
fórnarlömbum, byltingum, harðstjór-
um og hinum kúguðu. Sagan hefir ávallt
verið hin sama, endurtekið sig frá því
fyrsta. í fornöld flýðu forfeður okkar,
víkingarnir, föðurland sitt undan kúg-
un og ofbeldi. Þá fundu þeir ísland,
þar sem þeir kusu að setjast að og lifa
frjálsir og óháðir, þótt í útlegð væri.
Þar vildu þeir endurvekja hið forna
frelsi, sér og niðjum sínum lil handa.
Það tókst þeim vissulega, en aðeins í
tiltölulega stuttan tíma. Eftir nokkrar
aldir urðu skærurnar milli helztu höfð-
ingjanna svo ákafar, að þeir glötuðu
frelsinu og urðu enn á ný undirokaðir
með þeim afleiðingum, að allri menn-
ingu og efnahag landsmanna hnignaði
mjög. Þeim hafði mistekizt að viðhalda
frelsi sínu og mannréttindum óskertum
líkt og svo mörgum hefir farið síðan.
Spurningin er nú í dag, hvort okkur
muni takast betur. Við ættum að hafa
verið færir um að læra af reynslunni,
og geta forðazt að endurtaka sömu mis-
tökin, sem komu forfeðrum okkar á
kaldan klaka. Það hlýtur að vera full-
komlega ljóst, að það er ekki framar
nokkurt öryggi eða vörn í einangrun
eða fjarlægð frá öðrum þjóðum. Lönd
og þjóðir, sém áður voru óraveg í
burtu, eru nú orðnar næstu nágrannar
okkar. Þetta er bláköld staðreynd, og
við verðum að liaga okkur í samræmi
við hana, en ekki byrgja augun og lifa
í vímu fortíðarinnar. Ef við eigum
nokkurn límann að öðlast heiminn, sem
við kjósum, þá verðum við að gera okk-
ur þetta ljóst, og miða orð okkar og
gerðir eftir þessu og láta þær stjórnast
af alþjóðahyggju, því að í dag eigum
við einskis annars úrkosti.
Samt sem áður er ekkert eðlilegra en,
að þjóðir og einstaklingar unni J)jóð-
erni sínu og ættlönduin. Það er hverri
þjóð mikill styrkur að yirða þjóðerni
sitt, tungu og menningu og gera allt,
sem unnt er til þess að varðveita þessi
verðmæti, sem er grundvöllur sjálfstæð-
is hennar. En þj óðernisstefna, sem fer
út í öfgar, er einn versti óvinur mann-
kynsins og ógnun við frið og frelsi ann-
arra þjóða. Það var hinn mikli harm-
leikur síðustu styrjaldar. Sökum þessa
er alþjóðasamvinna nú nauðsynlegri en
nokkru sinni fyrr. Nú er svo komið, að
enginn getur framar látið sig þessi mál
engu skipta eða varpað yfir sig blæju
hlutleysisins. Öll framtíð hans og þjóð-
ar hans getur oltið á því, hvaða afstöðu
bann tekur til þessara mála. Sá tími er
nú liðinn -þegar við gátum huggað okk-
ur við þessar minnisverðu línur Hilaire
Belloc’s:
„Whatever happens we have got
the Maxim gun and they have not.“
Grundvöllur þess heims, sem við kjós-
um, verður að vera einlægt samstarf
milli þjóðanna. Þá fyrst geta þær þjóð-
ir, er dregizt hafa aftur úr í efnahags-
legu og andlegu tilliti, sótt fram á leið
jafnt og hinar, sem lengra eru komnar.
Á þann hátt getur velferð og hamingja
þjóðanna aukizt að miklum mun, jafn-
framt og þeim hlotnast ríkari skerfur
af auðæfum jarðar. Þessu öllu og miklu
meira er mögulegt að hrinda í fram-