Alþýðublað Hafnarfjarðar - 15.05.1978, Blaðsíða 7

Alþýðublað Hafnarfjarðar
/
> ................
Spjallað við Svend-Aage Malmberg.
Friðlýsing, útivistarsvœði og
fólkvangar eru þýðingarmikil mál.
■ .
Þú hefur áhuga á náttúru-
verndarmálum. Hvernig at-
vikaðist það, að þú tókst til
starfa í náttúruverndarnefnd
Hafnarfjarðar?
Náttúruvernd er góðu heilli
almennt það viðurkennd
a.m.k. í orði, að allir vilja
stjórnmálaflokkarnir þá Lilju
kveðið hafa.
Náttúruverndarnefnd Hafn-
arfjarðar er kosin til fjögurra
ára í senn samkvæmt náttúru-
verndarlögum frá 1971 af Bæj-
arstjórn Hafnarfjarðar, sem
einnig ákveður formann nefnd-
innar. Ég, hef verið formaður
frá því nýju lögin gengu í gildi.
Það var Ragnheiður Svein-
björnsdóttir, þá bæjarfulltrúi
Framsóknarflokksins hér í bæ,
sem fyrst ræddi við mig um
þetta mál og tjáði hún mér að
samstaða væri í bæjarstjórn
um þessa nefnd og fylgdu
starfinu engar flokkspólitískar
kvaðir heldur aðeins að vinna
vel. Annars hefði ég þá heldur
ekki tekið þetta að mér, en á-
huginn fyrir náttúruvernd
réði úrslitum. Eftir kosning-
arnar 1974 var það Snorri
Jónsson, yfirkennari og einn
nefndarmanna fram að því,
sem hafði milligöngu um að ég
héldi áfram starfinu á sama
grundvelli og áður.
Það var vegið að ykkur nátt-
úruverndarmönnum í Hamri
um daginn. Hvað viltu þú segja
um það?
Hvergi stendur það i nátt-
úruverndarlögum að nefndar-
menn veljist eftir flokkum.
Það vekur því nokkra eftir-
tekt, þegar blaðið HAMAR nú
í annað sinn vegur að skoðana-
frelsi náttúruverndarmanna.
Athugasemdir blaðsins um
náttúruverndarmenn í álögum
hljóta að vera á misskilningi
byggðar, nema þær séu þá
sprottnar af andstöðu við nátt-
úruverndina sem slika. Ég
vona nú að svo sé ekki.
Athugasemdirnar í HAMRI
sýna væntanlega aðeins, að
margir vilja eigna sér náttúru-
verndina eins og t.d. fiskveiði-
landhelgina og komast færri að
en vilja.
Betur væri ef HAMAR
ræddi um verksvið náttúru-
verndarnefndar, hvernig megi
efla starf hennar og auka
tengslin við bæjaryfirvöld og
almenning. Ég tel mjög brýnt
að þessi mál séu tekin til alvar-
legrar athugunar hér í Hafnar-
firði, svo að nefridin verði ekki
áfram aðeins málamyndanefnd
áhugamanna, sem hægt er að
leita til þegar svo sýnist og til
að þóknast lögum Alþingis á
pappírnum.
Þú hefur ekki tekið áður
opinberlega pólitíska afstöðu?
Hvað olli því, að þú gafst kost
á þér á lista Alþýðuflokksins
nú?
Blaðið HAMAR gerir því
skóna að ein símhringing ráði
úrslitum um afstöðu náttúru-
verndarmanna til stjórnmál-
anna. Heldur þykir mér þetta
lágkúrulegt sjónarmið. Ég tók
sæti á lista Alþýðuflokksins að
vísu með nokkrum óróa sökum
reynsluleysis á hinum pólitíska
vettvangi, en ég ákvað að mál
væri til komið að taka pólitíska
afstöðu og láta slag standa.
Enginn annar starfandi stjórn-
málaflokkur í Hafnarfirði en
Alþýðuflokkurinn kom til
greina fyrir mig nú. Fleiri mínir
líkar hljóta að geta stutt Al-
þýðuflokkinn nú með Hörð
Zophaníasson i broddi fylking-
ar, með það markmið í huga að
efla baráttuhug flokksins og
fylgi.
Hvað viltu segja um frið-
lýsingar og fólkvanga?
Friðlýsing, útivistarsvæði og
fólkvangar eru þýðingarmikil
mál, ekki síst í þéttbýli. Hafn-
firðingar hafa notið samvinnu
við nálæg sveitarfélög og Nátt-
úruverndarráð um þessi mál
þannig að árangur hefur náðst.
Skal þar fyrstan nefna fólk-
vanginn á Reykjanesi, sem nær
allt frá Heiðmörk að sjó
sunnanvert á Reykjanesskaga.
Með þátttöku í þessum fólk-
vangi lögðu Hafnfirðingar
mikið af mörkum til að fólk
hér á þéttbýlissvæðinu fái not-
ið útivistar í sérstaklega fögru
umhverfi á næsta leiti við
heimili sín. Fólkvangurinn í
Bláfjöllum, en Hafnfirðingar
gerðust aðilar að honum eftir
stofnun hans, er öllum skíða-
unnéndum vel kunnur. Beinar
ferðir úr Hafnarfirði í Bláfjöll
hafa auðveldað æsku bæjarins
að njóta útivistar þar. Enn má
þó bæta þá þjónustu sýnist
mér.
Hvað um Ástjörnina?
Friðlýsing Ástjarnar nú
alveg nýverið var gamalt mál
sem stöðugt hélt velli hvað sem
á dundi. Við Ástjörn er fjöl-
breytt fuglalíf og þar eru varp-
stöðvar fugla sem annars sjást
ekki svo nálægt mannabyggð.
Vestan við tjörnina eru sér-
kennilegir hraunbollar í
hrauninu, en það er reyndar
nokkurs konar stífla tjarnar-
innar. Gróður og lágdýralíf er
einnig afar fjölbreytilegt við
tjörnina, og er hún og um-
hverfi hennar t.d. einstök í
sambandi við fræðslu i nátt-
úrufræði fyrir unglinga frá öllu
höfuðborgarsvæðinu. Nauð-
synlegt er að umhverfis hið
friðlýsta svæði við Ástjörn
verði stærra útivistarsvæði
fyrir byggðina í kring, og er
það sjónarmið viðurkennt af
skipulagsnefnd og bæjarráði.
Yfirleitt ber að stefna að þvi
að sem flestir geti notið útivist-
ar og náttúruskoðunar, bæði
ungir og gamlir. Þá vaknar
spurningin hvernig þeim mál-
um sé háttað hér á landi og hve
margir hafi í raun efni og tíma
til að njóta þeirra lífsgæða sem
ísland býður upp á.
Hvað er annað að frétta af
náttúruverndarmönnum?
Aðrar nýustu fréttir af vett-
vangi náttúruverndar er Nátt-
úruverndarþing í lok apríl s.l.,
sem haldið er þriðja hvert ár.
Ég sat þingið fyrir hönd
Hafnarfjarðar. ýmis mál voru
þar að vonum á dagskrá og
skipta sum þeirra Hafnarfjörð
töluverðu máli. Verður hér
aðeins stiklað á stóru, en
hreinskrifaðar niðurstöður
hafa ekki borist enn og þær því
ekki kynntar að svo komnu
máli í Náttúruverndarnefnd
Hafnarfjarðar né yfirvöldum.
Meðal þeirra mála sem um
ræðir eru olíumengunarvanda-
mál og varnir gegn þeim í
höfnum. Rik áhersla var lögð á
að fyrir sé nauðsynlegur bún-
aður til varnar ef slys ber að
höndum, og einnig til
hreinsunar á venjulegri úr-
gangsolíu i skipum. Höfnin i
Hafnarfirði er olíuhöfn og
hljóta þessi mál að vera á dag-
skrá hér. Sorphreinsun á sjó og
landi var einnig til umræðu.
Bent var á nauðsyn þess að
hafa sorpmóttöku í höfnum til
að koma i veg fyrir þann hvim-
leiða sið að fleygja drasli fyrir
borð rétt utan við hafnarmynn-
ið eins og almennt tíðkast.
Þetta sorp og annað sem fýkur
frá sorphaugum dreifist um
allar fjörur hér i Faxaflóa. Eld-
stöðvar á Reykjanesskaga voru
til umræðu. Á þinginu var á-
kveðið að Náttúruverndarráð
geri þegar í stað úttekt á eld-
stöðvum, hraunum og jarðvegi
á Reykjanesskaga til að skipu-
leggja verndun og nýtingu
þeirra. Eins og flestum er ljóst
þá gætir mikillar ásóknar í
gjall og hraun á þessu svæði og
er ekki seinna að vænta átaks í
skipulagningu þessara mála.
Náttúruverndarnefnd Hafnar-
fjarðar hefur orðið lítið ágengt
á þessu sviði þrátt fyrir tölu-
verða viðleitni. Á þinginu var
einnig kveðið á um að mengun
frá iðnrekstri spilli ekki um-
hverfi né heilsu manna sem við
hann vinna. Kröfur verði gerð-
ar um mengunarvarnir starf-
andi fyrirtækja eins og vinnslu-
stöðva atvinnuveganna og
verksmiðja.
Hvað viltu svo segja að lok-
um?
Að lokum vel ég geta þess að
lög um náttúruvernd eru nú í
endurskoðun, og má ætla að
hin nýju lög ef fram ganga
leggi aukna áherslu á samvinnu
heilbrigðismála, umhverfis- og
náttúruverndarmála og fegr-
unarnefnda. Sérstök stjórn-
deild mun eiga að fjalla um öll
þessi mál, einskonar heilbrigð-
is- og umhverfismálaráðuneyti
eða deild innan ráðuneytis. Má
vænta mikilla bóta í fram-
kvæmd mála ef af verður og
vel er að staðið.
Svend-Aage Malmberg, haffræðingur, skipar 14.
sæti A-listans í Hafnarfirði við bæjarstjórnarkosning-
arnar í vor. Hann er kunnur fyrir störf sín í sinni fræði-
grein, en ekki síður er Svend-Aage þekktur fyrir störf
og áhuga á náttúruverndarmálum. Alþýðublað Hafn-
arfjarðar átti viðtal við Svend-Aage Malmberg hér á
dögunum bæði í tilefni að því, að hann er nú í fram-
boði fyrir Alþýðuflokkinn í Hafnarfirði og eins hitt að
hann hefur frá mörgu athyglis- og áhugaverðu að
segja. Fer viðtalið við Svend-Aage hér á eftir.
ÞETTA VILJUM VIÐ:
Alþýðuflokkurinn
boðar atvinnulýðraeði
■ Alþýftuflokkurinn krefst lýb-
ræbislegra yfirráfta þjóðar-
innar yfir atvinnulifi sinu.
■ Hann vilt dreifa efnahags-
vaklinu meðal hins vinnandi
fólks.
* Hver maður á rctt til aö njóta
vinnu sinnar og afraksturs
hennar.
• I-aunþegum ber hlutdeild I
rekstri og stefnumótun
fyrirtækjanna.
Þaö er andstætt jafnaöar-
stefnunni aö yfirráö yfir fjár-
magni véiti rett til að ráöstafa
vinnu almennings og afrakstri
hcnnar. Atvinnulifiö á aö þjóna
hagsmunum þjóöarinnar i heild
og vera undir hennar stjórn,
þaö eitt cr jöfnuöur og lýðræði.
Þvi var rikiseign helztu at-
vinnutækja löngum stefnumiö
jafnaöarmanna. Nú hefur þaö
verið endurmetið í ljósi nýrra
aöstæðna.
Hinir þjóökjörnu valdhafar
ráöa hagstjórnartækjum, sem
nægja til aö inóta á skipulegan
hátt þróun atvinnulifsins og
leiörétta skiptingu teknanna,
þótt aöeins lltill hluti atvínnu-
tækjanna sé beinlinis undir
þcirra stjórn. Innan ramma
áætlunarbiiskapar og almcnnr-
ar hagstjórnar cr rctt aö fyrir-
tækin njóti sjálfstæöis, þannig
aö efnahagsvaldinu sé drcift.
IVIörg atvinnutæki eru þó svo
mikilvæg i atvinnulifi og valda-
kerfi landsins og einstakra
byggöarlaga, aö þau eiga aö
vcra samfélagseign og stjórn-
endur þeirra ábyrgir fyrir al-
menningi. Eigendur þeirra geta
veriö sveitarfélög, samvinnufé-
lög og sjóöir i umsjá iaunþega-
samtaka, og cr slikt eignarform
oft vænlegra til aö dreifa
valdinu en bein rikiseign.
Samfélagseign i þessum
myndum — þjóðnýtingu i vlö-
ustu merkingu — vill Alþýöu-
fiokkurinn auka og finna hennt
sem lýöræöislegust form. Viö
hliö miöstýrös áætlunarbúskap-
ar er hún aðalstoð þess lýö-
ræöistega efnahagslifs sem
jafnaöarmenn vilja.
Atvinnurekstur, sem aökalt-
andi er aö færa i atmannaeign.
er bankastarfsemi, tryggingar,
lyfsala. heildverzlun meö oliu-
vörur og inikitvæg fyrirtæki i
útgerö o.g fiskvinnslu.
Auk lýöræöiSlegrar stjórnar á
meginþáttum atvinnulifsins á
vinnandi fólk rétt til áhrifa,
iiver á sfnum vinnustaö, til þess
aö laga vinnustaöina og tilhögun
vinnunnar aö vilja sinum og
þörfum og gera starfið frjórra.
I rekstri sem ekki er stór i
sniöum né fjármagnsfrckur.
verður þessu marki bezt náö
meö þvi aö hann sé eign þeirra
einstaklinga sem við hann
vinna. Slikan einstaklingsrekst-
ur styður Alþýöunokkurinn.
Flest vinnandi fólk hlýtur þó
áfram aö veröa launþegar, og
vill Alþýöuflokkurinn tryggja
þeim aöild aö stjórnun fyrir-
tækjanna.
Leiöir til þess eru einkum:
■ s kipu lagsbundiö samráö
stjórnenda viö starfsfólk og
fúlltrúa þess.
■ aöild starfsfólks aö stjórn
fvrirtækja og stofna'na.
■ áhrif verká^ýösféíaga og
trúnaöarmanna þeirra.