Kristniboðinn - 01.05.1934, Side 6

6
KRISTNIBOÐINN
»Er Guð Biblíunnar raunveruleg vera,
sem hefir skapað heiminn, eða er hann
heilaspuni fyrri tíma kynslóða?«
Petta mátti lesa, sem fyrirlestrarefni
á götuauglýsingum í Vánersborg í Sví-
þjóð í síðastl. Októbermánuði. Fyrirles-
arinn var nefndur: »Hinn þekti frí-
hyggjumaður, Niels Mauritz, fyrv. bapt-
istaprestur«, sem ætlaði að heiðra borg-
ina með heimsókn sinni.
Ýmsir í bænum þektu mann þenna
þegar allvel að vissu leyti, en baptista-
prestur hefir hann aldrei verið. I bókum
lögreglunnar er hann kunnur undir
nafninu Fáldt. Hann var einnig alræmd-
ur fyrir félagsskap sinn og samvinnu
við Albertíus nokkurn. Þeir höfðu fund-
ið upp á því að ferðast um landið til al-
þýðufræðslu á þann hátt, að Albertíus
byrjaði samkomur þeirra með því að
rífa trúarbrögðin niður fyrir allar hell-
ur, en svo kom Níels Mauritz fram á
eftir og varði þau með hinum fáránleg-
ustu röksemdum, sem hann gat fundið
upp á, og endaði viðureign þeirra svo
æfinlega með því (alt eftir samkomu-
lagi) að hinn helti sér yfir hann og gerði
hann orðlausan með öllu. Með því móti
bar guðsafneitunin fullnaðarsigur af
hólmi, en þessir lagsbræður skiftu ágóð-
anum á milli sín, því að aðgangurinn
að þessum sennum þeirra var auðvitað
seldur.
En þegar blöðin, seint og um síðir,
voru búin að fletta ofan af þessum sví-
virðilega atvinnuvegi þessara kumpána,
þá tók Niels Mauritz það fyrir að halda
»trúfræðivísindalega« fyrirlestra á eig-
in spítur.
Sem dacmi þess hve tilgangurinn hefir
verið alvarlegur og fyrirlestrarnii- »vís-
indalegir«, má geta þess, að í einurn
fyrirlestrinum, er hann hélt í Váners-
borg síðastliðið vor, þá »sannaði« hann
fyrst að Jesús hefði aldrei verið til og
ur og söng með og bað barnabænir sínar.
Hann reis upp, klappaði á kinnina á
drengnum og sagði: »Sofðu nú rótt
drengurinn minn,« og ætlaði svo að fara.
En þá sagði Þórður litli aftur: »Af
hverju syngur þú ekki líka, pabbi?«
»Pabbi á svo annríkt,« svaraði hann
til þess þó að segja eitthvað. »En nú
verður þú að fara að sofa.«
Og svo fór hann.
Annríkt, já, — hann hafði unnið.
Unnið sig upp í góða stöða og var vel
metinn maður. Hann hafði góða verzlun
og gott og skemtilegt heimili, og trausta
kunningja,------en samt sem áður fanst
honum nú alt svo tómlegt. Þórður litli
hafði rifið grundvöllinn undan þessu öllu
saman á fáum mínútum.
Nei, það var þýðingarlaust að brjóta
heilann um alt þetta! Hann lagði bók-
ina frá sér og gekk til r.áða. En hann
lá lengi andvaka. Það var svo margt,
enflar lefl sálmasöng.
í öðrum fyrirlestri »sannaði« hann að
hann hefði aldrei dáið á krossinum, held-
ur verið svikari, sem þóttist vera dauð-
ur. —
Nú ætlaði þessi sami maður að koma
aftur til Vánersborgar. Samband kristi-
legra félaga latínuskólapilta í Váners-
borg hafði lengi haft hug á að rísa gegn
þessari svívirðilegu notkun málfrelsis-
ins. I fyrsta lagi höfðu þeir hugsað sér
að taka alþýðusamkomuhús borgarinnar
á leigu, næst þegar ferðafulltrúi þeirra
kæmi til borgarinnar, og boða þar til
umræðufunda með inngangsfyrirlestri,
er fletti ofan of þessari ósæmilegu guðs-
afneitunarstarfsemi. En þá kom í ljós
að Niels Mauritz hafði einmitt orðið á
undan þeim og leigt húsið sömu dagana,
sem ferðafulltrúinn yrði í bænum. Lat-
ínuskólapiltarnir ákváðu þá í staðinn að
mæta í einni fylking á fyrirlestrinum
hjá Niels Mauritz. Þeir skoruðu á lat-
ínuskólapiltasambandið í Uddevalla að
slást í hópinn og komu 26 piltar þaðan.
Þegar Niels Mauritz kom með peninga-
kassa sinn, hitti hann 70 latínuskóla-
pilta við dyrnar, er biðu eftir að ná sér
í aðgöngumiða.
Fyrirlesturinn var hörmulega bágbor-
inn og stóð yfir 1,45 klukkustund. Und-
irtektirnar voru yfirleitt daufar nema
þegar hann jós úr sér nauðsynlegustu
klúryrðunum, þá var hlegið. En þó fékk
hann einu sinni dynjandi lófaklapp, en
það var þegar hann jós sér yfir þá menn,
sem í fullkomnu ábyrgðarleysi, veltu ssr
í óhófi og munaði og ögruðu með því
þeim, sem atvinnulausir væru og æstu
þá gegn sér á þann hátt. Og þá voru
það latínuskólapiltarnir sem klöppuðu
og það í fullri alvöru.
Kommúnistarnir, sem inni voru í saln-
um, virtust verða hvumsa við þessu, —
því höfðu þeir ekki gert ráð fyrir.
Það hefir litla þýðingu að skýra frá
sem geymt var í undirvitundinni, er nú
braust upp á yfirborðið með ákærum,
ógnum og dómi.
Annríkt átti hann að vísu, en nú mint-
ist hann orðanna: »Hvað gagnaði það
manninum þó hann eignaðist allan heim-
inn, en biði tjón á sálu sinni.«
En hann hristi þetta af sér - þving-
aði sjálfan sig til að hugsa um eitthvað
annað; sofnaði hann svo að lokum.
Það hafði losnað um sitthvað í huga
Jens Nordstad við það, sem Þórður litli
sagði við hann. Sumt af því hrundi og
honum skildist að grundvöllurinn undir
fótum hans riðaði við.
Hann reyndi að sökkva sér niður í
störf sín af ítrasta megni, og með því
móti gat hann hrundið órólegum hugs-
unum frá sér öðru hvoru, en þær ásóttu
hann alt af á ný og þá enn ákafar en
áður. Hann gat ekki að sér gert, að taka
gömlu Biblíuna sína, er honum hafði
umræðunum. Af skiljanlegum ástæðum
bað Niels Mauritz í upphafi, menn um
að forðast allar pensónulegar árásir.
Mótmrlendur hans urðu dyggilega við
þeim, tilmselum, en hinir réðust aftur
á móti, hvað eftir annað, á hina kristnu
ræðumenn persónulega og á presta borg-
arinnar o. s. frv. Frammistaða þeirra
skapaði fremur raunalegt álit á málstað
þeirra og röksemdafærslum þeim er þeir
beittu á fundinum. Einn kommúnistinn
fræddi t. d. félaga sína á þvf, að í
barnaskólum þeim einum, er ætlaðir
væru fátækari börnunum einum í bæn-
um, væri þeim kent að trúa á Guð, —
auðvitað til þess eins að halda þeim á-
fram í þrælkuninni —, en í barnaskól-
um æðri stéttanna og æðri skólum yfir-
leitt, væru nemendurnir lausir við þetta
»opium«. Hann kvað sér vera þetta
kunnugt, því hann væri í safnaðarnefnd-
inni!
Klukkan var farin að ganga ellefu
og komið að lokunartíma, en latínuskóla-
piltarnir áttu þá enn nokkuð ósagt og
það gerðu þeir með því að syngja ein-
um rómi: »Vor Guð er borg á bjargi
traust«. Það var hrífandi og kröftugur
söngur.
I fyrstu horfðu fundarmenn á þá gap-
andi af undrun, svo reyndu þeir að
byrja að syngja »Internationalen«, en
það kulnaði eins og kertisskar í roki
fyrir hinum hljómsterka sálmasöng. Þá
reyndu þeir að ryðja bekkjunum, klappa
lófum, stappa, æpa og hljóða, en alt kom
fyrir ekki, það kafnaði alt í hinum kröft-
uga stríðssálmi Luthers.
Niels Mauritz reyndi líka að koma
í veg fyrir að þessi yrðu endalok guðs-
afneitunarstarfsemi hans í þetta sinu
og loks þaut hann utar eftir ganginum,
þangað sem latínuskólapilarnir stóðu, en
þeir létu það ekkert á sig fá. Athyglis-
vert var að sjá hvernig fjöldinn mót-
mælti fundarboðanda. Úti um allan sal-
inn mátti sjá menn og konur standa upp
og taka undir söng piltanna. Loks gáfu
hinir upp alla vörn og síðasta versið
verið gefin í fermingargjöf, í hönd sér
við og við, eins og ósjálfrátt og lesa dá-
lítið í henni, en það jók aðeins óróleik
hans. Það bar einnig við, að andvarp
steig upp úr sálu hans, endrum og eins,
til Guðs um hjálp, en það var eins og
stuna út í loftið. Stundum beit hann á
jaxlinn og sárar og harðar hugsanir
náðu yfirráðunum í sálu hans.
En eitt var þó víst, að Guð hafði náð
tökum á Jens Nordstad; og þau tök er
ekki auðvelt að hrista af sér. Jens Nord-
stad var bænabarn og bænabörn verða
að berjast ósleitilega gegn Guði, eigi
þeim að takast að halda honum frá sér
um aldur og æfi.
Þannig leið langur tími.
Svo bar það við einn sunnudag, að
halda átti barnaguðsþjónustu í kirkj-
unni. Gamli presturinn hafði fengið
lausn frá embætti með eftirlaunum og
var fluttur til höfuðstaðarins, og tiltölu-
lega ungur prestur var kominn í stað-