Nýjar kvöldvökur - 01.04.1907, Page 23

NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
119
Bókmentir.
Til hins betra flokks af skáldsögum, sem út
hafa komið á síðustu árum, má telja tvær sög-
ur en; önnur þeirra er eftir frægan þýzkan
höfund og sagnfræðing: Gustav Frcytag og
nefnist Ingi konungur; það er fyrsta saga úr
stórum sagnabálki, sem hefir til meðferðar alla
nrenningarsögu Rjóðverja frá miðri 3 ö!d og
alt fram á vora daga. Alls er _ritverk þetta í
6 stórum bindum. Ingi konungur er fyrsta sag-
an. Rað er ágæt lýsing þess aldarfars og
menningarstigs, er þá var í Rýzkalandi, og
verður því ekki neitað, og þar óma við margir
þeir strengir, er minna oss á fornsöguhetjur
vorar. Vér könnumst einhvern vegin svo
vel við ættarmótið með Gísl (Giselu) drotn-
ingu og þeim gömlu kunningjakonum okkar:
Brynhildi Buðladóttur og Guðrúnu Ósvífursdótt-
ur, og með farandskáldinu í sögunni detta oss
gömlu íslendingar í hug, er víða fóru og færðu
konungum og höfðingjum kvæði sín. Sagan
cr rituð í nútímasniði með löngum lýsingum
og nækvæmari frásögu; en útleggingin er rituð
sem mest í fornsögustíl og á fornsögumáli;
er málið ágætt en nokkuð þunglamalegt, ogá
víða illa við efnið, eins og það er orðað. Fcrn-
^uálið á óneitanlega bezt við fornsögur vorar,
en þegar farið er að klæða nýtizkurithátt í þann
forna búning verður það alt af eitthvað hjáleitt
°g óviðfeldið, og getur áldrei farið vel. hvað
vel sem vandað er til búningsins. Rað er eins
°g að gifta saman gamla tignarfrú og ungan
glæsimann; bæði sóma sér vel, — ágætlega,
bvort um sig; en þau eiga ekki vel saman. Og
svo er annað: Rað verður aldrei málið á Egiu,
Njálu eða Heimskringlu, sem nienn hafa ráð
a nú á dögum, þó menn kunni málið vel; það
verður alt af silfuraldarmót á því. Pað þarf ekki
«nnað en lesa »Hermennina á HáIogalandi»
°g < Sverð og bagal» til þess að finna það.
Hin sagan heitir < Pyrnibrautin,» og er eft-
ir annan Pjóðverja, Herm. Sudermann-, er hann
talinn annar helstu núlifandi skálda Rjóðverja.
Saga þessi heitir «Frau Sorge», «Sorgin» á frum-
málinu, og lýsir ágætlega baráttu ungs manns
að hafa sig áfram, og komast upp úr vanvirðu
og lægingu. Málið á útleggingunni má vel
vera, þó betra hefði verið að fægja það bet-
ur sumstaðar en gert hefir verið. Prentunin
er eins og á flestu þessu ísfirzka, raunalega ó-
vönduð —rétt handa rusli því, sem enginn ætti
að lesa —sami frágangurinn og á «Sögum her-
læknisins».
í Reykjavík hafa árin nú á undan verið
gefnar út margar sögur aðrar en þær, er eg
hefi þegar nefnt. Byrjað var á því að prenta
upp «KapitóIu» neðanmálssögu, sem einhvern
tíma kom í »Heimskringlu,» og svo hafa neð-
anmálssögurnar rekið hver aðra eins og skæða-
drífa.Pað er svo grandvart, að nokkur einasta
af sögum þessum sé eítir nokkurn þann mann,
sem kunnur er að neinu, nema ein er eftir
Jules Verne; allar aðrar eru eftir ameríska eða
enska bullara, sem rita sögur til að skemta hin-
nm lægralýð í blöðum og tímaritum, og gleym-
ast óðara. Sumar af þessum sögum eru nógu
góðar, t. d. «Umhverfis jörðina á áttatíu dög-
nm,» < Kynblandna stúlkan,» Valdemar munk-
ur» og enda fleiri, en sumar má telja með
hinu argasta rusli, sem út er gefið, og engin
maður ætti að Iíta við, t. d. «Hinn óttalegi
leýndardómur.* eg veit ekki hvað margt er
komið út af þessum óhroða, eg hefi ekki haft
tíma til að liggja yfir því að lesa það eða unn-
ið til að kosta til að ná í það alt saman, en
svo margt hefi eg af því lesið bæði fyr og nú,
að eg veit vel, hvað þar er á borð borið
fyrir þjóðina, það eitt er víst, að það er ó-
lioll fæða, og borgar ekki aurana, sem fyrir
það fara. Og þeir eru Iangt of margir. Pað
er stórfé sem þjóðin eyðir í þenna óþarfa. —
Allar eiga sögur þessar sammerkt í einu: því,
að málið á þeim ér hraklegasta íslenzka, sem
fáanleg er; það er engin íslenzka, heldurVest-