Eimreiðin - 01.01.1960, Page 78

‘^Veótur - íóienzk IjóÖ
Undarleg er íslenzk þjóð.
Allt, sem liefur lifað,
hugsun sína og liag í ljóð
hefur luin sett og skrifað.
SVO kvað Vestur-lslendingurinn
Stephan G. Stephansson, og oft
hefur verið í þau orð vitnað sem
algild sannindi tim þá, sem ís-
lenzkt mæla mál. Hitt mun þó
sönnu nær, að vísan eigi alveg sér-
staklega við þjóðarbrotið, sent ilutt-
ist vestur um haf og festi þar
rætur, svo mjög virðist ljóðhneigð
fólksins hafa magnazt við að flytj-
ast búferlum. Mikill fjöldi ljóða-
bóka eftir Vestmenn íslenzka sann-
ar þetta.
Oss, er hvergi fórum, liefur löng-
um hætt til að meta lítils ljóðagerð
landa vorra vestan hal's. Sjálfur
Stephan G., höfuðspámaður þeirra,
hefur enn eigi verið metinn, eins
og hann á skilið, af alþýðu hér
heima. Og svo er um fleiri vestur-
islenzk skáld. Ég hygg, að orsök
þess vanmats á þeim sé að kenna
skilningsskorti, sem stafar af fram-
galti Kjalvararson eigi sjálfur þús-
undára afmæli sumarið 1960. Eftir
.tímatali fyrrnefndra fræðimanna
er það ekki ósennilegt. Nerna það
hafi verið, eins og ég hef lengi haft
í huga, sama ár og sagan af Snæ-
birni galta var birt á prenti 1958.
andi blæ máls og menningar i
Vesturheimi.
Ég, sem þessar línur rita, get t.
d. fúslega játað, að mig brestur
víða skilning á kímni Guttorms J-
Guttormssonar, sem er austfirzk að
uppruna, en hefur dýpkað og
frjóvgazt við vestræn áhrif og feng-
ið á sig annarlegt snið. Og vér eig-
um óhægt nteð að samræma það
hugsunarhætti vorum.
Stundum er túlkun viðhorfs og
tilfinninga ólík því, sem vér eig'
um að venjast og sættum oss þvl
ekki við slíkt. Þannig getur ein-
læg túlkun í ljóðum sem lausu máh
örðið til ásteytingar og verið dæmd
barnaskapur. En mér er spurn:
Skyldi ætíð vera svo breitt bilið
milli barns og spekings? Björn
Gunnlaugsson sameinaði hvort
tveggja. Og hann var ekki einn
um það. Slíkir menn eru uppi 11
öllurn tímum. Oft eru þeir sah
jarðar eða ljós heimsins.
Einn þessara manna er Richard
Beck, prófessor í Grand Forks, mað-
ur elchnóðs og áhuga. Auk kennsl-
unnar, leggur liann stund á félags'
mál, fyrirlestrahald, ritstörf í lausu
máli og ljóðum. Dugnaður hans et
lrábær, að hverju sem hann geng'
ur, og veit ég varla, hvað honum
er hugleiknast. Trúað gæti ég þvl’
að hann ætti það sameiginlegt me
landa sínum, Stephani G., að helga
1 jóðagyðjunni „hríðar og nótt og