Ægir - 01.10.1906, Page 10

38
Æ G I R .
í vi'ii" oo- eí'tii* 1814.
Eftir Fr. Macody Lund.
iPýtt úr »Kringsjaa«].
[Frh. | Frakkar, sem um þær mund-
ir höfðu svo fullkomnar fiskiveiðar, tóku
þessari hreyfingu með fögnuði og gleði.
»Journal Oeconomique« skrilar í aprilm.
1759, að ekki sé unt, að hugsa öðru vísi
um fiskiveiðarnar fyrir hvern þann mann,
sem ann sínu föðurlandi, en með ánægju
og óskum um, að hægt sé að gera þær,
sem fullkomnastar og arðmestar. Allir
enskir föðurlandsvinir tóku í sama streng-
inn. Þó viljum vér ekki láta hjá líða, að
minnast þess, að Englendingar höfðu um
þessar mundir bátaútveg í stórum stíl,
sem var rekinn með dugnaðí og miklum
ávinning.
Árið 1750 var í Lundúnum gefið út
Itoðsbréf frá »The Free British Fishery
Societey«, og var þar slrax skrifað sig
fyrir 9 milj. kr. (500,000 pd.) og með
ákvörðun í Parlamentinu var félaginu
veitt 32,40 kr. (36 sh,) í verðlaun fyrir
hverja smálest af fiski, enn fremur 54 kr.
(3 pd.), sem endurgjald fyrir hverjar
1800 kr. (100 pd.), sem það þurfti til að
reka fyrirtækið með, og þetta var veitt,
sem einkaleyfi í 14 ár. Sama endurgjald
var undantekningarlaust veitt hverju því
félagi, sem hafði 180,000 kr. (10,000 pd)
í höfuðstól, og sem hélt úli til veiða þil-
skipum yfir 20 smálestir að stærð. —
En félögin vildu fá meira fé. Árið 1757
fór »The Fhree British Fishery Societey«
fram á, að fá hærri verðlaun, og hafði
sem ástæðu, að félagið hefði skaðast
2,453.408 kr. (136,306 pd.). Parlamentið
hækkaði verðlaunin upp i 45 kr. (50 sli.)
fyrir hverja smálest og einkaleyfistíminn
var lengdur um 3 ár. Samt sem áður
mistókst fyrirtækið, nokkuð af þeirri á-
stæðu, að llskverðið í kringum árið 1750
var rnjög lágt, en sjálfsagl einna mest af
því, að Breta vantaði þekkingu, stjórn-
semi, reglusemi og vöruvöndun Hollend-
inga. Enska stjórnin og einstakir menn
gátu ekki með peningum eingöngu yfir-
hugað Hollendinga. Beglusemi þeirra og
sparsemi, samfara þekkingu og reynslu,
með meðhöndlun á verkun á fiskinum,
og ekki síst þekking þeirra á fiskigrunn-
unum og kunnátta við fiskiaðferðina,
gerði það að verkum, að þeir drottnuðu
yfir gjörvöllum síldar- og fiskimarkaðin-
um yfir allan heim, og stóðu þar föst-
um fótum.
Englendingar gáfust samt ekki upp,
þeir héldu álram, að borga verðlaun. —
Frá 1751—1797 eða í 45 ár borguðu þeir
hér um bil 10 milj. kr (530.000 pd.) í
verðlaun. En þrátt fyrir það, þó þeir
legðu svona mikið fé fram, hafa menn
fullyrt, að þjóðin sjálf hafi grætt alt að
200,000 kr. árlega á verzluninni með fisk-
inn, fyrir utan það, sem fiskveiðarnar
höfðu styrkt 18 ýmiskonar atvinnuvegi,
veitt kaupskipum farma, stöðvað útílutn-
ing á fólki til Ámeríku og' uppalið dug-
andi sjómenn.
Með sömu þrautseygju héldu þeir stöð-
ugt áfram; alt sem þjóðin hafði lært á
reynslunni í full 250 ár, ýmist með skaða
eða litlum ávinning, tók Parlamentið til
greina í tilskipun er það gaf út 1808, og
sem enn þann dag í dag er undirstaðan
undir fiskiveiðalög þeirra og grundvöll-
urinn undir framförum þeirra í þessu
efni. Nú er það lögleilt, að fiskurinn
skyldi aðskilinn eftir því sem við átti til
verzlunar og eftir árstíðum; 'og' nokkru
áður (1794) voru lögákveðnar eikartunnur
eftir hollenzkum reglum. Jafnframt voru
verðlaunin fyrir hverja fiskaða smálest