Ægir - 01.06.1916, Blaðsíða 8

68
ÆGIR
að jeg færi út i Víkurnar og kæmi þar
upp deild, með því að Rauðsendingar
mundu ekki geta verið saman í deild
með Patrekshreppsmönnum, vegna fjar-
lægðar og 5'msra annara ástæðna.
Þennan dag var, eins og að undan-
förnu stinningsvindur á landnorðan með
nokkru frosli, en þvinær heiðbjart.
Vjer ætluðum að fara svokallað Dal-
verpi. Er það fjallvegur, er liggur upp
frá botni Sauðlauksdals út undir Kefla-
vík á Rauðasandi og bej'gist svo norður
i Vikurnar.
Vjer komum við í Sauðlauksdal.
Mig hafði lengi langað til að sjá þenn-
an fornfræga stað, en aldrei átt þess
kost fyr en nú. Jeg hafði reyndar ekki
búist við að koma að Sauðlauksdal að
þessu sinni, því jeg hafði hugsað mjer
að fá flutning frá Vatneyri yfir á Örlygs-
höfn og fara þaðan yfir heiðina út í
Breiðuvík.
En nú var eigi fært að fara þá leið
sökum brims og þess utan þurftu menn
þeir úr Breiðuvik, er eg ællaði að verða
samferða, að koma við í Sauðlauksdal.
I Sauðlauksdal er prestur sjera Þor-
valdur Jakobsson.
Dag þann er vjer komum að Sauð-
lauksdal,.hafði sjera Þorvaldur ætlað út
að Saurbæ á Rauðasandi til að messa
þar um bænadagana, en jeg var svo
heppinn að ná honum heima.
Sjera Þorvaldur tók okkur afbragðs
vel og dvöldumst vjer þar alt aö 3 klst.
Sýndi hann mjer hvamm þann, er sjera
Björn Ilalldórsson hafði jurtagarðinn í.
Liggur hann í fjallshlíðinni norðvestan
við bæinn og hefur legið i skjóli fyrir
hafvindum og notið vel sólar.
Sjera Björn Halldórsson var prestur á
Sauðlauksdal 1752—1782. Hann stund-
aði mjög garðrækt og var fyrstur maður
á Vesturlandi er ræktaði kartöflur. Ilann
ræktaði jafnvel fleiri nytjajurtir i garði
sínum, en nokkrir menn gera nú hjer á
landi. Eru mikil líkindi til að sjera
Björn hafi fengið ýmsar leiðbeiningar
um garðyrkju frá Eggert Ólafssyui, með-
an hann dvaldi í Kaupmannahöfn. Var
Eggert hverjum manni fróðari um þau
efni og hafði brennandi áhuga á ræktun
landsins.
Er sagt að þeir mágar hafa ræktað í
garði þeim, er áður er nefndur, spinat,
mustard og jafnvel tóbak, auk ílestra
þeirra nytjajurta, er nú tíðkast í mat-
jurtagörðum.
Fyrir mynni Sauðlauksdalsins eru afar-
miklir sandar.
í landnorðanstormum fýkur sandur-
inn upp um allan dal og upp á fjöllin
kringum dalinn, eru þau því ávalt gul-
grá að lit af sandinum. A túninu i Sauð-
lauksdal verða stundum margra feta
djúpir sandskaflar. Er það mikil furða
að jörðin skuli eigi fyrir löngu vera lögð
í eyði. Hefur það kostað mikið erfiði
að moka af túninu eftir verstu sand-
byljina.
Þegar sjera Björn Halldórsson var
prestur í Sauðlauksdal, hugðist hann geta
varið túnið með því að byggja garð um
það. Sjera Björn var, eins og íleiri stór-
menni 18. aldarinnar harðbýll og ágeng-
ur. Nej'ddi hann sóknarbændur til að
byggja garð þennan ókeypis. Þótti bænd-
um súrt í broti, en svo varð að vera
sem klerkur vildi. Veturinn eftir binn
næsta kom. svo mikill sandbylur, að
'garðurinn hvarf með öllu.
Sóknarmenn höfðu gefið garðinum
nafn og nefnt »Ranglát«. Nú þótti þeim
sem það væri guðsdómur að þannig
hafði farið um garðinn.
Nú sjest aðeins hjer og livar á Rang-
lát upp úr sandinum.
Þegar menn koma á þennan stað, þá