Ægir - 01.07.1941, Blaðsíða 14

184
Æ G I Ii
af liverju því skipd. af eigin verkuðum
fiski, er þeir liéðan flyttu frá landinu.
3. Að þeir semdu við landeigendur um
það svæði, er þeir þyrftu af fjöru og
landi til fiskverkunarinnar, og þeim sé
það útmælt af viðkomandi sýslumanni.
4. Að þeim væri upp á lagt að vera
íslenzkum lögum liáðir, einkanlegast
veiðilaga lilskipaninni af 20. júní 1840.
5. Að bann sé viðlagt allar óþarfa um-
fei’ð þeirra, skot eða nokkurs slags
veiðiskap, fyrir cða í annarra landi.
(5. Að, að hverjum helzt af þessum skil-
málum rofnum, skal vera þeirra hér upp-
hafin“.
Loks komu þrjár hænaskrár frá Sunn-
mýlingum, undirritaðar af 121 mönnum.
Var þar farið fram á, að Frökkum yrði
ekki leyft að fá fiskverkunarstöð hér á
Iandi af þessum ástæðum:
1. „Að þjóðerni voru Islendinga gæti
jneð þvi verið hætta húin.
2. Að fiskveiðar Frakka vfir liöfuð
sjxilli atvinnuvegum íslendinga.
3. Að Frakkar liafi að undanförnu oft
gjörl ýmsan óskunda, sem engar hætur
hafi fengizt fyrir, þó menn hafi horið sig
upp við stjórnina.“
Vel má vera, að áhugi Sunnmýlinga
fyrir að hafa áhrif á afgreiðslu þessa
máís hafi einungis verið sprottinn af
þjóðlegum metnaði. Hitt er þó ekki
ósennilegra, að þeir liafi óttast, að Frakk-
ar mundu næst leita fyrir sér að koma
upp fiskverkunarstöðvum þar eystra, ef
Jxeim tækist að fá leyfi fyrir nýlendu-
stofnun í Dýrafirði. Slíkur ótti var vitan-
lega ekki ástæðulaus, því að franskir
fiskimenn, er hér stunduðu veiðar, liéldu
sig einna mest fyrir Austfjörðum, og x-r
fullyrt, að Austfirðingar hafi oi’ðið að
þola af þeim ínargs konar ójöfnuð.
Af meðferð málsins á þingi er það að
segja, að nefnd sú, cr kosin var í það,
skilaði ítarlegu áliti, þar sem lag't var
til, að beiðninni yrði neitað. Allmiklar
umræður urðu. um málið, þótt ekki væri
um það deilt, livort synja skyldi heiðn-
inni eða ekki, því að allur þingheimur
virðisl hafa vei’ið á einu máli um það,
að ekki næði neinni átt, að levfa Frökk-
um að stofna fiskimannanýlendu í Dýra-
firði, né annars slaðar hér á landi. Það
sem aðallega var deilt um í þessu máli
á þingi, var hve ákveðið skyldi orða
neitunina, og þó einkum hitt, hvernig Is-
lendingar gætu hezt tryggt aðstöðu sina
gagnvart Frökkum, ef danska stjórnin og
konungur veitli þeim leyfi til nýlendu-
stofmmar hér á landi, þrátt fyrir synjun
Alþingis. Jón Sigurðsson forseti lagði
áherzlu á, að tekin væru franx í bæma-
skránni til konungs um þella mál ákveð-
in skilyrði fyrir leyfi til fiskverkunar úl-
lendinga hér á landi, er gæta skyldi í
hvert skijxli. Þessi skilyrði fólu einkum í
sér afnám tolla á íslenzkum vörum lijá
þeirri þjóð, er leyfið fengi, og að þeir
fiskverkunarmenn, sem hingað væru
sendir, lytu ísl. lögum og stjórn. Niðui’-
lagsorð hænaskrárinnar eru all merkileg
og þau sýna, hve mikilsvert þingmöhn-
um hefir þótt, að stjórnin skyldi visa
málinu til Alþingis. En þau eru á þessa
leið: „... En að hinu leytinu treystir
þingið því, að eins og yðar hátign liefir
nú samkvæmt alþingistilskipuninni hoi’-
ið þetta mál undir þingið, þannig muni
líka yðar hátign framvegis leita álits
þingsins í hverju því tilfelli, sem einliver
útlend þjóð leitar sérstakslegs leyfis til
fiskverkunar á islenzkri lóð“.
Endalok þessa máls urðu þau, að Al-
þingi samþykkti að synja beiðninni, og
mun málinn ekki hafa verið hreyft frek-
ar við dönsku stjórnina. Hvorki Frakk-
ar né aðrar þjóðir hafa siðan reynt að
koma hér upp fiskimannanýlendu.