Ægir - 01.07.1941, Blaðsíða 12

182
Æ G I R
ist að þessu atriði, því að hinn margra
alda verzlunarfjötur var einmitt um þetta
Ieyti að falla af þjóðinni. Hún þráði þvi
að mega verzla þar, sem lienni þótti
áhatasamast, þar sem vörurnar voru
beztar og ódýrastar. — En þrátt fyrir
það, að margir létu áðurnefnd sjónar-
mið marka afstöðu sína til málaleitunar
Frakka, voru Iiinir þó miklu fleiri, sem
lögðust ákaft gegn því, að Frakkar fengju
liér nokkur yfirráðasvæði, hvorl heldur
var í þágu úlgerðar eða verzlunar. Þcssi
andúð álti fyrst og fremst rætur sínar
að rekja til þess, að fóllc óttaðist, að þeir
mundu færa sig upp á skaptið og kló-
festa fleiri staði, er stundir liðu fram.
Og hefði svo undið fram, mátti vænta
þess, að hér yrði allmargt franskra
manna, og áhrifa þeirra mundi á ýmsa
lund gæta í svo ríkum mæli, að lil
ófarnaðar yrði fyrir þjóðina í lieild.
Einnig var hent á það i þessu sambandi,
að fyllstu líkur væru til þess, að íslend-
ingar mundu tapa þeim saltfiskmörkuð-
um, er þeir voru að bvrja að ná í Suður-
löndum, ef Frakkar fengju aðslöðu til
að verka liér fisk í ríkum mæli.
Mál þetta var all mikið rætl i blöðum
og tímaritum og kom víðast fram andúð
gegn því, þótt skoðanir manna væru all
misjafnar. Engirin mun hafa rilað jafn
einarðlega og afdráttarlaust um þetta
mál og Jón Guðínundsson ritstjóri. Mun
hann hafa ýtt nokkuð undir þá rimmu,
sem varð um mál þetta meðal þing-
manna. Hann taldi, að Alþingi ætti í
engu að sinna þessu máli, þar sem það
væri ekki komið frá frönsku stjórninni.
Taldi hann vanvirðu fyrir þirigið að
vera að gera ályktun í máli, sem væri
senl því af einhverjum Pélri eða Páli
utan úr viðri veröld. Jón Sigurðsson
forseti og ýmsir fleiri þingmenn and-
mæltu þessari skoðun og töldu sjálfsagt
og nauðsynlegt, að einmitt slíkt mál væri
afgreitt með einhverskonar ályktun, sem
konungur og ísl. stjórnardeildin í Höl’n
gæti sluðst við, ef leitað væri liófanna um
þetta mál þar. Svo virðist sem Jóni
Sigurðssyni hafi verið legið á liálsi fyrir
þessa skoðun sína, og andstæðingar hans
liafi jafnvel viljað læða því irin hjá
landsmönnum, að hann liafi verið þvi
hlynntur, að Frakkar kæmu hér upp
fiskverkunarstöð. En þótt þeir nafnarnir
— Jón ritstjóri og Jón forseti — hafi ekki
verið ó einu máli um, hversu Alþingi
skyldi afgreiða þetla mál, fór þó afstaða
þeirra til málaleitunar Frakka mjög
saman.
Afgreiðsla málsins á þingi 1855, var ó
þann hátt, að því var fyrir tilslilli
konungsfulltrúans og Jóns Guðmunds-
sonar ritstjóra, visað til konungs mcð
svoliljóðandi ályktun:
„Alþingi lýsir því yfir, að þctla mál,
sem snertir innhvrðis þjóðarviðskipti, og
þess vegna hlýtur að afgreiðast á þanu
hátt, að hlutaðeigandi stjórnir semji um
það sín á milli, sé að öllu levti fyrir utan
þann verkahring, sem löggjöfin liefir
ákveðið þinginu, og visar því heiðendum
lil hinnar dönsku stjórnar“.
En þó ályktun þessi væri samþykkt
var málið eigi úr sögunni og afskijitum
Isl. af því ekki lokið.
Meðal landa í Höfn var mál þetta mjög
mikið rætt, og tóku ísl. stúdentar iþar
málið fvrir til uinræðu haustið 1856.
Hinn merki landi vor, Þorleifur Repp,
gekkst fyrir því að efnt var til fundar
um málið. Vildi hann láta safna áskorun-
uni til konungs, um að banna allt slíkt
nýlendunám úllendinga á íslandi, og að
hverjum íslending væri bannað að af-
henda útlendingum nokkurn jarðar-
skika. Aðalstuðningsmaður Rejijis var
Arnljótur Ólafsson, en til andsvara varð