Ægir - 01.07.1971, Blaðsíða 4

154
ÆGIR
ríkja til þess að hreinsa mengun úr haf-
inu, greiða skaðabætur, ef skip, sem undir
þeirra fána sigla, valda mengun hafsins
o. fl.
Gert er ráð fyrir því að eftirlit með því
að ákvæði slíks samnings verði haldin
muni sérhvert ríki sjálft annast, eða að
sérstakri eftirlitsnefnd verði falið það
hlutverk.
Þessi megintillaga ráðstefnunnar er
mikilsverð fyrir það að eins og sakir standa
skortir alþjóðareglur um varnir gegn
mengun sjávar, ef frá eru taldar reglur
um olíumengun, sem þó fela ekki enn í sér
ábyrgðar- og skaðabótaskyldu. Vegna hins
kalda loftslags í norðurhöfum getur meng-
un, bæði á sjó og á landi, valdið mun meiri
spjöllum þar, heldur en á suðlægari og
hlýrri breiddargráðum. Er þess vegna
áríðandi að fá sem fyrst lögteknar reglur,
er veita þessum norðlægu svæðum vernd,
jafnvel þótt almennt rammasamkomulag
náist á vettvangi Sameinuðu þjóðanna um
mengunarreglur.
En spyrja má, hvað er átt við með hug-
takinu Norðurhöf eða íshafið, sem notað
er í þessu sambandi. Ráðstefnan leitaðist
ekki við að skilgreina það til hlítar. Þar
koma til greina 60. breiddarbaugurinn eða
norðurheimskautsbaugurinn.
í annarri nefnd ráðstefnunnar var fjall-
að um líffræðileg áhrif aukinna umsvifa
mannsins í norðurhöfum, ekki hvað sízt
hina miklu olíuflutninga, sem nú standa
fyrir dyrum frá Alaska og norðurhéruð-
um Kanada. Fram komu mismunandi
skoðanir á því hve alvarlegar afleiðingar
olíurennsli hefði, bæði á landi og á sjó.
Bent var á það að enn væri órannsakað
hve lengi olíumengun og olíublettir héld-
ust í sinni upprunalegu mynd undir ísn-
um í norðurhöfum. Ljóst væri, að uppguf-
un væri miklum mun hægari á norðlægari
breiddargráðum en sunnan heimskauts-
baugsins og erfiðara væri um vik að
hreinsa olíu og ýmis eiturefni úr sjónum
svo norðarlega. Ekki væri hinsvegar unnt
að segja að olíumengun sjávar á þessuni
slóðum væri alvarleg ógnun við fiskstofn-
ana þar, en gæti hinsvegar haft mjög slæm
áhrif á líf spendýra og fugla á norður-
hjara. Þá væri og ljós hætta af kjarnorku-
geislun, sem stafað gæti frá kjarnorku-
knúnum skipum, sem notuð munu í vax-
andi mæli við olíuflutninga frá Alaska.
í öllum þessum efnum yrði að gera
Ditchley Park.