Ægir - 01.07.1975, Blaðsíða 8

þannig að uppskeran hefur gersamlega brugð-
izt. Þó er ostrurækt víða með miklum blóma,
og víst má telja, að ef ostrur væru ekki rækt-
aðar, væru þær víða sjaldgæfar, þar sem þær
eru nú algengar. Ostrur eru mjög viðkvæmar
fyrir ofveiði, einkum vegna þess að þær lifa
á grunnu vatni fastar við botn. Það er því
einungis vegna mikillar aðgæzlu og ná-
kvæmni, að unnt hefur verið að rækta jafn-
mikið af ostru og raun ber vitni.
Ostrum er venjulega skipt í tvo hópa, sem
eru ólíkir í útliti. Annars vegar er ættin
Ostrea, en til hennar heyrir O. edulis, sem er
ein þekktasta og mest ræktaða ostrutegund-
in í Evrópu. Þessi hópur hefur tvær flatar
skeljar.
Hins vegar er svo ættin Crassostrea, en hjá
þeirri ætt eru skeljarnar mjög kúptar. Til
þessarar ættar heyra mjög mikilvægar teg-
undir hvað ræktun viðkemur. Má þar t. d.
nefna amerísku ostruna (C. virginica) og
japönsku ostruna (C. gigas), en japanska
ostran hefur verið flutt til margra landa til
ræktunar með góðum árangri.
Hjá báðum ættunum klekjast frjóvguð egg
út og verða að lirfum, sem synda um. Það tek-
ur frjóvgað egg frá nokkrum klukkutímum
upp í viku að klekjast út. Lirfurnar synda
um í nokkra daga, en einmitt þá ferst venju-
lega mikill hluti þeirra, einkum vegna þess að
ýmsar dýrategundir éta þær. Þegar lirfurnar
hafa synt um í nokkra daga, sökkva þær til
botns og leita að hörðu undirlagi til að setj-
Frá eyjunni Hitra,. Lax tekinn úr búmnum til
slátrunar. Þessi lax hefur náð 5—6 kg þunga að
meðaltali.
ast á. Ef lirfurnar setjast á leir eða sand,
deyja þær venjulega. Ef lirfurnar hins vegar
setjast á hart undirlag, festa þær sig þar á
vinstri hlið með sérstöku efni, nokkurs konar
,,lími“, sem þær framleiða sjálfar. Ostrurnar
ná fæðu sinni með því að dæla sjó gegnum
tálknin, en auk þess að vera öndunarfæri eru
þau nokkurs konar „síukerfi", og sía úr sjón-
um þörunga og smádýr. Vaxtarhraði ostrunn-
ar er því undir því kominn, hve mikinn sjo
hún getur síað, og einnig hve auðugur sjórinn
er af þörunga- og dýralífi. Það, hversu mik-
inn sjó ostrurnar sía, ákvarðast af ástandi
sjávar, hitastigi og seltu. Ostrumar hætta
fæðucflun sinni og loka skeljum sínum, ef
sjórinn mengast og óæskileg efni berast með
fæðunni. Venjuleg markaðsstærð amerísku
ostrunnar er um 9 cm. Þeirri stærð nær ostr-
an á tveimur árum í heitum sjó, t. d. við
Mexíkóflóa. í kaldari sjó, eins og t. d. við
Chesapearflóa, tekur það ostruna lengri tíma
að ná þessari stærð, eða um fimm ár. Á yngra
æviskeiði ostrunnar vex hún mest þar sem
selta sjávar er lítil, en eldri ostrur vaxa hins
vegar betur við hátt seltumagn. Þessar stað-
reyndir hafa leitt til tilrauna, þar sem ostrur
á yngra æviskeiði eru fluttar á svæði, þar sem
selta sjávar er mikil. Þannig hefur verið unnt
að sýna fram á mun örari vöxt en ella. Mikil'
vægur þáttur við ostrurækt er að safna lirí'
um áður en þær setjast á botninn. Sérstökum
lirfusöfnunarútbúnaði er komið fyrir í sjon-
um, sem lirfumar setjast á. Þannig er hæg
að safna miklu af lirfum. Nauðsynlegt er, a
lirfunum sé safnað á réttum tíma, þ. e. a- s;
þegar mikið er af ostrulirfum í sjónum, Þ^1
að annars setjast hrúðurkarlar og aðrar 1J
verur á söfnunarútbúnaðinn.
Ostrurnar eru síðan ræktaðar í markaðs
stærð með ýmsum aðferðum. Helztu aðíe^
irnar við ostrurækt eru hinar svoköllu
fleka- og langlínuaðferðir. Einnig er til, a
ostrulirfunum sé sáð á sjávarbotn. Minna
nú um það en áður að sá ostru á sjávarbot11’
og stafar það aðallega af mengun, þ. e. a-
óhreinindi falla niður á botninn og skemm
. qX
lífsskilyrði ostrunnar þar. Flekaaðferðm
mikið notuð, einkum í Japan. Þar er °strU,
lirfunum dreift á fleka, sem haldið er upP* a,
flotholtum, og þar vaxa ostrurnar síðan
fulla stærð. Langlínuaðferðin er einkum notlý
á opnari svæðum. Ostrurnar eru ræktaðar
línum eða köðlunum, sem hanga niður úr ti
200 — Æ G I R