Ægir - 01.07.1986, Qupperneq 17

^efán Aðalsteinsson:
Kynbætur á laxfiskum
ðð Sundalsöra í Noregi
Li
eirr>sókn til Noregs
VpEís °8 alþjóð er kunnugt hefi
f J -Vaxandi áhugi á eldi la
fJ a á Islandi undanfarin missei
rtiil^x11 .etnum höfum við mjc
bv'x'I |sior5manna að sækj,
f. 1 an Þeh standa öllum þjóðu
í rfÍskeldi.
I Noregi var fyrir nokkru sett
tut§flrnar stofnun sem heitir Inst
arst ^^^akultur (Vatnabúskai
vi6°,nunm). Hún hefur aðseti
Ási - andÍ3unaðarháskólann z
inn 1 ^0regi. Forstjóri stofnuna
mafl"-er-c*r- Trygve Gjedrem, sei
hefi^'r isienclmgar þekkja. Har
sók/ Startað lengi að rant
|e„ Urn á laxfiskum og sérstal
bót.Unnid að skipulagningu kyt
3 þeim.
etrih heimsótti dr- Gjedrem í de
han 6r 1984 og ræddi þá vi
°o - Um kynbætur á laxfiskui
sta6fran8Ur af þeim. Þá fékk e
haft 6st ^að sem ég hafði áði
fisku iaurnh af, að kynbætur á la:
KvmkkiiUðu óhúlegum árangr
kynun ótarannsóknir og hagn'
að 5 °tastarfsemi hafa farið frai
ska Unndalsöra f Vestur-Noreg
haföj011 hra ^dde, og þanga
k^ast™^ Í6n®' ianSaó tH a
nii -eiaii °g tækifæri til þess gaf
$kcj6u ma'lok 1986. Þá kom
á |a^.r a umræður um kynbætt
átti JS Um hér heima. Þegar é
ákva6nndi lil Norðurlandann
tirn|e ,e8 aó biðja dr. Gjedret
1 Úl aðfáað heimsækjati
raunastöðina á Sunndalsöra, og
var það auðfengið.
Tilraunastöðin á Sunndalsöra
Tilraunastöðin var stofnuð árið
1971. Þá var fiskeldi rétt að
hlaupa af stokkunum í Noregi.
Ástæðan fyrir því að Sunndals-
öra varð fyrir valinu var sú, að þar
buðust til afnota 5 rúmmetrar á
mínútu af 10°C heitu kælivatni
frá mjög stóru vatnsraforkuveri á
staðnum, og auk þess nóg af
köldu vatni eða um 25 rúmmetrar
á mínútu (rúmlega 400 lítrar á
sekúndu).
Á stöðinni eru þrjú hús, sam-
tals 1670 fermetrar, með 450
trefjaplastkerjum af mismunandi
stærðum. Ker fyrir afkvæmahópa
af laxaseiðum eru 2 fermetrar, en
eins fermetra ker fyrir afkvæma-
hópa af regnbogasilungi. Utan-
húss eru 36 hringlaga steyptar
tjarnir, hver um sig 10 metrar í
þvermál.
Á stöðinni starfa nú um 25
manns.
Ég kynnti mér aðallega þær
kynbætur sem unnið hefur verið
að á laxfiskum á Sunndalsöra, en
þar hafa eldislax og regnboga-
silungur verið kynbættir.
Kynbætur á eldisfiski
í byrjun kynbótastarfsins var
safnað saman 40 mismunandi
laxastofnum frá ýmsum stöðum í
Noregi og þeir bornir saman. í
Ijós kom mikill munur á vaxtar-
getu stofnanna og kynbótastarfið
hefur einvörðungu byggst á fram-
ræktun og úrvali úrbestu stofnun-
um.
Gerðar hafa verið tilraunir með
stofnablöndur til að kanna hvort
blendingsþróttur skipti máli. Þær
tilraunir gáfu til kynna að eftir
litlu væri að slægjast með blend-
ingsrækt.
Aðferðin við kynbætur er í
stórum dráttum eftirfarandi:
Valdir eru í byrjun álitlegir for-
eldrar, um 200 hrygnur og 50
hængar. Hrygnurnar eru kreistar
og hver hængur látinn frjóvga
hrogn úr 2-6 hrygnum.
Hrognin úr hverri hrygnu klekj-
ast í sérstökum klakbakka og
þeim er komið fyrir sér í keri fram
að þeim tíma að hægt er að
merkja seiðin.
Vanhöld við klak, frumfóðrun
og eldi fram að merkingu eru
skráð og sömuleiðis vanhöld frá
merkingu þar til seiðum er sleppt
í sjó.
Framför afkvæmahópanna í
ferskvatni fram að merkingu er
líka skráð og tölur um vanhöld og
framför á seiðum notaðar til að
velja úr og kasta frá strax á því
stigi, lökustu afkvæmahópunum.
Merkjakerfið sem notað er dugir
ekki til að merkja nema 120
afkvæmahópa, þannig að við
merkingu er kastað frá lökustu
hópunum.
ÆGIR - 397