Ægir - 01.03.1991, Síða 37

3/91
ÆGIR
145
þjóða á sóknareiningu, hljótum
að draga þá ályktun að reynsla
Peirra hafi verið lík reynslu Breta,
a-m.k. að því er togveiðar snerti.
hessi þróun mála hlaut óhjá-
vasmilega að hafa það í för með
Ser a^ veiðarnar urðu óarðbærari
en áður og að þeir togaraeigendur
1 Bretlandi, sem fjárfest höfðu í
nVjum og fullkomnum skipum á 3.
4. áratugnum báru minna úr
ýtum en þeir höfðu vænst. Þeir
mgðust við með því að auka enn
soknina og þegar þorskveiðin
J°kst á ný um 1930 gat svo virst
Sem sú stefna ætlaði að skila
arangri.
aflanum hér að framan var rætt
^m sókn bresku togaranna á
s andsmið og afla þeirra á sóknar-
e|ningu og þá vísbendingu, sem
ann gaf um ástand fiskstofnanna.
ar með er þó ekki öll sagan sögð.
eildaraflinn skiptir líka máli,
e ' síst til samanþurðar við afl-
ann á sóknareiningu. Tafla III hér
a etir sýnir heildarbotnfiskafla á
sandsmiðum á árunum 1919-
8 0g er henni skipt í fjögur
'mm ára tímabil, til hægðarauka
fVr'r lesendur.
essi tafla sýnir heildaraflann
hvernig hann skiptist á milli
e.lrra Þjóða, sem hér stunduðu
j.e' ar- Af þeim þjóðum, sem
P° ^ast í hópinn „aðrir" voru
afreVÍn8ar jafnan stórtækastir,
.n rum þjóðum, sem veiddu
p '^ér við land má nefna
ísitj' H°Hendinga og Belga.
'ngar veiddu eðlilega
mJ' en afli Breta var aldrei
að hU- minni athyglisvert er,
Sj Voru einir um að auk hlut
afl n n S'^asta tímabilinu þegar
|e ' a ra annarra minnkaði veru-
hi 3' ^a bar glöggt sjá merki
brpT^ °8 vaxandi sóknar
sa s u togaranna, sem frá var
vpía ' 1' ^afla. Samanburður á
um þjóðanna er annars
Tafla III
Heildarbotnfiskafli á íslandsmiöum 1919-1938 (000 tonn).
Tímabil Island Bretland Þýskaland Aðrir Samtals
1919-1923 601 497 158 313 1.568
1924-1928 1.046 834 358 211 2.448
1929-1933 1.255 870 573 364 3.061
1934-1938 893 890 530 278 2.541
Heimildir: Bulletin Statistique 1919-1938; Fiskiskýrslur og hlunninda 1923-1925.
ýmsum erfiðleikum háður, ekki
síst vegna þess að þær voru
stundaðar með ýmsum hætti.
Bretar og Þjóðverjar stunduðu
nær eingöngu togveiðar, íslend-
ingar notuðu margs konar veið-
arfæri, en Færeyingar voru mest
á handfæraveiðum.
Svo sem sjá má af töflunni
lætur nærri að aflinn á tímabilinu
1928-1933 hafi verið tvöfalt
meiri en á árunum 1919-1923.
Á síðasta tímabilinu minnkaði
aflinn verulega en var þó um það
bil hundrað þúsund tonnum
meiri en á árunum 1924-1928.
Þetta er skýrt dæmi um áhrif auk-
innar sóknar. Á árum fyrri heims-
styrjaldarinnar var sóknin á mið-
in tiltölulega lítil og fiskstofnarnir
fengu gott næði til að dafna. Þeir
voru því tiltölulega sterkir þegar
sóknin jókst aftur og sést það ef
til vill best af því að árið 1919
var heildaraflinn 217.000 tonn,
en 315.000 árið eftir. Síðan jókst
aflinn ár frá ári fram til 1930, en
það ár nam heildarársaflinn
650.000 tonnum. Þar með var
hámarkinu náð og eftir þetta
minnkaði afli allra þjóða, sem
veiðar stunduðu við ísland,
nema Breta. Skýringin ereinföld:
Fiskstofnunum var tekið að
hnigna, en Bretar virðast einir
hafa verið færir um að bregðast
við með því að auka sóknina.
Með því móti gátu þeir tryggt sér
meiri veiði, stærri hluta af kök-
unni, þótt úthaldið yrði þeim æ
dýrara þar sem aflinn á sóknar-
einingu fór stöðugt minnkandi.
Víkjum nú sögunni að veiðum á
þeim þrem tegundum, sem
„Othello", Hellyerstogari gerður út frá Hull, smíðaður 1937.